الكهف ٥٨
ترجمه
الكهف ٥٧ | آیه ٥٨ | الكهف ٥٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«مِن دُونِهِ»: در مقابل آن موعد. بجز خدا. «لَن یَجِدُوا مِن دُونِهِ مَوْئِلاً»: از دست آن پناهگاهی نمییابند که خویشتن را در آن محفوظ دارند. با فرا رسیدن آن، پناهگاهی جز خدا نمییابند که بتواند ایشان را مصون دارد. «مَوْئِلاً»: ملجأ. پناهگاه.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۴۷ - ۵۹ سوره كهف
- جابجائى كوهها در قيامت كه به تعبيرهاى مختلفى در قرآن آمده است
- يادآورى قيام وعرضه گشتن مشركين وهمه مردم بر پروردگار، همراه با اعمالشان وديگرهيچ
- اشاره به چند نكته وخصوصيت درباره قيامت
- از ياد بردن قيامت سبب اصلى اعراض از هدايت وفساداعمال است
- ((وضع كتاب (( در قيامت ، كتابى كه هيچ صغيره وكبيره اى را فروگذار نكرده ومجرمان(چه مشرك وچه غير مشرك ) از آن بيمناكند
- تجسم گناهان كوچك وبزرگ ووحشت گنهكاران در قيامت
- مراد از ولايت شيطان در جمله : ((افتخذونه وذريته اولياء من دونى وهم لكم عدو((
- دوبرهان كه در آيه ((ما اشهد تهم خلق السموات والارض ...(( براى نفى ولايت ابليس وذرية اش اقامه شده است
- وجوه مختلف ديگرى كه مفسرين درباره معنى ومفاد آيه فوق گفته اند
- معناى اينكه فرمود: ((در قيامت ما بين مشركين وشركاءمحل هلاكت قرار داده ايم ((
- معناى جمله : ((وربك الغفور ذوالرحمة (( ومعنايى كه در سياق آيات تهديد افاده مى كند
- بحث روايتى
- (چند روايت در ذيل آيات گذشته )
نکات آیه
۱- خداوند، بسیار آمرزنده و داراى رحمت گسترده است. (و ربّک الغفور ذوالرحمة) «غفور» صیغه مبالغه است و حرف «ال» در «الرحمة» بر کمال (استغراق صفات) دلالت دارد، بنابراین، «ذوالرحمة» یعنى «مالکِ رحمتِ کامل» و این، حاکى از گستردگى رحمت الهى است.
۲- غفران و رحمت خداوند، جلوه هایى از مقام ربوبیّت او است. (و ربّک الغفور ذوالرحمة) «الغفور» مى تواند خبر و یا صفت براى «ربّک» باشد.
۳- اَعمال اِعراض کنندگان از آیات الهى، مقتضى تعجیل و زودرسى عذاب بر ایشان است. (لو یؤاخذهم بما کسبوا لعجّل لهم العذاب) اگر بخواهند محتواى جمله شرطیه را به گونه اى بیان کنند که علاوه بر گذشته، وضعیّت آینده را نیز بازگو کند، یکى از شرط و جزا را مضارع و دیگرى را ماضى مى آورند. بنابراین «لو یؤاخذهم ... لعجل» بیان مى دارد که در گذشته، چنین بود و در آینده نیز همین گونه خواهد بود.
۴- غفران و رحمت گسترده الهى، مانع مؤاخذه و مجازات سریع کافران هدایت ناپذیر است. (و ربّک الغفور ذوالرحمة لو یؤاخذهم بما کسبوا لعجّل لهم العذاب) مرجع ضمیر «هم» در «یؤاخذهم» واژه «مَن ذُکِّرَ...» در آیه قبل است; یعنى، آنان که از آیات الهى، اِعراض کرده و به مهلکه هدایت ناپذیرى درافتادند.
۵- لطف و رحمت الهى بر آدمیان، همواره، مقدّم بر غضب او است. (و ربّک الغفور ذوالرحمة لو یؤاخذهم بما کسبوا لعجّل لهم العذاب) جمله «و ربّک الغفور...» به منزله تعلیلى براى امتناع در «لو یؤاخذهم» است; یعنى، اگر تعجیلى در مؤاخذه و عذاب برخى از کافران صورت نمى گیرد، به دلیل غفران و رحمت گسترده پروردگار است. بر این اساس، شمول غفران و رحمت خداوند، سابق بر شمول غضب و عقوبت او است; یعنى، اصل اوّلى، شمول رحمت است.
۶- مهلت یافتن گنه کاران و تأخیر مجازات ایشان، به معناى ایمنى ابدى آنان از کیفر نیست. (لو یؤاخذهم ... بل لهم موعد لن یجدوا من دونه موئلاً)
۷- اِعطاى مهلت از سوى خداوند به گنه کاران، براى روى آورى به توبه، جلوه ربوبیّت الهى است. (و ربّک الغفور ذوالرحمة لو یؤاخذهم بما کسبوا لعجّل لهم العذاب بل لهم موعد) یادآورى رحمت و غفران خداوند، در ضمن آیاتى که نشان دهنده حال هدایت ناپذیران و عذاب حتمى آنان است، دربردارنده این پیام نیز هست که در هر صورت، راه بازگشت، مسدود نشده و مجرم، مى تواند به سوى او بازگردد.
۸- اَعمال انسان، دستاوردهاى خودِ وى و بازتاب آن نیز متوجه خودِ او است. (لو یؤاخذهم بما کسبوا)
۹- جدال در برابر آیاتِ حق و اِعراض از آن ها و غفلت از گناهان، داراى کیفر قطعى است. (ذکّر بأیت ربّه فأعرض عنها ... بل لهم موعد)
۱۰- نظام کیفرى خداوند براى مجازات کافرانِ عصر بعثت، نظامى مشخَّص و داراى مَوعِد و زمانى تخلّف ناپذیر بود. (بل لهم موعد لن یجدوا من دونه موئلاً) به قرینه آیه بعد، مراد مؤاخذه در «لو یؤاخذهم» مؤاخذه در دنیا است. و جمله «بل لهم موعد» ظهور در فعلیّت آن وعده دارد که در مورد کافران عصر بعثت صادق است.
۱۱- براى مجرمان، پس از پایان مهلت آنان و فرا رسیدن موعد تحقُّق عذاب آنان، کمترین پناهگاهى وجود ندارد. (بل لهم موعد لن یجدوا من دونه موئلاً) «موئل» اسم مکان به معناى «ملجأ و پناگاه» است. ضمیر در «من دونه» به «موعد» برمى گردد و مراد این است که کافران، جز حرکت به سوى زمان تعیین شده عذاب، راه نجاتى ندارند. نکره بودن «موئلاً» بر عموم نفى دلالت دارد; یعنى، براى مجرمان کمترین پناگاهى نیز پیدا نمى شود.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: آثار اعراض از آیات خدا ۳; عذاب معرضان از آیات خدا ۳; کیفر اعراض از آیات خدا ۹; کیفر مجادله با آیات خدا ۹
- اسماء و صفات: ذوالرحمه ۱; غفور ۱
- خدا: آثار آمرزشهاى خدا ۴; آثار رحمت خدا ۴; آمرزشهاى خدا ۱، ۲; تقدم رحمت خدا ۵; رحمت خدا ۱، ۲; غضب خدا ۵; کیفرهاى خدا ۱۰; مهلت هاى خدا ۷; نشانه هاى ربوبیت خدا ۲، ۷
- عذاب: عوامل تعجیل عذاب ۳
- عمل: آثار عمل ۸; مسؤول عمل ۸
- غفلت: کیفر غفلت از گناه ۹
- کافران: کیفر کافران صدراسلام ۱۰; موانع تعجیل در عذاب کافران ۴
- کیفر: مصونیت از کیفر ۶; موجبات کیفر ۹; نظام کیفرى در صدراسلام ۱۰
- گناهکاران: بى پناهى گناهکاران ۱۱; تأخیر کیفر گناهکاران ۶; حتمیت عذاب گناهکاران ۱۱; مهلت به گناهکاران ۶، ۷