النساء ١٢٣

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۱ دی ۱۳۹۹، ساعت ۰۴:۵۰ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن جزییات آیه)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
کپی متن آیه
لَيْسَ‌ بِأَمَانِيِّکُمْ‌ وَ لاَ أَمَانِيِ‌ أَهْلِ‌ الْکِتَابِ‌ مَنْ‌ يَعْمَلْ‌ سُوءاً يُجْزَ بِهِ‌ وَ لاَ يَجِدْ لَهُ‌ مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌ وَلِيّاً وَ لاَ نَصِيراً

ترجمه

(فضیلت و برتری) به آرزوهای شما و آرزوهای اهل کتاب نیست؛ هر کس عمل بدی انجام دهد، کیفر داده می‌شود؛ و کسی را جز خدا، ولّی و یاور خود نخواهد یافت.

ترتیل:
ترجمه:
النساء ١٢٢ آیه ١٢٣ النساء ١٢٤
سوره : سوره النساء
نزول : ٨ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٣
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَمَانِیِّ»: جمع أُمْنِیَّة، آرزوها. از ماده (منی). (نگا: بقره / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

محل نزول:

این آیه همچون دیگر آیات سوره نساء در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۱]

شأن نزول:[۲]

«شیخ طوسی» گوید: مسروق گويد: مسلمين و اهل كتاب با يكديگر تفاخر و فخرفروشى مي‌كردند، مسلمين مى گفتند: ما بيشتر هدايت يافته ايم، اهل كتاب مى گفتند: هدايت ما از شما بيشتر است سپس اين آية نازل گرديد.[۳]

تفسیر

نکات آیه

۱- پندار باطل گروهى از اهل کتاب و برخى از مسلمانان در مورد نجات از جهنم و ورود به بهشت، به صرف انتساب به ادیان الهى (لیس بامانیکم و لا امانى أهل الکتب) مراد از اسم «لیس» با توجه به آیات گذشته، رهایى از جهنم و ورود به بهشت است یعنى لیس الجنة و المحیص عن النار ... .

۲- آرزوهاى پوچ انسانها چه مسلمان و چه اهل کتاب نقشى در پاداش و کیفرهاى الهى نخواهد داشت. (لیس بامانیکم و لا امانى أهل الکتب من یعمل سوءاً یجز به) «امانى»، جمع «امنیة»، به معناى آرزو و خیالهاى موهوم است.

۳- پندار رهایى از کیفر، به صرف انتساب به دین و آیین الهى، تلقینى شیطانى است. (یعدهم و یمنیّهم ... لیس بامانیکم و لا امانى أهل الکتب من یعمل سوءاً) با توجه به آیات گذشته (لامنّینّهم ... یعدهم و یمنّیهم )، مى توان نتیجه گرفت که پندار رهایى از کیفر اعمال بد، از همان خیالپردازیهاى موهومى است که شیطان براى فریب مردم به آنان تلقین مى کند.

۴- منزلت و جایگاه اخروى انسانها، در گرو اعمال ایشان است، نه ادّعاها و آرزوهاى خیالى آنان! (لیس بامانیکم و لا امانى أهل الکتب من یعمل سوءاً یجز به)

۵- عملکرد مردم، تعیین کننده کیفر و جزاى الهى است، نه صرف انتساب به مکتب و یا دینى خاص! (لیس بامانیکم و لا امانى أهل الکتب من یعمل سوءاً یجز به)

۶- نظام کیفر و جزاى الهى، دور از هرگونه تبعیض و بى عدالتى است. (من یعمل سوءاً یجز به)

۷- بیگانگى برخى مسلمانان صدر اسلام و اهل کتاب، با روح دیانت و مقررات الهى (لیس بامانیکم و لا امانى أهل الکتب من یعمل سوءاً یجز به)

۸- کافران، همچون مؤمنان، مکلف به فروع و در قبال آن مسؤول و معاقبند.* (من یعمل سوءاً یجز به) از مصادیق مورد نظر براى «من یعمل ...» اهل کتاب هستند. بنابراین اگر آنها مرتکب گناه شوند، همچون مسلمانان عقوبت خواهند شد و این معنا بیانگر مکلف بودن اهل کتاب بر احکام فرعى اسلام است.

۹- بدکاران، گرفتار کیفرِ کردار ناپسند خویش خواهند شد. (من یعمل سوءاً یجز به)

۱۰- برخى از مسلمانان و گروهى از اهل کتاب، به گزاف آرزومند معاف بودن از جزاى اعمال زشت خویش (لیس بامانیکم ... من یعمل سوءاً یجز به)

۱۱- ضرورت پرهیز از هرگونه تبعیض، در اجراى مقررات و قوانین جزایى (من یعمل سوءاً یجز به) جمله «من یعمل ...» داراى مضمونى عام و کلى است و شامل کیفرهاى دنیوى نیز مى شود.

۱۲- بدکاران و گناهکاران، محروم از هرگونه مدافع و یاور، براى گریز از کیفر الهى (و لایجد له من دون اللّه ولیاً و لانصیراً) «ولىّ» به کسى گفته مى شود که آدمى را سرپرستى کند و دفاع و حمایت او را بر عهده گیرد، ضمیر فاعلى در «لایجد» و نیز ضمیر «له» به «من یعمل» بر مى گردد.

۱۳- نجات آدمیان از عذاب و کیفر گناهانشان، تنها به دست خداوند و منوط به اراده اوست. (و لایجد له من دون اللّه ولیاً و لانصیراً)

۱۴- حرمت جلوگیرى از اعمال مجازاتهاى الهى، بر خطاکاران (و لایجد له من دون اللّه ولیاً و لانصیراً) چنانچه «یُجَز» شامل کیفرهاى دنیوى باشد، جمله «لایجد ... » چه نافیه باشد و عطف بر جمله «یجز به» و چه ناهیه باشد و جمله اى مستقل -، دلالت مى کند که نباید هیچ کس مانع کیفر دیدن خطاکاران شود.

روایات و احادیث

۱۵- بلاها و مشکلات دنیوى (مالى و جانى)، کفاره گناهان آدمى و از جمله عوامل نابود کننده اعمال زشت اوست. (لیس بامانیکم و لا امانى أهل الکتب من یعمل سوءاً یجزبه) رسول خدا (ص) درباره « من یعمل سوءاً یجز به» در آیه فوق فرمود: اما تبتلون فى اموالکم و انفسکم و ذراریکم؟ قالوا: بلى قال: هذا مما ... یمحو به السیئات.[۴]

موضوعات مرتبط

  • آرزو: آثار آرزوى ناپسند ۲ ; ارزش آرزو ۴
  • احکام:۱۴
  • ارزش: ملاک ارزش ۴
  • القائات: شیطانى ۳
  • انسان: مقام اخروى انسان ۴
  • اهل کتاب: آرزوى اهل کتاب ۱۰ ; دیندارى اهل کتاب ۷ ; عقیده اهل کتاب ۱
  • بلا: فلسفه بلا ۱۵
  • بهشت: ورود به بهشت ۱
  • پاداش: ملاک پاداش ۵
  • تبعیض: اجتناب از تبعیض ۱۱
  • جهنّم: نجات از جهنّم ۱
  • خدا: اختصاصات خدا ۱۳ ; اراده خدا ۱۳ ; پاداش خدا ۲، ۵، ۶ ; کیفرهاى خدا ۲، ۶
  • سختى: اقسام سختى ۱۵ ; فلسفه سختى ۱۵
  • عذاب: نجات از عذاب ۱۲، ۱۳
  • عقیده: باطل ۱، ۳
  • عمل: آثار عمل ۵ ; ارزش عمل ۴ ; کیفر عمل ناپسند ۱۵ ; کفر عمل ناپسند ۹
  • کافران: تکلیف کافران ۸ ; مسؤولیت کافران ۸
  • کیفر: تبعیض در کیفر ۱۱ ; عدالت در کیفر ۶، ۱۱ ; معافیت از کیفر ۱۰ ; ملاک کیفر ۵ ; نجات از کیفر ۳
  • گناه: کفاره گناه ۱۵
  • گناهکاران: کیفر گناهکاران ۹، ۱۴ ; محرومیّت گناهکاران ۱۲
  • محرمات:۱۴
  • مسلمانان: آرزوى مسلمانان ۱۰ ; عقیده مسلمانان ۱ ; مسلمانان صدر اسلام ۷
  • مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۸
  • نظام جزایى:۲، ۵، ۶، ۱۱

منابع

  1. طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‌۳، ص ۳.
  2. محمدباقر محقق،‌ نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص ۲۴۸.
  3. طبرى در تفسير خود از مسروق و نيز از قتادة و ضحاك و سدى و ابوصالح نيز آن را روايت كرده است و همچنين ابن ابى‌حاتم در تفسير خود از ابن عباس نقل كند كه يهود و نصارى مى گفتند: غير از ما كسى به بهشت نخواهد رفت و قريش مى گفتند: ما بعد از مردن مبعوث نخواهيم شد سپس اين آيه نازل گرديد.
  4. تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۲۷۷، ح ۲۷۸; نورالثقلین، ج ۱، ص ۵۵۳، ح ۵۷۶.