روایت:الکافی جلد ۱ ش ۱۱۹۶
آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ الْحُجَّة
عده من اصحابنا عن احمد بن محمد عن الحسين بن سعيد عن القاسم بن محمد الجوهري عن علي بن ابي حمزه قال :
| الکافی جلد ۱ ش ۱۱۹۵ | حدیث | الکافی جلد ۱ ش ۱۱۹۷ | |||||||||||||
| |||||||||||||||
ترجمه
کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۳, ۲۶۷
از على بن ابى حمزه گويد: در حضور من، ابى بصير از امام صادق (ع) پرسشى كرد، گفت: قربانت، چند بار رسول خدا (ص) را به معراج بردند؟ فرمود: دو بار، جبرئيل او را باز داشت و عرض كرد: اى محمد، در جاى خود باش، هر آينه به پايگاهى بر آمدى كه پيش از تو نه فرشتهاى و نه پيمبرى بدان راه نيافته، به راستى پروردگارت در نماز است، فرمود: اى جبرئيل، چگونه نماز مىگذارد؟ عرض كرد: مىفرمايد: سبوح قدوس، منم پروردگار فرشتهها و روح، مهرم بر خشمم پيش است، آن حضرت عرض كرد: بار خدايا، عفوك عفوك، امام صادق (ع) فرمود: پيغمبر چنانچه خدا فرموده (۹ سوره نجم): «به مقام قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى رسيد»، ابو بصير به آن حضرت عرض كرد: قربانت، قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى چيست؟ فرمود: از سر دسته كمان تا سر آن، فرمود: ميان آنها حجابى مىدرخشيد (و مىلرزيد و پائين و بالا مىشد و موج مىزد)، به نظرم كه فرمود: زبرجد بود، و پيغمبر از مانند سوراخ سوزنى نگريست و تا آنجا كه خدا مىخواست پرتو بزرگوارى حق را دريافت. - خداى تبارك و تعالى فرمود: اى محمد- لبيك پروردگارم- چه كسى بعد از تو براى امت (سرپرست و پيشوا است)؟ - خدا، داناتر است- على بن ابى طالب امير مؤمنان و سيد مسلمانان و پيشواى دست و رو سفيدان ابو بصير گفت: سپس امام صادق (ع) فرمود: اى ابا محمد به خدا ولايت على (ع) از زمين نيامد بلكه زبانى از آسمان آمد.
مصطفوى, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۲, ۳۲۹
على بن ابى حمزه گويد: ابو بصير از امام صادق عليه السلام پرسيد و من حاضر بودم عرضكرد: قربانت، پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله را چند مرتبه بمعراج بردند؟ فرمود: دو مرتبه، و جبرئيل او را در مقامى نگه داشت و گفت: در جايت بايست اى محمد! زيرا در جايى ايستادهئى كه هرگز هيچ فرشته و پيغمبرى در آنجا نايستاده است، همانا پروردگارت در نماز است، فرمود: اى جبرئيل! چگونه نمازى؟ گفت: ميفرمايد: سبوح، قدوس، منم پروردگار ملائكه و روح كه رحمتم بر غضبم پيشى دارد، پيغمبر (ص) فرمود: بار خدايا در گذشتت را خواهم، در گذشتت را خواهم، امام فرمود: و همچنان بود كه خدا فرمايد پيغمبر بمقام «قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى» رسيد- ۹ سوره ۵۳-. ابو بصير بحضرت عرضكرد: قربانت، قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى چيست؟ فرمود: بمقدار فاصله ميان هلالى كمان تا سرش، سپس فرمود: و در ميان آن دو حجابى ميدرخشيد و خاموش ميشد و بگمانم فرمود: زبر جدى بود، پس پيغمبر نور عظمت را از اندازه سوراخ سوزن تا آنچه خدا خواهد (از كمترين درجه تا بالاترين مرتبه) مشاهده فرمود: و خداى تبارك و تعالى فرمود: اى محمد! عرضكرد: لبيك پروردگارم؛ فرمود كيست براى امتت بعد از تو؟ (رهبرشان كيست؟) عرضكرد: خدا داناتر است، فرمود: على بن ابى طالب است، امير مؤمنان و سرور مسلمانان و پيشواى روسفيدان، دست و پا درخشانان، سپس امام صادق عليه السلام به ابو بصير فرمود: اى ابا محمد! بخدا ولايت على عليه السلام از زمين نيامده، بلكه شفاها از آسمان رسيده است.
محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۲, ۵۲۵
چند نفر از اصحاب ما روايت كردهاند، از احمد بن محمد، از حسين بن سعيد، از قاسم بن محمد جوهرى، از على بن ابىحمزه كه گفت: ابوبصير از امام جعفر صادق عليه السلام سؤال كرد و من حاضر بودم و عرض كرد كه: فداى تو گردم، چند مرتبه رسول خدا صلى الله عليه و آله را به معراج بردند؟ فرمود: «دو مرتبه. و جبرئيل عليه السلام آن حضرت را در جايى باز داشت و به او عرض كرد كه: يا محمد، به جاى خود باش كه در جايى ايستادهاى كه هرگز هيچ فرشتهاى و هيچ پيغمبرى در آن نايستاده. به درستى كه پروردگار تو در كار رحمت فرستادن است (و احتمال اينكه نماز مىكند، يا دعا مىخواند، اگر چه بر سبيل مجاز باشد، با وجود قرينه بيان مراد از آن، صورتى ندارد). و پيغمبر فرمود كه: اى جبرئيل، چگونه رحمت مىفرستد؟ عرض كرد كه: مىفرمايد:سُبّوح قُدّوس أنَأ رَبُّ الملائكة و الرّوح سَبَقَتْ رَحْمَتى غَضَبى، يعنى: «منم كه پاكم از هر بدى و به غايت پاك و پاكيزهام. منم پروردگار همه فرشتگان و روح، پيشى گرفته رحمت من بر غضب من». پس پيغمبر عرض كرد كه: أللّهُمَّ عَفْوَكَ عَفْوَك، يعنى: بار خدايا، بسيار طالب عفو توام كه از جُرم من (يعنى: امّتان من) در گذرى، و با من نيكويى كنى». و حضرت صادق عليه السلام فرمود كه: «رسول خدا چنان بود كه خداى تعالى فرموده كه: «قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى» «۱»». ابو بصير به آن حضرت عرض كرد كه: «قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى» چيست؟ فرمود: «آنچه در ميانه چم و گوشه كمان است تا سر آن». و ترجمه آيه اين است كه: «پس بود مقدار و اندازه قرب مسافت ميان او و پيغمبر، مثل مقدار دو كمان يا نزديكتر از آن» (يعنى: بر وجهى به او نزديك شد كه اگر كسى مشاهده قرب مسافت مىكرد ميان ايشان، متردد مىشد در آنكه آن را مقدار دو كمان تقدير كند، يا كمتر و مراد، مقدار دو جانب يك كمان است و مقصود، آن است كه مسافت ميانه ايشان، مقدار كمانى بود كه كنايه است از نهايت قرب و نزديكى و آن تمثيل است از براى شدّت اتصّال و ارتباط و تشبيه اندازه معنوى روحانى به اندازه صورى جسمانى و نزديكى جايى به نزديكى جايى و مكانت و منزلت به منزل و مكان. و شاعر چه خوش گفته كه:
مكان قرب چنان تنگ شد محمد را كه خواست حك كند از صفحه ميم احمد را.
تتّمه حديث آنكه:) حضرت صادق عليه السلام فرمود كه: «در ميان خدا و پيغمبر، حجابى بود كه مىدرخشيد و مىجنبيد- راوى مىگويد كه: نمىدانم آن حضرت را كه چيزى فرموده باشد، مگر آنكه فرمود آن حجاب از زبرجد بود- (يعنى: آنچه در نظر من است، اين است كه آن حضرت فرمود كه: «حجاب ميانه ايشان، از زبرجد بود») و در آن حجاب رخنه بود، مانند چشمهاى سوزن. پس پيغمبر نظر كرد در آن رخنه مانند چشمه سوزن به سوى آنچه خدا مىخواست __________________________________________________
(۱). نجم، ۹.
از نور عظمت خدا، بعد از آن، خداى تبارك و تعالى فرمود كه: يا محمد، عرض كرد كه: لبيّك ربّى؛ «اى پروردگار من به خدمت تو ايستاده، منتظر فرمان توام كه آنچه بفرمايى به جا آورم». فرمود كه: كى خليفه و امام است از براى امّت تو بعد از تو؟ عرض كرد كه: خدا بهتر مىداند. فرمود كه: على بن ابىطالب، پادشاه مؤمنان و آقاى مسلمانان و پيشرو و جلودار پيشانى و دست و پا سفيدان است» (يعنى: شيعيان و اين كنايه است از نجابت ايشان، چنانچه اسبى كه به اين صفت باشد از همه اسبها بهتر و نجيبتر است). راوى مىگويد كه: پس حضرت صادق عليه السلام به ابوبصير فرمود كه: «اى ابا محمد، به خدا سوگند، كه ولايت على عليه السلام از زمين نيامده كه پيغمبر از پيش خود آن را گفته باشد، وليكن از آسمان آمده، از روى مشافهت» (كه خدا با پيغمبر در اين باب روبهرو سخن گفته؛ يعنى:بىواسطه).
