البقرة ٨٧
ترجمه
| البقرة ٨٦ | آیه ٨٧ | البقرة ٨٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«قَفَّیْنَا»: پیاپی آوردیم. به دنبال یکدیگر و پشت سر همدیگر آوردیم. از ماده (قفو) است (نگا: مؤمنون / ). «الْبَیِّنَاتِ»: معجزات روشن (نگا: آل‌عمران / ). «أَیَّدْنَاهُ»: او را تقویت و تأیید کردیم. از ماده (أیْد) به معنی قوّت و قدرت. «لا تَهْوِی»: نمی‌خواست. دوست نمی‌داشت. «إسْتَکْبَرْتُمْ»: بزرگی فروختید. خویشتن را بزرگتر از آن دیدید که حق را بپذیرید و در برابر آن کرنش کنید. «فَرِیقاً»: دسته‌ای. گروهی. مفعول مقدّم برای افعال (کَذَّبْتُمْ) و (تَقْتُلُونَ) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ... (۷) ثُمَ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَى... (۶) نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ (۱)
وَ مُصَدِّقاً لِمَا بَيْنَ يَدَيَ... (۲) إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا... (۱) وَ کَذٰلِکَ أَوْحَيْنَا إِلَيْکَ... (۲) وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا بِمَا... (۱) عَلَى قَلْبِکَ لِتَکُونَ مِنَ... (۰) بِلِسَانٍ عَرَبِيٍ مُبِينٍ (۱)
تفسیر
نکات آیه
۱ - موسى (ع) از پیامبران الهى و برخوردار از کتاب آسمانى (تورات) (و لقد ءاتینا موسى الکتب)
۲ - خداوند، اعطا کننده تورات به موسى(ع) (و لقد ءاتینا موسى الکتب)
۳ - خداوند، پس از درگذشت موسى(ع)، رسولانى را پى در پى به سوى بنى اسرائیل فرستاد. (و قفینا من بعده بالرسل) «تقفیة» (مصدر قفینا) به معناى روانه کردن چیزى یا کسى در پى چیزى یا کسى دیگر است. بنابراین جمله «قفینا ...»; یعنى، پس از درگذشت موسى(ع)، پیامبران بسیارى را یکى پس از دیگرى [به سوى بنى اسرائیل ]فرستادیم.
۴ - بنى اسرائیل، برخوردار از رسولانى بسیار (و قفینا من بعده بالرسل) «ال» در «الرسل» براى استغراق است و در این جا حکایت از کثرت دارد.
۵ - عیسى(ع) از پیامبران الهى و برخوردار از معجزات و دلایلى روشن بر پیامبرى خویش (و ءاتینا عیسى ابن مریم البینت)
۶ - خداوند، عطا کننده معجزات و دلایل فراوان و روشن به عیسى(ع) (و ءاتینا عیسى ابن مریم البینت) «بینة» به معناى حجت و دلیل واضح و روشن است و معجزه از مصداقهاى مورد نظر آن مى باشد. «ال» در «البینات» یا عهد ذهنى است و اشاره به دلایل و معجزاتى از قبیل زنده کردن مردگان، بینا کردن نابینایان و ... دارد و یا براى استغراق است و حکایت از کثرت و فراوانى بینات دارد.
۷ - عیسى(ع) انسانى تکوین یافته بدون واسطه پدر (و ءاتینا عیسى ابن مریم) قرآن با تصریح به اینکه عیسى(ع) فرزند مریم(ع) است - بر خلاف آنچه متعارف است که انسان را به پدرش منسوب مى کنند - اشاره به نکاتى دارد; از جمله، پیدایش عیسى(ع) بدون واسطه پدر و رد پندار نارواى یهودیان که او را به مردى نجار نسبت مى دادند.
۸ - عیسى(ع) زاده مریم(ع) و فرزند او، نه فرزند خدا (عیسى ابن مریم) از نکاتى که مى تواند هدف از نسبت دادن عیسى(ع) به مادرش شمرده شود، رد پندار مسیحیان است که وى را فرزند خداى سبحان مى خواندند.
۹ - عیسى(ع) داراى شریعتى جدید، نه تابع شریعت موسى(ع) و مبلغ آن (و لقد ءاتینا موسى الکتب ... و ءاتینا عیسى ابن مریم البینت) نامبردن از عیسى(ع) و اکتفا نکردن به جمله «قفینا ...» - با وجود اینکه او نیز پس از موسى (ع) مبعوث شد و جمله مذکور مى توانست شامل او نیز بشود - اشاره به نکاتى دارد; از جمله اینکه پیامبران پس از موسى(ع) تابع شریعت او بوده و شریعت و کتاب مستقلى نداشتند، ولى عیسى(ع) داراى شریعت و کتاب مستقلى بود.
۱۰ - پیامبران، پس از موسى(ع) تابع او بوده و شریعت وى را تبلیغ مى کردند. (و لقد ءاتینا موسى الکتب و قفینا من بعده بالرسل)
۱۱ - خداوند، عیسى (ع) را با «روح القدس» تأیید و تقویت مى کرد. (و أیدنه بروح القدس) «تأیید» (مصدر أیدناه) به معناى تقویت کردن و نیرو دادن است.
۱۲ - تأیید شدن عیسى(ع) با روح القدس، از ویژگیهاى آن حضرت (و أیدنه بروح القدس)
۱۳ - مطابقت و عدم مطابقت پیامهاى انبیا با خواهشهاى نفسانى یهود، تعیین کننده پذیرش و عدم پذیرش آن پیامها از سوى آنان (أفکلما جاءکم رسول بما لاتهوى أنفسکم استکبرتم)
۱۴ - یهودیان، مردمى هواپرست و داراى روحیه خود بزرگ بینى (بما لاتهوى أنفسکم استکبرتم)
۱۵ - یهودیان، گروهى از پیامبران را تکذیب و گروهى از آنان را به قتل رساندند. (ففریقاً کذبتم و فریقاً تقتلون)
۱۶ - یهودیان، در صدد کشتن پیامبر اسلام بودند.* (و فریقاً تقتلون) برداشت فوق را مى توان با توجّه به دو نکته استفاده کرد: ۱- مخاطبان آیه، یهودیان عصر بعثت هستند و در زمان آنان پیامبرى به جز رسول اکرم (ص) نبود تا وى را بکشند. ۲- به کارگیرى فعل مضارع «تقتلون» در مقابل فعل ماضى «کذبتم».
۱۷ - هواپرستى و خودبرتربینى یهود، وادار کننده ایشان به تکذیب پیامبران و یا قتل ایشان (بما لاتهوى أنفسکم استکبرتم ففریقاً کذبتم و فریقاً تقتلون) تفریع جمله «فریقاً کذبتم و ...» به وسیله حرف «فاء» بر جمله «بما لا تهوى أنفسکم استکبرتم» گویاى برداشت فوق است.
۱۸ - یهودیان، پیامبرى عیسى(ع) را، على رغم برخوردارى او از معجزات و دلایل آشکار، نپذیرفتند. (و ءاتینا عیسى ابن مریم البینت ... فقریقاً کذبتم)
۱۹ - یهودیان عصر بعثت، همسان با گذشتگان خویش در داشتن روحیه استکبار، هواپرستى و مخالفت کردن با پیامبران (أفکلما جاءکم رسول ... ففریقاً کذبتم و فریقاً تقتلون) نسبت دادن تکذیب و قتل انبیا بر اثر هواپرستى و استکبار به یهودیان عصر بعثت - با اینکه پیشینیان آنان چنین کرده بودند - بیانگر این است که: یهودیان عصر بعثت نیز داراى این صفتهاى رذیله بودند.
۲۰ - هواپرستى و خودبزرگ بینى از رذایلى که آدمى را به ارتکاب گناهان بزرگ ترغیب مى کند. (بما لاتهوى أنفسکم استکبرتم ففریقاً کذبتم و فریقاً تقتلون)
روایات و احادیث
۲۱ - از امام باقر(ع) روایت شده که: «... ان فى الانبیاء و الاوصیاء خمسة أرواح، روح القدس ... فبروح القدس ... عرفوا ما تحت العرش إلى ما تحت الثرى;[۱] ... در انبیا و اوصیا پنج روح است از جمله روح القدس ... پس به وسیله روح القدس ... آنچه را زیر عرش است تا آنچه را زیر زمین است مى شناسند ... .
۲۲ - از رسول خدا(ص) روایت شده که فرمود: «روح القدس» جبرئیل;[۲] «روح القدس» جبرئیل است.»
موضوعات مرتبط
- انبیا: انبیاى اولوالعزم ۱، ۹; انبیاى بعد از موسى(ع) ۳، ۱۰; تاریخ انبیا ۳، ۴; علم انبیا ۲۱; عوامل تکذیب انبیا ۱۷; عوامل قتل انبیا ۱۷; قتل انبیا ۱۵
- انگیزش: عوامل انگیزش ۱۷
- اوصیا: علم اوصیا ۲۱
- بنى اسرائیل: انبیاى بنى اسرائیل ۳، ۴
- تکبر: آثار تکبر ۲۰
- جبرئیل: نقش جبرئیل ۲۲
- خدا: امدادهاى خدا ۱۱; خدا و فرزند ۸; عطایاى خدا ۲، ۶
- روح القدس: مراد از روح القدس ۲۲; نقش روح القدس ۲۱
- عیسى(ع): تأیید عیسى(ع) با روح القدس ۱۱، ۱۲; تکذیب عیسى(ع) ۱۸; دلایل نبوت عیسى(ع) ۵; شریعت عیسى(ع) ۹; عیسى(ع) فرزند مریم(ع) ۸; قصه عیسى(ع) ۸; مادر عیسى(ع) ۸; معجزه عیسى(ع) ۵، ۶; ویژگیهاى خلقت عیسى(ع) ۷; ویژگیهاى عیسى(ع) ۱۲
- گناه: عوامل گناه ۲۰
