يوسف ١٠٩
ترجمه
يوسف ١٠٨ | آیه ١٠٩ | يوسف ١١٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إِلاّ رِجَالاً»: یعنی پیغمبران همه مرد بودهاند؛ نه فرشته یا جنّ یا زن. «مِنْ أَهْلِ الْقُرَی»: از میان اهالی شهرنشین. یعنی پیغمبران شهرنشین بودهاند؛ نه بیابانگرد و صحرانشین، و لذا کاملاً از اوضاع و احوال و مشکلات مادی و معنوی زندگی باخبر و مطّلع بوده و از روی شناخت به رفع مشکلات و کار تبلیغ پرداختهاند. «أَفَلَمْ یَسِیرُوا ...»: (نگا: آلعمران / انعام / ). «دَارُ الآخِرَةِ»: سرای آخرت. دنیای دیگر. اضافه موصوف به صفت است. یعنی (الدَّارُ الآخِرَةِ): (نگا: انعام / ، اعراف / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
لَقَدْ مَنَ اللَّهُ عَلَى... (۳) أَ فَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ... (۴) وَ مَا أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ إِلاَّ... (۶)
مَا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلاَّ... (۶) يَا مَعْشَرَ الْجِنِ وَ الْإِنْسِ أَ... (۲) وَ إِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِکَةُ يَا... (۰) يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّکِ وَ... (۰) مَا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلاَّ... (۵) وَ مَا جَعَلْنَاهُمْ جَسَداً لاَ... (۱) ثُمَ صَدَقْنَاهُمُ الْوَعْدَ... (۰) وَ مَا أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنَ... (۴) وَ أَوْحَيْنَا إِلَى أُمِ مُوسَى... (۲) إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَ الَّذِينَ... (۱) يَوْمَ لاَ يَنْفَعُ الظَّالِمِينَ... (۱) قُلْ مَا کُنْتُ بِدْعاً مِنَ... (۳) وَ مَا أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنَ... (۴) وَ إِذْ صَرَفْنَا إِلَيْکَ نَفَراً مِنَ... (۰) الْأَعْرَابُ أَشَدُّ کُفْراً وَ نِفَاقاً... (۱) الْأَعْرَابُ أَشَدُّ کُفْراً وَ نِفَاقاً... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۱۱ - ۱۰۳، سوره يوسف
- اشاره اى به دلالت جمله : ((يمرّون عليها)) بر حركت زمين
- توضيحى در مورد نسبى و اضافى بودن ايمان و شرك و امكان اجتماع بعض مراتب آن دوباهم
- اعلام راه : ((هذه سبيلى )) بيان راه : ((ادعوا الى الله على بصيرة )) دعوت كنندگان :رسول الله(صلى الله عليه و آله ) و پيروان او
- تطبيق دعوت پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله ) با دعوت پيامبران پيش از آن حضرت
- معناى آيه : ((حتى اذا استياءس الرّسل و ظنّوا انّهم قد كذبوا..))
- بحث روايتى
- رواياتى در معناى جمله ! ((ما يؤ من اكثرهم بالله الّا و هم مشركون ))
- دو روايت در بيان اينكه مراد از: ((من اتّبعنى )) در آيه :((قل هذه سبيلى ...)) على (عليه السلام ) است
- چند روايت در معناى آيه : ((حتى اذا استياءسالرّسل ...))
نکات آیه
۱- پیامبران متعددى پیش از رسول اکرم(ص) به رسالت مبعوث شدند. (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً)
۲- خداوند ، مبعوث کننده پیامبران و فرستنده رسولان است. (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً)
۳- همه پیامبران از جنس بشر و از صنف مردان بودند. (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً) آیه شریفه در مقام دفع این توهّم است که پیامبران باید از فرشتگان باشند. از این رو مقصود از «رجال» مقابل فرشتگان است ، ولى انتخاب کلمه «رجالاً» به جاى «إناساً» و مانند آن اشاره به این واقعیت دارد که: پیامبران از صنف زنان نبودند.
۴- پیامبران از میان مردم و جامعه خویش به پیامبرى برگزیده شدند. (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً ... من أهل القرى) «قرى» (جمع قریة) در مقابل «وادى» (صحراها و بیابانها) است و به شهرها و روستاها اطلاق مى شود. ال در «القرى» مى تواند جانشین مضاف الیه باشد ; یعنى: «من أهل قریهم». و محتمل است «ال» در آن عهد حضورى باشد ; یعنى: «هذه القرى». برداشت فوق ناظر به احتمال اول است.
۵- گزینش پیامبران از میان خود انسانها ، از سنتهاى خداوند است. (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً ... من أهل القرى)
۶- ارتباط خداوند با پیامبران خویش از طریق وحى بود. (إلاّ رجالاً نوحى إلیهم)
۷- پیامبران از آبادى نشینان (از شهرها و روستاها) برگزیده شدند نه از صحرانشینان و بیابانگردان * (إلاّ رجالاً نوحى إلیهم من أهل القرى)
۸- تکذیب کنندگان پیامبران پیشین به عذابهاى دنیوى گرفتار شدند. (أفلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم) مراد از ضمیر در «أفلم یسیروا» مشرکان و مخالفان پیامبراکرم(ص) است و مقصود از «الذین من قبلهم» امتهاى پیش از ایشان مى باشد.
۹- خداوند، فراخوان مردم به گشت و گذار در مناطق زمین براى مشاهده عاقبت و فرجام تکذیب کنندگان پیامبران (أفلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم)
۱۰- مطالعه آثار باقیمانده از تکذیب کنندگان انبیا ، گویاى عاقبت شوم آنان و گرفتار آمدنشان به عذابهاى الهى است. (أفلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم)
۱۱- خداوند ، تکذیب کنندگان رسالت پیامبر(ص) را به فرجام شوم و گرفتار آمدن به عذاب استیصال تهدید کرد. (أفلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم)
۱۲- لزوم مطالعه تاریخ پیشینیان و عبرت آموزى از فرجام آنان (أفلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم)
۱۳- سراى آخرت براى تقواپیشگان و پرهیزکنندگان از شرک و مخالفت با پیامبران ، سرایى نیکوست. (و لدار الأخرة خیر للذین اتقوا) متعلق «اتقوا» به قرینه آیات گذشته ، شرک و مخالفت با پیامبران است.
۱۴- رعایت تقوا و پرهیز از شرک و مخالفت با انبیا ، وسیله نیل به سعادت اخروى است. (و لدار الأخرة خیر للذین اتقوا)
۱۵- پیامبراکرم(ص) و دیگر رسولان الهى فراخوان مردم به تقواپیشگى (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً ... و لدار الأخرة خیر للذین اتقوا)
۱۶- تکذیب پیامبر(ص) به خاطر بشر بودنش ، نشانه بى خردى و دلیل بى اطلاعى از تاریخ بشر ، پیامبران پیشین و سنّت الهى است. (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً نوحى إلیهم من أهل القرى ... أفلاتعقلون) لحن جمله «و ما أرسلنا ...» گویاى این است که آن جمله در پاسخ این توهّم ایراد شده که: فرستاده خدا نمى تواند فردى از افراد بشر باشد ; بلکه باید از فرشتگان و مانند آنها باشد.
۱۷- آنان که در فرجام تکذیب کنندگان پیامبران نمى اندیشند و نیکویى سراى اخروى تقواپیشگان را درنمى یابند ، سزاوار سرزنش و ملامتند. (أفلم یسیروا ... أفلاتعقلون)
۱۸- آنان که نبوّت پیامبر(ص) را به خاطر بشر بودنش انکار مى کنند ، سزاوار ملامتند. (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً ... أفلاتعقلون)
۱۹- ضرورت به کارگیرى اندیشه براى فهم معارف دینى (و ما أرسلنا من قبلک إلاّ رجالاً ... أفلاتعقلون)
موضوعات مرتبط
- آخرت: خیر بودن آخرت ۱۳
- اقوام پیشین: عبرت از فرجام اقوام پیشین ۱۲; مطالعه سرنوشت اقوام پیشین ۱۲
- انبیا: آثار ترک مخالفت با انبیا ۱۴; انبیا ى قبل از محمد(ص) ۱; بشر بودن انبیا ۳، ۵; تاریخ انبیا ۱; تهدید مکذبان انبیا ۱۱; خاستگاه انبیا ۴، ۵، ۷; دعوتهاى انبیا ۱۵; شهرنشینى انبیا ۷; عذاب مکذبان انبیا ۸، ۱۰، ۱۱; فرجام شوم مکذبان انبیا ۱۰، ۱۱; مردبودن انبیا ۳; مردمىبودن انبیا ۴; مطالعه فرجام مکذبان انبیا ۹، ۱۰، ۱۷; منشأ بعثت انبیا ۲; وحى به انبیا ۶; ویژگیهاى انبیا ۳; هماهنگى انبیا ۱۵
- تاریخ: اهمیت مطالعه تاریخ ۱۲; دلایل جهل به تاریخ ۱۶; عبرت ازتاریخ ۱۲
- تقوا: آثار تقوا ۱۴; اهمیت تقوا ۱۵; دعوت به تقوا ۱۵
- خدا: تهدیدهاى خدا ۱۱; دعوتهاى خدا ۹; دلایل جهل به سنتهاى خدا ۱۶; سنتهاى خدا ۵; روش ارتباط خدا با انبیا ۶; نقش خدا ۲
- دین: اهمیت تعقل در دین ۱۹; روش فهم دین ۱۹
- سرزنش: مستحقان سرزنش ۱۷، ۱۸
- سعادت: زمینه سعادت اخروى ۱۴
- سیاحت: تشویق به سیاحت ۹; فلسفه سیاحت ۹
- شرک: آثار اجتناب از شرک ۱۴
- عبرت: عوامل عبرت ۱۲
- عذاب: اهل عذاب ۸، ۱۰; تهدید به عذاب استیصال ۱۱
- عقل: نشانه هاى بى عقلى ۱۶
- فرجام: انذار از فرجام شوم ۱۱
- متقین: متقین در آخرت ۱۳
- محمد(ص): آثار تکذیب محمد(ص) ۱۶; بشربودن محمد(ص) ۱۶، ۱۸; دعوتهاى محمد(ص) ۱۵; سرزنش مکذبان محمد(ص) ۱۸
- وحى: نقش وحى ۶