ابراهيم ٢٨
ترجمه
| ابراهيم ٢٧ | آیه ٢٨ | ابراهيم ٢٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بَدَّلُوا نِعْمَةَ اللهِ کُفْراً»: به جای شکر نعمت خدا، به شریعت آسمانی کفر ورزیدند. «أَحَلُّوا»: داخل کردند. «الْبَوَارِ»: هلاک. نیستی و نابودی.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
سَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ کَمْ... (۲) وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً قَرْيَةً... (۲)
إِنَ الَّذِينَ کَفَرُوا سَوَاءٌ... (۱) أَمْ تُرِيدُونَ أَنْ تَسْأَلُوا... (۲) کَمَا أَرْسَلْنَا فِيکُمْ رَسُولاً... (۰) وَ اتَّبَعْتُ مِلَّةَ آبَائِي... (۰) أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا... (۲) أَ لَمْ تَرَ کَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ... (۱) قَالُوا سُبْحَانَکَ مَا کَانَ... (۲) أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا... (۳) وَ مَا أَرْسَلْنَاکَ إِلاَّ رَحْمَةً... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۹ - ۳۴،سوره ابراهيم
- اشاره به معناى ((حق )) و بيان اينكه مراد از حق بودند خلقت آسمانها و زمين هدفداربودن عالم هستى است
- بيان جمله : ((ان يشايدهبكم و ياءت بخلق جديد)) و پاسخ به يك سؤال در اين مورد
- معناى جمله : ((و برزوا الله جميعا))
- بيان بگو مگوى كفار در روز قيامت
- سخن شيطان با پيروان خود در قيامت
- معناى اينكه در قيامت شيطان به اتباع خود مى گويد: ((خدا به شما وعده حق داد و من بهشما وعده دادم ولى وفا نكردم ))
- بيان اينكه شيطان بر مردم سلطه اى ندارد و فقط دعوت به گناه مى كند
- رد كلام فخر رازى در خصوص استثناء در آيه شريفه
- بيزارى جستن شيطان و هر متبوع ديگرى از پيروان خود، در روز قيامت
- انسان مختار است و خود مسؤ ول نيك و بد اعمال خويش است
- وجوهى كه در مورد تركيب و معناى آيه : ((الم تر كيف ضرب الله مثلا كلمة طيبة ...))گفته شده است
- موارد اختلاف مفسرين در بيان معنى و مفاد مفردات آيه فوق الذكر
- بيان مراد از ((كلمه طيبه )) اى كه به شجره طيبه تشبيه شده است
- مقصود از كلمه خبيثه كه به شجره خبيثه تشبيح شده شرك به خدا است
- آغاز و ادامه هدايت مؤ منين از ناحيه خداوند است (يثبت الله الذين آمنوابالقول الثابت ))
- چند معناى ديگر كه براى آيه : ((يثبت الله الذين آمنوا...)) ذكر كرده اند
- حكايت حال سردمداران و بزرگان ضلالت و ظلم كه كفران نعمت كرده مردم خود را هلاكتكشاندند
- انگيزه اصلى مشركين در شرك ورزيدن به عمد و اختيار
- وجه جمع بين دو آيه اى كه يكى وجود دوستى در قيامت اثبات و ديگرى نفى مى كند
- استدلال بر اختصاص ربوبيت براى خدا به اختصاص تدبير عام موجودات به او
- معناى ((سخر لكم الفلك )) و سخر لكم الانهار))
- معناى سؤ ال و توضيح مراد از جمله : اتيكم منكل ما سالتموه : خداوند از تمام آنچه از او خواستيد به شما داد))
- توضيحى درباره اينكه نعمت هاى الهى قابل شمارش نيست (و ان تعدوا نعمة الله لاتحصوها)
- روايتى درباره مراد از كلمه طيبه و كلمه خبيثه در آيه((مثل كلمة طيبة كشجرة طيبة ...))
- نقل ورد سخن ((آلوسى )) كه در روايتى بنابر آن مراد از شجره خبيثه بنى اميه اندمناقشه كرده
- چند روايت در مورد سؤ ال قبر و تطبيق آيه : (( يثبت الله الذين آمنوا...)) بر آن
- چند روايت در تطبيق آيه : (( الذين بدلوا نعمة الله كفرا...)) بر بنى اميه و بنى مغيره
- روايتى در اين باره كه اظهار عجز از شكر نعمتهاى الهى شكر است
نکات آیه
۱- خداوند، فراخوان مردم به تأمل و تفکر در سرنوشت شوم ناسپاسان نعمتهایش (ألم تر إلى الذین بدّلوا نعمت الله کفرًا)
۲- سرنوشت شوم ناسپاسان و قدرناشناسان نعمتهاى الهى، شایسته تأمل و تفکر و درخور پند و درس آموزى (ألم تر إلى الذین بدّلوا نعمت الله کفرًا و أحلّوا قومهم دار البوار)
۳- خداوند، فراخوان مردم به تأمل و تفکر در سرنوشت شوم رهبران کفر و ناسپاسى (ألم تر إلى الذین ... أحلّوا قومهم دار البوار) برداشت فوق به خاطر این نکته است که به نابودى کشاندن و دچار سرنوشت شوم ساختن مردم (أحلّوا قومهم دار البوار) کار سردمداران کفر و رهبران جامعه است، نه مردم عادى.
۴- سرنوشت شوم رهبران و سردمداران کفر و ناسپاسى، درخور تأمل و شایسته پند و درس آموزى (ألم تر إلى الذین ... أحلّوا قومهم دار البوار)
۵- نقش مؤثر و محورى رهبران و سردمداران فاسد در سقوط و نابودى ملتها و جامعه هاى بشرى (ألم تر إلى الذین ... و أحلّوا قومهم دار البوار)
۶- رهبران و سردمداران فاسد و اغواگر درخور سرزنش و کیفرند. (ألم تر إلى الذین ... و أحلّوا قومهم دار البوار) از اینکه خداوند در بیان سرنوشت شوم اقوام و ملتهاى ناسپاس و کافر، رهبران آنها را مورد بحث قرار داد (أحلّوا قومهم...)، استفاده مى شود که جرم آنان بیش از دیگر مردم بوده و سزاوار سرزنش و کیفرى افزونترند.
۷- ناسپاسى نعمتها موجب هلاکت و سرنوشت شوم است. (ألم تر إلى الذین ... و أحلّوا قومهم دار البوار)
۸- رهبران و سردمداران کفر و شرک در مکه، افرادى ناسپاس و عامل اصلى سقوط و بدبختى مردم بودند. (ألم تر إلى الذین بدّلوا نعمت الله کفرًا و أحلّوا قومهم دار البوار) با توجه به اینکه آیه فوق در مکه نازل شده است، مى توان استفاده کرد که مصداق مورد نظر آیه «الذین بدّلوا ... و أحلّوا قومهم» سران کفر و شرک، همچون ابوجهل و ابولهب است.
روایات و احادیث
۹- «عبدالرحمان بن کثیر قال: سألت أباعبدالله(ع) عن قول الله عزّوجلّ: «ألم تر إلى الذین بدّلوا نعمت الله کفراً»...، قال: عنى بها قریشاً قاطبة الذین عادوا رسول الله(ص) و نصبوا له الحرب و جحدوا وصیّة وصیّه;[۱] عبدالرحمان بن کثیر گوید: از امام صادق(ع) در باره سخن خداوند - عزّوجلّ - «ألم تر إلى الذین بدّلوا نعمت الله کفراً» سؤال کردم، آن حضرت فرمود: از آیه تمام افراد قریش قصد شده است که با رسول خدا(ص) دشمنى کرده و در برابر او به جنگ برخاستند و جانشینى جانشین او را انکار کردند».
۱۰- «قال أمیرالمؤمنین(ع): ما بال أقوام غیّروا سنّة رسول الله(ص) و عدلوا عن وصیّه؟ لایتخوّفون أن ینزل بهم العذاب، ثمّ تلا هذه الآیة: «ألم تر إلى الذین بدّلوا نعمت الله کفراً و أحلّوا قومهم دار البوار ...» ثمّ قال: نحن النعمة التى أنعم الله بها على عباده ...;[۲] امیرالمؤمنین(ع) فرمود: تغییر دهندگان سنت رسول خدا(ص) و روى گردانان از جانشین آن حضرت را چه شده که از نزول عذاب بر خودشان نمى ترسند؟ سپس این آیه را تلاوت فرمود: «ألم تر إلى الذین بدّلوا ...» سپس فرمود: ما آن نعمتى هستیم که خدا به بندگانش عطا فرمود...».
۱۱- «قال هارون لأبى الحسن موسى(ع) نحن کفار؟ قال: لا و لکنّ کما قال الله: «ألم تر إلى الذین بدّلوا نعمت الله کفراً و أحلّوا قومهم دار البوار»...;[۳] هارون به امام کاظم(ع) گفت [آیا] ما کافریم؟ آن حضرت فرمود: خیر بلکه آن گونه [هستید] که خدا مى فرماید: «ألم تر إلى الذین بدّلوا نعمت الله کفراً ...»...».
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۸ تفکر تفکر در فرجام رهبران کفر ۳; تفکر در فرجام کفران کنندگان ۱، ۳
- جامعه: آسیب شناسى اجتماعى ۵، ۸; عوامل انحطاط جوامع ۵، ۸; عوامل انقراض جوامع ۵
- خدا: دعوتهاى خدا ۱، ۳; نعمتهاى خدا ۱۰
- رهبران: سرزنش رهبران فاسد ۶; عبرت از فرجام رهبران کفر ۴; کفران رهبران کفر ۸; کفران رهبران شرک ۸; کیفر رهبران فاسد ۶; نقش رهبران شرک ۸; نقش رهبران فاسد ۵; نقش رهبران کفر ۸
- شقاوت: عوامل شقاوت ۸
- عبرت: عوامل عبرت ۲، ۴
- فرجام: عوامل فرجام شوم ۷
- قریش: دشمنى قریش ۹
- کافران ۱۱:
- کفران: آثار کفران نعمت ۷; کفران نعمت ۱۱
- کفران کنندگان ۸: عبرت از فرجام کفران کنندگان ۸ ۲، ۴; فرجام شوم کفران کنندگان ۸ ۲;
- محمد(ص): دشمنان محمد(ص) ۹
- مشرکان مکه: نقش رهبران مشرکان مکه ۸
- نعمت: نعمت ائمه(ع) ۱۰
- هلاکت: موجبات هلاکت ۷
