البقرة ١٩٩
ترجمه
البقرة ١٩٨ | آیه ١٩٩ | البقرة ٢٠٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«اَفِیضُوا»: روان شوید. «مِنْ حَیْثُ»: از همان جائی که.
تفسیر
- آيات ۲۰۳ - ۱۹۶ ، سوره بقره
- فرق بين تمام و كمال و مراد از امر به اتمام حج
- معناى حج و بيان اقسام آن در اسلام
- معناى كلمه هدى و فرق آن با هديه
- تفاوت اعمال و مناسك حج براى اهل مكه و غير آنها از مردم
- وجه تشديد بليغ امر به تقوى در آيه شريفه : و اتقوالله ...
- آيه اى كه دلالت مى كند بر اينكه داد و ستد در حج حلال است
- وقوف و كوچ از عرفات يكى ديگر از مناسك حج خانه خدا
- دعوت به ذكر و ياد خدا و مبالغه در آن در خلال مناسك حج
- بحث روايتى در ذيل آيات حج و شاءن نزول و بيان آنها
- بحث روايتى ديگر در باره حج تمتع و نقد و بررسى تحريم آن بعد از رسول الله (ص )
- رواياتى چند از طريق اهل سنت در باره حج تمتع
- رواياتى دال بر تشريح حج تمتع در زمان پيامبر و نهى خليفه دوم آن بر اساس اجتهاد شخصى
- گفتار صريح عمر در اينكه آنچه رسولخدا انجام مى داده او از آن نهى مى كند
- حكم خليفه دوم بر تصريح خود او بر خلاف قرآن است
- بررسى كلى پيرامون نهى از متعه در حج
- دلائلى كه در روايات براى تحريم حج تمتع پس از پيامبر(ص ) اقامه شده و نقد و رد آنها
- تمتع در حج موافق با كتاب خداست نه نهى از آن
- نهى عمر صراحتا اجتهاد در مقابل نص است
- رد استدلال برخى كه گفته اند حكم تمتع در حج باعث تعطيل بازارهاى مكه است
- رد استدلال برخى كه تشريع حج تمتع را بر مبناى قول عثمان بر اساس ترس از رسولخدا دانسته اند
- حج تمتع مختص اصحاب پيامبر نيست
- امتثال دستور رسول الله واجب ، احكام خدا نسخ ناشدنى و والى حق تغيير احكام راندارد
- اطاعتى كه آيه : اطيعوالله و اطيعواالرسول و اولى الامر منكم ، براى ولى امر قرار مى دهد اطاعت در غير احكام است
- ولى امر نمى تواند به منظور صلاح كار خود احكام خدا را زير و رو كند ولو آنچه مى كند به صلاح حال امت مى كند
- تطبيق آنچه در باره حدود اختيارات ولى امر گفته شده با مسئله تمتع و آنچه از خليفه دوم صادر شد
نکات آیه
۱ - براى رفتن به مَشعر، باید همانند مردم از عرفات حرکت کرد. (ثم افیضوا من حیث افاض الناس) برخى برآنند که جمله «ثم افیضوا»، تأکید همان افاضه از عرفات است ; به قرینه «من حیث ...». چون قریش و هم پیمانان آنان بر خلاف مردم، اِفاضه اى از عرفات نداشتند.
۲ - وقوف در عرفات، از مناسک حج (ثم افیضوا من حیث افاض الناس) بنابراینکه مراد، افاضه از عرفات باشد، لازمه آن لزوم وقوف در عرفات خواهد بود.
۳ - لزوم کوچ کردن از مَشعرالحرام، همراه با مردم (ثم افیضوا من حیث افاض الناس) کلمه «ثم» دلالت مى کند که مراد از افاضه، افاضه از مشعر است.
۴ - لغو هر گونه امتیاز طایفه اى و گروهى در حج (ثم افیضوا من حیث افاض الناس) با توجّه به آنچه در ذیل آیه نقل شده که عدّه اى از قریش خود را جداى از مردم فرض مى کردند و در عرفات وقوف نداشتند.
۵ - وقوف در مشعرالحرام، از مناسک حج (ثم افیضوا من حیث افاض الناس) بنابراینکه «ثم افیضوا»، مربوط به مشعرالحرام باشد.
۶ - لزوم استغفار به درگاه خداوند (و استغفروا اللّه ان اللّه غفور رحیم)
۷ - فرمان الهى به امتیازطلبان قریش در حج، مبنى بر استغفار از گناه امتیازطلبى* (ثم افیضوا من حیث افاض الناس و استغفروا اللّه) پس از ردّ امتیازطلبى (من حیث افاض الناس)، امر به استغفار، مى تواند اشاره باشد که این عمل، گناه و استغفار از آن لازم است.
۸ - لزوم استغفار، به هنگام کوچ کردن از عرفات و مَشعرالحرام (ثم افیضوا ... و استغفروا اللّه) در این برداشت، هر دو نظر درباره جمله «ثم افیضوا» (افاضه از مشعر و یا عرفات)، ملحوظ شده است.
۹ - خداوند، غفور و رحیم است. (ان اللّه غفور رحیم)
۱۰ - وعده الهى به آمرزش و رحمت استغفارکنندگان (و استغفروا اللّه ان اللّه غفور رحیم) گر چه آیه مزبور درباره کوچ از مَشعر و عرفات است ; ولى تعلیل «ان اللّه غفور رحیم»، عام است. بنابراین وعده رحمت و آمرزش، به مطلق استغفارکنندگان است.
روایات و احادیث
۱۱ - لزوم کوچ کردن از عرفات، بسان کوچ کردن ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و سایر حج گزاران (ثم افیضوا من حیث افاض الناس) امام صادق (ع) درباره آیه «ثم افیضوا ...» فرمود: یعنى ابراهیم و اسماعیل و اسحاق فى افاضتهم منها و من کان بعدهم[۱].
۱۲ - اعتقاد قریش به عدم لزوم کوچ کردن آنان از عرفات (ثم افیضوا من حیث افاض الناس) امام صادق (ع): اولئک قریش کانوا یقولون: نحن اولى الناس بالبیت و لا یفیضون الا من المزدلفة، فامرهم اللّه ان یفیضوا من عرفة[۲].
۱۳ - طالبان آمرزش الهى به هنگام کوچ از مشعر و عرفات، مشمول مغفرت و رحمت خداوند هستند. (ثم افیضوا ... و استغفروا اللّه ان اللّه غفور رحیم)
۱۴ - لزوم کوچ کردن از عرفات بسان اهل البیت (ع) (ثم افیضوا من حیث افاض النّاس) امام حسین (ع): ... فنحن النّاس و لذلک قال اللّه تعالى ذکره فى کتابه: «ثمّ افیضوا من حیث افاض النّاس»[۳].
موضوعات مرتبط
- احکام: ۱، ۲، ۳، ۵
- ابراهیم (ع): ابراهیم (ع) در حج ۱۱
- استغفار: اهمیّت استغفار ۶، ۷، ۸، ۱۰، ۱۳
- اسحاق (ع): اسحاق (ع) در حج ۱۱
- اسماء و صفات: رحیم ۹ ; غفور ۹
- اماکن مقدس: ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴
- اهل بیت (ع): الگوگیرى از اهل بیت (ع) ۱۴
- تبعیض نژادى: نفى تبعیض نژادى ۴
- حجّ: احکام حجّ ۱، ۲، ۳، ۵، ۱۱ ; مناسک حجّ ۴، ۵، ۸
- خدا: آمرزش خدا ۱۰، ۱۳ ; اوامر خدا ۷ ; رحمت خدا ۱۰، ۱۳ ; وعده خدا ۱۰
- رحمت: مشمولان رحمت ۱۳
- عرفات: استغفار در عرفات ۸، ۱۳ ; وقوف در عرفات ۲، ۱۱، ۱۴
- قریش: خودبرتربینى قریش ۷ ; عقیده قریش ۱۲ ; قریش و عرفات ۱۲
- گناه: آمرزش گناه ۱۰ ; استغفار از گناه ۷
- مشعرالحرام: استغفار در مشعرالحرام ۸، ۱۳ ; وقوف در مشعرالحرام ۱، ۳، ۵