الأنعام ١٢٢
ترجمه
| الأنعام ١٢١ | آیه ١٢٢ | الأنعام ١٢٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَیْتاً»: مرده. مراد کافر و گمراه است. مخفّف (مَیّت) است. «نُوراً»: مراد نور دانش و بینش قرآن است که مؤیّد به دلیل و برهان است و مسلمان در پرتو هدایت آن می زید. «مَثَلُهُ»: صفت و نعت او. «الظُّلُمَاتِ»: تاریکیها. مراد تاریکیهای جهل و کفر و ضلال است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
اللَّهُ وَلِيُ الَّذِينَ آمَنُوا... (۴) مَثَلُ الْفَرِيقَيْنِ کَالْأَعْمَى... (۱) وَ مَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَ... (۰) وَ لاَ الظُّلُمَاتُ وَ لاَ النُّورُ (۲) وَ مَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاءُ وَ لاَ... (۲) أَ فَمَنْ يَمْشِي مُکِبّاً عَلَى... (۱) وَ مَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاءُ وَ لاَ... (۲) أَ فَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ... (۱)
السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ... (۴) وَ لاَ الظِّلُ وَ لاَ الْحَرُورُ (۰) إِنْ أَنْتَ إِلاَّ نَذِيرٌ (۰) إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا... (۲)
تفسیر
- آيات ۱۲۷ - ۱۲۲، سوره انعام
- تشبيه ايمان ، به حيات و نور و كفر، به مرگ و تاريكى .
- حيات طيبه مؤ من يكى زندگى ممتاز از ديگر انسانهاست .
- مكر بزرگان و اعيان هر قريه در برابر دعوت انبياء و استهزائشان به رسالت پيغمبر(ص ).
- معناى (( شرح صدر )) و بيان اينكه خداوند براى هدايت بنده سينه او را شرح و توسعه مى دهد.
- دو اشتباه در مورد انتساب هدايت و ضلالت انسان به خداى تعالى .
- تقسيم هدايت الهى به دو قسم : تكوينى و تشريعى . و تقسيم هدايت تشريعى به دو قسم: ارائه طريق و ايصال به مطلوب .
- (در ذيل آيات مربوط به حيات و نور شخص مؤ من و شرح صدر...).
نکات آیه
۱- مشرک، مرده و بى بهره از حیات معنوى و روحانى است. (و إن أطعتموهم إنکم لمشرکون. أو من کان میتا فأحیینه)
۲- راهیابى به توحید و ایمان موجب حیات انسان مى شود. (و إن أطعتموهم إنکم لمشرکون. أو من کان میتا فأحیینه و جعلنا له نورا) چون در آیات پیشین سخن از شرک و توحید و ایمان و کفر به آیات الهى بود، قهراً مقایسه اى که در این آیه صورت گرفته بین این دو گروه است که یکى را مرده و دیگرى را زنده دانسته است.
۳- ایمان، حیات است و مولد نور و کفر، مرگ است و تاریکى. (أو من کان میتا فأحیینه ... کمن مثله فى الظلمت)
۴- کافران گمراهگر، در چنان ظلماتى اسیرند که امیدى به رهایى آنان نیست. (کمن مثله فى الظلمت لیس بخارج منها)
۵- مؤمن با نور الهى مسیر صحیح حرکت را در جامعه و بین مردم درمى یابد. (و جعلنا له نورا یمشى به فى الناس)
۶- نور ایمان، روشنگر خطوط و افکار مختلف جامعه براى مؤمنان است. (و جعلنا له نورا یمشى به فى الناس)
۷- توجه دادن مؤمنان به حیات معنوى خود و برخوردارى از نور الهى، بازدارنده آنان از اطاعت مشرکان و گمراهان (و إن أطعتموهم إنکم لمشرکون. أو من کان میتا فأحیینه و جعلنا له نورا یمشى به فى الناس) تمثیل مذکور براى بر حذر داشتن مسلمانان از اطاعت مشرکان است.
۸- مؤمن در جامعه، عنصرى پویاست، نه بى تحرک و منزوى و فاقد تشخیص. (و جعلنا له نورا یمشى به فى الناس) بدیهى است که منظور از «مشى در میان مردم» راه رفتن در کوچه و بازار نیست، بلکه مراد حضور فعال در جامعه و تشخیص جریانهاى حق و باطل است.
۹- کفر و گمراهى داراى رشته ها و صورتهاى مختلف و گوناگون است. (و جعلنا له نورا ... مثله فى الظلمت) جمع آوردن «ظلمات» ممکن است جهت عنایت به این نکته باشد که گمراهى داراى یک شعبه نیست بلکه انواع و اقسام مختلفى و متعددى دارد.
۱۰- زیبا پنداشتن اعمال و افکار از مهمترین عوامل انگیزش آدمى است. (کذلک زین للکفرین ما کانوا یعملون)
۱۱- کافران، از آن رو که در ظلمت و گمراهى هستند، کردار زشت خویش را زیبا مى پندارند. (کمن مثله فى الظلمت ... کذلک زین للکفرین)
۱۲- زیبا پنداشتن اعمال، مانع رشد و خروج انسان از تاریکى است. (لیس بخارج منها کذلک زین للکفرین ما کانوا یعملون)
۱۳- رضایت از عملکرد خویش، از ویژگیهاى کافران است. (کذلک زین للکفرین ما کانوا یعملون)
روایات و احادیث
۱۴- عن أبى جعفر (ع) فى قول الله تبارک و تعالى: «أو من کان میتا فأحییناه و جعلنا له نورا یمشى به فى الناس» فقال: «میتا» لا یعرف شیئا «و نورا یمشى به فى الناس» اماما یأتم به «کمن مثله فى الظلمات لیس بخارج منها» قال: الذى لا یعرف الإمام.[۱] امام باقر (ع) درباره آیه «أو من کان میتا ... » فرمود: منظور از «میتا» کسى است که هیچ شناختى ندارد و منظور از «نورا یمشى به فى الناس»، امامى است که به او اقتدا کند و مراد از «کمن مثله فى الظلمات لیس بخارج منها»، کسى است که امام را نمى شناسد.
موضوعات مرتبط
- اطاعت: موانع اطاعت از گمراهان ۷
- امامت: جاهلان به امامت ۱۴ ; نوربودن امامت ۱۴
- انسان: گرایشهاى انسان ۱۰
- انگیزش: عوامل انگیزش ۱۰
- ایمان: آثار ایمان ۲، ۳، ۶ ; حقیقت ایمان ۳ ; نورانیت ایمان ۳، ۶
- بصیرت: عوامل بصیرت ۵
- توحید: آثار توحید ۲
- حیات: اهمیت حیات معنوى ۷ ; عوامل حیات معنوى ۲، ۳ ; محرومان از حیات معنوى ۱
- رشد: عوامل رشد ۲ ; موانع رشد ۱۲
- ظلمت: موانع خروج از ظلمت ۱۲
- عمل: آثار تزیین عمل ۱۲ ; تزیین عمل ۱۰ ; تزیین عمل ناپسند ۱۱
- کافران: بینش کافران ۱۱ ; عُجب کافران ۱۳ ; عمل کافران ۱۳ ; کافران در ظلمت ۴، ۱۱ ; گمراهى کافران ۴، ۱۱ ; ویژگى کافران ۱۳
- کفر: آثار کفر ۳ ; تعدد راههاى کفر ۹ ; حقیقت کفر ۳ ; ظلمت کفر ۳
- گرایشها: گرایش به زیبایى ۱۰
- گمراهى: تعدد راههاى گمراهى ۹
- مؤمنان: بصیرت مؤمنان ۵، ۶، ۸ ; حیات معنوى مؤمنان ۷ ; نورانیت مؤمنان ۵، ۷ ; ویژگى مؤمنان ۵، ۶، ۸ ; هدایت مؤمنان ۵
- مشرکان: مرده بودن مشرکان ۱ ; موانع اطاعت از مشرکان ۷
منابع
- ↑ کافى، ج ۱، ص ۱۸۵، ح ۱۳ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۷۶۳، ح ۲۷۰.
