المائدة ٧٥
ترجمه
| المائدة ٧٤ | آیه ٧٥ | المائدة ٧٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«خَلَتْ»: آمده‌اند و رفته‌اند (نگا: بقره / و فاطر / ). «صِدِّیقَةٌ»: بسیار راستکار و راستگو. زنی که احکام و شرائع خدا را تصدیق و به کتابهای آسمانی باور داشته است (نگا: تحریم / ). «أَنَّی»: چگونه. «یُؤْفَکُونَ»: بازداشته می‌شوند. منصرف گردانده می‌شوند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَا أَهْلَ الْکِتَابِ لاَ تَغْلُوا... (۴) إِنْ هُوَ إِلاَّ عَبْدٌ أَنْعَمْنَا... (۱)
وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلاَّ... (۶) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلاَّ... (۵) وَ أَوْحَيْنَا إِلَى أُمِ مُوسَى... (۳)
تفسیر
- آيات ۸۶ - ۶۸، سوره مائده
- نكته درباره جمله : ((لستم على شى ء)) در آيه شريفه :((قل يا اهل الكتاب لستم على شى ء...))
- يهود و نصارا فاقد پايگاهى قابل اعتماد براى اقامه دين هستند
- اسم و لقب هيچ اثرى در سعادت آدمى ندارد و فقط ايمان به خدا و روز جزا وعمل صالح مايه سعادت است
- چون يهود براى خود برترى مى پنداشتند كور و كر شدند (از دين حق و شنيدن پند عاجزگشتند)
- بطلان و نامعقول بودن سخن نصارا كه گفته اند: ((ان الله ثالث ثلثة ))
- چگونگى اعتقاد به تثليث در ميان عوام نصارا
- احتجاج بر نفى الوهيت مسيح (ع ) و نيز نفى الوهيت ما در مسيح (بنابر يكاحتمال در معناى آيه )
- استدلال بروجوب عبادت خداى سبحان و عبادت نكردن هر چه جز او
- نكاتى كه در استدلال و احتجاج فوق در آيه شريفه وجود دارد
- نكته اينكه در جمله : ((مالا يملك لكم ضرا ولا نفعا)) و جملات مشابه آن ((ضر))قبل از ((نفع )) آورده شده است
- معناى علو و بيات جايگاه (غدير) نزد قديم يهود
- غلو اهل كتاب كه از آن نهى شده اند اين بوده كه انبياء و احبار و راهبان خود را تا مقامربوبيت بالا مى برده اند
- اعتقاد به پدرى و پسرى از اقوام بت پرست به مسيحيت راه يافته است
- علت اينكه نصارا نزديك ترين ملت ها به مسلمين از جهت دوستى معرفى شده اند
- وجود علماء و پارسايان بسيار در ميان نصارا و استكبار نور زيدن آنها علت انس بيشترآنان با مسلمين بوده است
- چند روايت در مورد اقوامى كه به شكل خوك و ميمون مسخ شدند
- رواياتى درباره امر به معروف و نهى از منكر و تعليم احكام الهى
- رواياتى در ذيل آيه : ((ذلك بان منهم قسيسين ...)) ونزول آن در شاءن نصاراى حبشه و داستان نجاشى
- قرآن كريم وحدت عدديه را از پروردگار جل وعلا نفى مى كند
- چون خداى تعالى مالك تمامى كمالات و اصيل در هر كمالى است ، اتصاف او به وحدت وكثرت عدديه محال است
- نفى وحدت عددى در سوره توحيد
- وحدت خداوند سبحان در توحيدى كه نصارا معتقدند و حدت عددى است كه قرآن منكر آن است
- (شرح و تفسير سخنانى از اميرالمؤ منين (ع ) درباره توحيد خداى سبحان ، نفى وحدتعددى و نفى حد از ذات اقدس الهى و...)
- شرح كلماتى از خطبه اميرالمؤ منين در نهج البلاغه درباره توحيد و صفات الهى
- خطبه ديگرى از كلام نورانى اميرالمؤ منين (ع ) در نهج البلاغه
- خطبه نورانى ديگرى از نهج البلاغه و شرح آن
- كلام گوهربار ديگرى از مولا اميرالمؤ منين (ع ) در توحيد و صفات خداوند
- خطبه ديگرى از اميرالمؤ منين (ع ) درباره توحيد الهى از كتاب احتجاج طبرسى
- فرمايش رسول خدا (ص ) درباره معناى توحيد بروايت اميرالمؤ منين (ع )
- (درباره اعتقاد به ودت عددى خداوند و رد آن در سخنان امام على (ع ))
نکات آیه
۱- مسیح (ع) فرزند مریم و فرستاده خداوند (ما المسیح ابن مریم الا رسول)
۲- مسیح (ع) نه خداست و نه فرزند خدا. (ما المسیح ابن مریم الا رسول) حصر اضافى در جمله «ما المسیح ...» ناظر به پندارهایى است که مسیحیان درباره حضرت مسیح (ع) اظهار مى داشتند که در آیات قبل پاره اى از آنها ذکر شد.
۳- بعثت رسولانى متعدد قبل از حضرت مسیح (ع) (ما المسیح ابن مریم الا رسول قد خلت من قبله الرسل)
۴- زاده شدن مسیح (ع) از مادر، دلیل روشن بر خدا نبودن او (قالوا إنّ اللّه هو المسیح ... ما المسیح ابن مریم) توصیف مسیح (ع) به فرزندى او براى مریم پس از بیان ادعاى الوهیت مسیح (ع) رد پندار خدا بودن اوست.
۵- مسیح (ع) رسولى همانند رسولان گذشته که نه خدا بودند و نه فرزند او (ما المسیح ابن مریم الا رسول قد خلت من قبله الرسل)
۶- مسیح (ع) نیز همانند دیگر پیامبران الهى، انسانى فناپذیر (ما المسیح ابن مریم الا رسول قد خلت من قبله الرسل) یادآورى رحلت پیامبرانى در گذشته تاریخ پس از توصیف مسیح (ع) به رسالت، اشاره به امکان مرگ و رحلت براى مسیح (ع) دارد.
۷- روا بودن مرگ براى مسیح (ع) نشانه خدا نبودن وى (قالوا إنّ اللّه هو المسیح ... الا رسول قد خلت من قبله الرسل) جمله «قد خلت من قبله الرسل» که اشاره به امکان رحلت و مرگ مسیح (ع) دارد، برهانى براى رد پندار الوهیت آن حضرت است.
۸- ناسازگارى پدیده بودن (حدوث) و فناپذیرى، با الوهیت و خدا بودن (قالوا إنّ اللّه هو المسیح ... الا رسول قد خلت من قبله الرسل) فرزندى مسیح (ع) براى مریم اشاره به پدیده و حادث بودن او و بیان رحلت رسولان پیشین اشاره به فناپذیرى مسیح (ع) است و هدف از یادآورى این دو صفت استدلال بر خدا نبودن مسیح (ع) مى باشد. یعنى مسیح (ع) حادث است و هیچ حادثى نمى تواند خدا باشد و نیز او فناپذیر است و فناپذیر خدا نیست.
۹- مریم (ع) مادر مسیح (ع)، بانویى بسیار راستگو (و امه صدیقة) «صدیق» به کسى گفته مى شود که بسیار راستگو باشد. (مفردات راغب).
۱۰- گفتار و کردار مریم (ع) هماهنگ با یکدیگر و مطابق با واقع (امه صدیقة) «صدیق» به کسى گفته مى شود که سخن و اعتقادش مطابق واقع باشد و راستگویى خودش را با کردارش ثابت کند. (این معنا را راغب از برخى اهل لغت نقل کرده است).
۱۱- مریم (ع) با اعتقاد به رسالت فرزندش مسیح (ع)، نه وى را ابدى مى پنداشت و نه فرزند خدا (امه صدیقة) «صدیق» چنانچه جوهرى در «الصحاح» آورده است به کسى گفته مى شود که بسیار تصدیق کننده باشد و متعلق تصدیق به قرینه صدر آیه رسالت مسیح، فناپذیرى او و فرزند نبودن وى براى خداست.
۱۲- توانایى زن براى نیل به درجات والاى کمال و ارزشهاى معنوى (و امه صدیقة)
۱۳- صداقت و راستگویى از ارزشهاى والا (و امه صدیقة)
۱۴- تغذیه، نیاز روزمره مسیح (ع) و مادرش مریم (ع) (کانا یأکلان الطعام) فعل مضارع «یأکلان» دلالت بر استمرار دارد و حاکى از نیاز دائمى آنان به غذاست.
۱۵- الوهیت مریم (ع) (مادر مسیح (ع)) پندار برخى از مسیحیان* (کانا یأکلان الطعام) تصریح به نیاز روزمره حضرت مریم (ع) به تغذیه که صفتى ناسازگار با خدا بودن است، مى رساند که گروهى از مسیحیان چنین مى پنداشتند که وى داراى مقام الوهیت مى باشد.
۱۶- نیازمندى مسیح (ع) و مادرش مریم (ع) به تغذیه، دلیلى روشن بر خدا نبودن آنها (کانا یأکلان الطعام) جمله «کانا یأکلان الطعام» برهانى علیه اعتقاد به الوهیت مسیح (ع) و مادرش مریم است ; یعنى آنها به این دلیل نمى توانند خدا باشند که گرسنه مى شوند و نیاز به تغذیه و دفع فضولات آن دارند.
۱۷- الوهیت و خدایى، تنها از آن کسى است که ازلى، ابدى و منزه از هر گونه نیازمندى باشد. (ما المسیح ابن مریم الا رسول قد خلت من قبله الرسل ... کانا یأکلان الطعام)
۱۸- استدلالهاى قرآن بر وحدانیت خداوند و بطلان تثلیث بسیار روشن و سزاوار تأمل (ما المسیح ... انظر کیف نبین لهم الایت) الف و لام در «الایت» براى عهد و اشاره به استدلالهایى است که در آیه آمده است.
۱۹- لزوم تأمل و اندیشه در چگونگى استدلالهاى قرآن (انظر کیف نبین لهم الایت) کلمه «نظر» به معناى دقت کردن است.
۲۰- اصرار مسیحیان بر تثلیث و الوهیت مسیح (ع) على رغم استدلالهاى روشن قرآن بر بطلان عقیده آنان (انظر کیف نبین لهم الایت ثم انظر انى یؤفکون) «یوفکون» از مصدر «افک» به معناى بازگرداندن است. و «انى» به معناى کجا و چگونه است، بنابراین جمله «انظر انى یوفکون» یعنى بنگر آنان على رغم بیان دلایلى روشن بر واهى بودن تثلیث و الوهیت مسیح (ع) چگونه از حق منحرف مى شوند و به کجا نگون مى گردند.
۲۱- هشدار خداوند به مسلمانان در مورد خطر گرایششان به شرک با خدا پنداشتن پیامبران و أولیاء الهى (ما المسیح ابن مریم الا رسول ... انظر انى یؤفکون) با توجه به اینکه تک تک مسلمانان باید با دقت سرنوشت نابهنجار و شرک آلود بنى اسرائیل را مد نظر داشته باشند، معلوم مى شود، چنین خطرى (گرایش به شرک با خدا پنداشتن پیامبران)، در کمین مسلمانان نیز هست و هدف از این فرمان (انظر) پیشگیرى از گرفتار شدن به این وضعیت نارواست.
۲۲- لزوم ریشه یابى و تحلیل زمینه هاى گریز از حق و گرایش به عقاید شرک آلود و انحرافى (انظر کیف نبین لهم الایت ثم انظر انى یؤفکون) کلمه «انى» گاه به معناى «من این» بکار مى رود، بنابراین جمله «ثم انظر ...» مى تواند فرمان به تأمل و اندیشه در منشأ انحراف بنى اسرائیل باشد.
۲۳- تاریخ ادیان الهى و سیر تحولات اعتقادى پیروان آن، در خور اندیشه و تأمل است. (لقد اخذنا میثق بنى اسرءیل ... ثم انظر انى یؤفکون)
موضوعات مرتبط
- ادیان: تاریخ ادیان ۲۳
- ارزشها:۱۳
- الوهیت: و مرگ ۸ ; الوهیت و ولادت ۸ ; ملاک الوهیت ۸، ۱۷
- انبیا: ى قبل از مسیح (ع) ۳ ; بشر بودن انبیا ۶ ; قصه‌هاى انبیا ۳ ; مرگ انبیا ۶ ; نفى الوهیت انبیا ۲۱
- أولیاء اللّه: نفى الوهیت أولیاء اللّه ۲۱
- بیخنیازى: ارزش بیخنیازى ۱۷
- تاریخ: تعقل در تاریخ ۲۳
- تثلیث: اصرار بر تثلیث ۲۰ ; بطلان تثلیث ۱۸
- تحقیق: پسندیده ۲۲
- توحید: دلایل توحید ۱۸
- جاودانگى: ارزش جاودانگى ۱۷
- حق: گمراهى از حق ۲۲
- خدا: و فرزند ۲ ; هشدار خدا ۲۱
- زن: استعداد زن ۱۲ ; کمال زن ۱۲ ;
- شرک: تحقیق در شرک ۲۲ ; نفى شرک ۲۱
- صداقت: ارزش صداقت ۱۳
- طعام: نیاز به طعام ۱۴
- عقیده: باطل ۲۰
- عیسى (ع): اصرار بر الوهیت عیسى (ع) ۲۰ ; بشر بودن عیسى (ع) ۱، ۲، ۴، ۶ ; رسالت عیسى (ع) ۱، ۵ ; طعام عیسى (ع) ۱۴، ۱۶ ; مرگ عیسى (ع) ۷ ; نفى الوهیت عیسى (ع) ۲، ۴، ۵، ۷، ۱۶ ; نیازهاى عیسى (ع) ۱۴، ۱۶ ; ولادت عیسى (ع) ۴
- قرآن: احتجاج قرآن ۱۸، ۱۹، ۲۰ ; تدبّر در قرآن ۱۹
- گمراهى: تحقیق در گمراهى ۲۲
- مریم (ع): الوهیت مریم (ع) ۵ ; سخن مریم (ع) ۱۰ ; صداقت مریم (ع) ۹، ۱۰ ; طعام مریم (ع) ۱۲، ۱۶ ; عقیده مریم (ع) ۱۱ ; عمل مریم (ع) ۱۰ ; فرزند مریم (ع) ۱، ۱۱ ; مریم (ع) در مسیحیان ۱۵ ; مریم (ع) و عیسى (ع) ۱۱ ; مقامات مریم (ع) ۹ ; نفى الوهیت مریم (ع) ۱۶ ; نیازهاى مریم (ع) ۱۴، ۱۶
- مسلمانان: هشدار به مسلمانان ۲۱
- مسیحیان: عقیده مسیحیان ۱۵، ۲۰
- مؤمنان: تحولات عقیدتى مؤمنان ۲۳
