الأنفال ٣٦
ترجمه
الأنفال ٣٥ | آیه ٣٦ | الأنفال ٣٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یُحْشَرُونَ»: رانده میشوند. گردآورده میشوند.
تفسیر
- آيات ۴۰ - ۳۰، سوره انفال
- معناى (( مكر )) و تقسيم آن به مكر ممدوح و مكر مذموم
- بيان اينكه جمله : (( ان كان هذا هو الحق ... )) حكايت كلام مشركين نيست
- مقتضاى اينكه پيغمبر (ص ) رحمة للعالمين است اين نيست كه مصلحت دين ناديده گرفته شود و مطلقا عذاب دنيوى براى ظالمين در كار نباشد
- وجوهى كه در مجمع البيان در مورد اينكه در يك آيه عذاب از مشركين نفى ، و در آيه دوماثبات شده است ، نقل شده و اشكال وارد بر آن وجوه
- اشاره به اينكه متروك ماندن خانه كعبه ، مؤ اخذه و عذاب الهى در پى دارد
- توضيح معناى آيه شريفه : (( ليميز الله الخبيث من الطيب ... ))
- معناى آيه شريفه : (( و قاتلوهم حتى لاتكون فتنة و يكون الدين كله لله ... ))
- رواياتى در ذيل آيه شريفه : (( و اذ يمكر بك الذين كفروا... )) در مورد توطئه قتل پيامبر (ص ) در مكه ، و هجرت آن حضرت به مدينه
- رواياتى در شاءن نزول و معناى آيه : (( اللهم ان كان هذا هو الحق ... )) و (( ما كان الله معذبهم ))
- رواياتى در معناى : (( و ما كان صلاتهم عندالبيت الا مكاء و تصديه )) و شاءن نزول آن
- چند روايت در ذيل آيه شريفه : (( ان الذين ينفقون اموالهم ليصدوا عن سبيل الله ... ))
نکات آیه
۱- جوامع کفرپیشه همواره مهیاى صرف داراییهاى خویش براى جلوگیرى از گسترش اسلام (إن الذین کفروا ینفقون امولهم لیصدوا) انفاق مال به معناى مصرف کردن دارایى و هزینه کردن آن است و مراد از «ینفقون»، به قرینه «سینفقونها»، که اخبار از تحقق سرمایه گذارى است، بیان حالت کافران مى باشد. یعنى کافران براى جلوگیرى از انتشار اسلام آماده سرمایه گذارى هستند و از انفاق مال دریغى ندارند.
۲- خداوند مسلمانان را از سرمایه گذاریهاى کلان کافران قریش براى هجوم به مسلمانان و جلوگیرى از گسترش اسلام آگاه ساخت. (فسینفقونها ثم تکون علیهم حسرة ثم یغلبون) جمع مضاف «امولهم» دلالت بر عموم دارد ; یعنى تمامى داراییهایشان و این اشاره به پرداخت هزینه هاى فراوان است. گفتنى است توجه به سیاق آیه مورد بحث و آیات قبل این سخن مفسران را تأیید مى کند که آیه شریفه درباره کفار قریش نازل شده است.
۳- تلاش کافران و صرف هزینه هاى کلان براى جلوگیرى از گسترش اسلام، بى اثر است. (ثم تکون علیهم حسرة)
۴- از دست دادن داراییها و بر جاى ماندن حسرت و ندامت، ثمره تلاش براى مبارزه با اسلام (ثم تکون علیهم حسرة)
۵- حسرت و ندامت کافران قریش بر نابودى داراییهایشان، تنها نتیجه پرداخت هزینه مبارزاتى آنان علیه اسلام (ثم تکون علیهم حسرة ثم یغلبون) چون هدف کافران از سرمایه گذارى اموال جلوگیرى از گسترش اسلام بوده، معلوم مى شود حسرت و ندامت آنان بدان جهت بوده است که اموالشان از دست رفته و به نتیجه مطلوب نرسیده اند. قابل ذکر است که جمله «ثم یغلبون» دلالت مى کند که زمان ندامت آنان در دنیاست.
۶- خداوند بى ثمر ماندن تلاشهاى حق ستیزانه کافران قریش را به مسلمانان صدر اسلام بشارت داد. (ثم تکون علیهم حسرة ثم یغلبون)
۷- خداوند با خبرى غیبى، شکست کفار قریش را به مسلمانان صدر اسلام بشارت داد. (ثم یغلبون)
۸- شکست نهایى، سرنوشت محتوم کفرپیشگان ستیزه گر علیه اسلام و راه خدا (ثم یغلبون)
۹- جهنم، سزاى کافران حق ستیز (و الذین کفروا إلى جهنم یحشرون)
۱۰- آن گروه از کافران قریش که پس از شکست همچنان به کفرورزى خویش ادامه دادند، از دوزخیان هستند. (و الذین کفروا إلى جهنم یحشرون) تکرار «الذین کفروا» پس از «ثم یغلبون» اشاره به این دارد که گروهى از کفار قریش پس از شکست و غلبه مسلمانان به کفر باقى خواهند ماند، آنان سزایشان جهنم است و گروهى اسلام را خواهند پذیرفت و اهل نجات خواهند بود.
۱۱- مبارزات گذشته کافران علیه اسلام، مانع پذیرش آنان در زمره مسلمانان نخواهد شد. (ثم یغلبون و الذین کفروا إلى جهنم یحشرون)
۱۲- کفرپیشگان مکه در قیامت گردآورى و به سوى جهنم رانده خواهند شد. (و الذین کفروا إلى جهنم یحشرون)
موضوعات مرتبط
- اخبار غیبى:۶، ۷
- اسلام: آثار مبارزه با اسلام ۴، ۵ ; اهمیت قبول اسلام ۱۱ ; تاریخ صدر اسلام ۷ ; فرجام مبارزه با اسلام ۸ ; مبارزه با اسلام ۱۱ ; ممانعت از گسترش اسلام ۱، ۲، ۳
- انفاق: آثار انفاق ناپسند ۴ ; انفاق ناپسند ۱
- پشیمانى: عوامل پشیمانى ۴
- جامعه: کافر ۱
- جهنمیان:۱۰
- حسرت: عوامل حسرت ۴، ۵
- حق: کیفر مبارزه با حق ۹
- حق ستیزى: شکست حق ستیزى ۶
- خدا: بشارت خدا ۶، ۷ ; هشدارهاى خدا ۲
- قریش: پشیمانى کافران قریش ۵ ; حسرت کافران قریش ۵ ; شکست کافران قریش ۶، ۷، ۱۰ ; کافران قریش و اسلام ۲، ۵ ; کیفر کافران قریش ۱۰
- کافران: اسلام کافران ۱۱ ; انفاق کافران ۱، ۲، ۳ ; شکست توطئه کافران ۳، ۴، ۶ ; شکست کافران ۸ ; فرجام کافران ۸ ; کافران در جهنم ۹، ۱۲ ; کافران و اسلام ۱، ۳، ۸، ۱۱ ; کیفر کافران ۹ ; نابودى مال کافران ۴، ۵
- کافران مکه: در قیامت ۱۲
- کفر: کیفر اصرار بر کفر ۱۰
- مسلمانان: بشارت به مسلمانان ۶، ۷ ; تهاجم به مسلمانان ۲ ; هشدار به مسلمانان ۲