ابراهيم ١٩
ترجمه
| ابراهيم ١٨ | آیه ١٩ | ابراهيم ٢٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بِالْحَقِّ»: به حق. چنان که باید. یعنی هماهنگ و منظّم و دارای حکمت و هدف.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْکُمْ أَيُّهَا... (۳) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ... (۳) إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْکُمْ أَيُّهَا... (۳) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ... (۲) إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْکُمْ وَ يَأْتِ... (۶) أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَ اللَّهَ... (۶) هَا أَنْتُمْ هٰؤُلاَءِ تُدْعَوْنَ... (۰) نَحْنُ خَلَقْنَاهُمْ وَ شَدَدْنَا... (۲)
وَ مَا ذٰلِکَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ (۰) أَ وَ لَمْ يَرَ الْإِنْسَانُ أَنَّا... (۳) وَ ضَرَبَ لَنَا مَثَلاً وَ نَسِيَ... (۲) قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَهَا... (۲) الَّذِي جَعَلَ لَکُمْ مِنَ... (۰) أَ وَ لَيْسَ الَّذِي خَلَقَ... (۴) إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئاً... (۱) فَسُبْحَانَ الَّذِي بِيَدِهِ... (۱) يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۹ - ۳۴،سوره ابراهيم
- اشاره به معناى ((حق )) و بيان اينكه مراد از حق بودند خلقت آسمانها و زمين هدفداربودن عالم هستى است
- بيان جمله : ((ان يشايدهبكم و ياءت بخلق جديد)) و پاسخ به يك سؤال در اين مورد
- معناى جمله : ((و برزوا الله جميعا))
- بيان بگو مگوى كفار در روز قيامت
- سخن شيطان با پيروان خود در قيامت
- معناى اينكه در قيامت شيطان به اتباع خود مى گويد: ((خدا به شما وعده حق داد و من بهشما وعده دادم ولى وفا نكردم ))
- بيان اينكه شيطان بر مردم سلطه اى ندارد و فقط دعوت به گناه مى كند
- رد كلام فخر رازى در خصوص استثناء در آيه شريفه
- بيزارى جستن شيطان و هر متبوع ديگرى از پيروان خود، در روز قيامت
- انسان مختار است و خود مسؤ ول نيك و بد اعمال خويش است
- وجوهى كه در مورد تركيب و معناى آيه : ((الم تر كيف ضرب الله مثلا كلمة طيبة ...))گفته شده است
- موارد اختلاف مفسرين در بيان معنى و مفاد مفردات آيه فوق الذكر
- بيان مراد از ((كلمه طيبه )) اى كه به شجره طيبه تشبيه شده است
- مقصود از كلمه خبيثه كه به شجره خبيثه تشبيح شده شرك به خدا است
- آغاز و ادامه هدايت مؤ منين از ناحيه خداوند است (يثبت الله الذين آمنوابالقول الثابت ))
- چند معناى ديگر كه براى آيه : ((يثبت الله الذين آمنوا...)) ذكر كرده اند
- حكايت حال سردمداران و بزرگان ضلالت و ظلم كه كفران نعمت كرده مردم خود را هلاكتكشاندند
- انگيزه اصلى مشركين در شرك ورزيدن به عمد و اختيار
- وجه جمع بين دو آيه اى كه يكى وجود دوستى در قيامت اثبات و ديگرى نفى مى كند
- استدلال بر اختصاص ربوبيت براى خدا به اختصاص تدبير عام موجودات به او
- معناى ((سخر لكم الفلك )) و سخر لكم الانهار))
- معناى سؤ ال و توضيح مراد از جمله : اتيكم منكل ما سالتموه : خداوند از تمام آنچه از او خواستيد به شما داد))
- توضيحى درباره اينكه نعمت هاى الهى قابل شمارش نيست (و ان تعدوا نعمة الله لاتحصوها)
- روايتى درباره مراد از كلمه طيبه و كلمه خبيثه در آيه((مثل كلمة طيبة كشجرة طيبة ...))
- نقل ورد سخن ((آلوسى )) كه در روايتى بنابر آن مراد از شجره خبيثه بنى اميه اندمناقشه كرده
- چند روايت در مورد سؤ ال قبر و تطبيق آيه : (( يثبت الله الذين آمنوا...)) بر آن
- چند روايت در تطبيق آيه : (( الذين بدلوا نعمة الله كفرا...)) بر بنى اميه و بنى مغيره
- روايتى در اين باره كه اظهار عجز از شكر نعمتهاى الهى شكر است
نکات آیه
۱- خداوند، آسمانها و زمین را هدفمند و بر اساس حکمت آفرید. (ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض بالحقّ) «حق» در برابر باطل (بیهوده) است و مراد از آن، این است که فاعل حق براى کارش هدفى پسندیده در نظر دارد.
۲- دعوت خداوند از مردم براى مطالعه عمیق در آفرینش جهت پى بردن به هدفمندى آن (ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض بالحقّ)
۳- جهان آفرینش، بیهوده و عبث نبوده و هدفمند است. (خلق السموت و الأرض بالحقّ)
۴- هدفمندى عالم آفرینش براى بشر قابل درک است. (ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض بالحقّ) خداوند براى دعوت به مطالعه در آسمانها و زمین، از ماده «رؤیت» با هیأت «ألم تر» و استفهام انکارى استفاده کرده است و مراد از آن، همان گونه که مفسران گفته اند، علم و آگاهى قطعى پیدا کردن است که حکایت از قابل درک بودن آن مى کند.
۵- نگرش دقیق به آفرینش، راهى براى شناخت آفریدگار عالم است. (ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض)
۶- پیامبر(ص)، الگو و داراى نقش پیشتاز در درک معارف عالم آفرینش (ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض بالحقّ) خطاب «ألم تر» اگرچه خطابى عام براى همه انسانهاست، اما مخاطب قرار دادن پیامبر(ص) مى تواند رهنمودى باشد به این نکته که آن حضرت در درک واقعیات عالم پیشتاز است و دیگران باید آن حضرت را سرمشق خود قرار دهند.
۷- جهان آفرینش داراى آسمانهاى متعدد است. (السموت)
۸- هشدار خداوند به مشرکان مخالف پیامبر(ص) مبنى بر اینکه در صورت لزوم آنان را به هلاکت خواهد رساند و گروه جدیدى را جایگزینشان خواهد کرد. (إن یشأ یذهبکم و یأت بخلق جدید)
۹- تغییر اقوام و بافتهاى اجتماعى آنان، با از بین رفتن گروهى و آوردن گروهى دیگر، در گرو مشیت الهى است. (إن یشأ یذهبکم و یأت بخلق جدید)
۱۰- خداوند داراى قدرت لازم براى ایجاد پدیده ها و از بین بردن برخى و آوردن برخى دیگر به جاى آنان (ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض بالحقّ إن یشأ یذهبکم و یأت بخلق جدید)
۱۱- آفرینش آسمانها و زمین داراى عظمتى بس فراتر از اعطاى زندگى به انسانها و میراندن آنان (ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض بالحقّ إن یشأ یذهبکم و یأت بخلق جدید)
۱۲- آفرینش آسمانها و زمین، نمودى از قدرت خداوند بر احیاى مردگان در قیامت (معاد) است.* (ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض بالحقّ إن یشأ یذهبکم و یأت بخلق جدید) این برداشت مبتنى بر این احتمال است که آیه در صدد طرح مسأله معاد و اثبات قدرت خداوند بر آن است. آیات قبل، که کیفر اخروى کافران و حبط عمل آنها را مطرح کرد، مى تواند قرینه اى بر ادّعاى فوق باشد.
۱۳- آفرینش آسمانها و زمین (عالم آفرینش)، دلیل قدرتمندى خداوند بر تحقق وعده عذاب کافران و حبط عمل نیکشان (من ورائه جهنّم ... مثل الذین کفروا بربّهم أعملهم کرماد اشتدّت به الریح ... ألم تر أن الله خلق السموت و الأرض)
موضوعات مرتبط
- آسمان: تعدد آسمان ۷; خلقت آسمان ها ۱۳; عظمت خلقت آسمان ها ۱۱; هدفدارى خلقت آسمان ها۱
- آفرینش: آثار مطالعه آفرینش ۵; ادراک هدفدارى آفرینش ۴; دعوت به مطالعه آفرینش ۲; هدفدارى آفرینش ۲، ۳
- آیات خدا: آیات آفاقى ۵; درک آیات آفاقى ۶
- اقوام: جایگزینى اقوام ۸; منشأ جایگزینى اقوام ۹
- خدا: حکمت خدا ۱; خالقیت خدا ۱، ۱۰; دعوتهاى خدا ۲; دلایل خداشناسى ۵; دلایل قدرت خدا ۱۳; قدرت خدا ۱۰; نشانه هاى قدرت خدا ۱۲; نقش مشیت خدا ۹; وعیدهاى خدا ۱۳; هشدارهاى خدا ۸
- زمین: خلقت زمین ۱۳; عظمت خلقت زمین ۱۱; هدفدارى خلقت زمین ۱
- کافران: حبط عمل کافران ۱۳; عمل صالح کافران ۱۳; وعدهء عذاب به کافران ۱۳
- محمد(ص): الگوگیرى از محمد(ص) ۶; پیشگامى محمد(ص) ۶; نقش محمد(ص) ۶; هشدار به مخالفان محمد(ص) ۸; هلاکت مخالفان محمد(ص) ۸
- مردگان: احیاى اخروى مردگان ۱۲
- مشرکان: هشدار به مشرکان ۸; هلاکت مشرکان ۸
- معاد: دلایل معاد ۱۲
- موجودات: تغییر موجودات ۱۰; خالق موجودات ۱۰
