النجم ٣٧
ترجمه
| النجم ٣٦ | آیه ٣٧ | النجم ٣٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«وَفّی»: به تمام و کمال به عهد خود وفا نمود، و وظیفه خود را چنانکه باید ادا کرد (نگا: بقره / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ... (۰) وَ مَنْ أَحْسَنُ دِيناً مِمَّنْ... (۰) وَ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَ... (۰) قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا... (۰) وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ... (۰) صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَ مُوسَى (۰)
شَاکِراً لِأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَ... (۰) ثُمَ أَوْحَيْنَا إِلَيْکَ أَنِ... (۰) فَسُبْحَانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۳۳ - ۶۲، سوره نجم
- اشاره به مطالب و محتويات اين قسمت از سوره مباركه نجم
- مربوط به شخصى كه از انفاق در راه خدا اعراض كرد و دست نگه داشت
- شرحى درباره مفاد آيه : ((و ان ليس للانسان الا ما سعى )) و اينكهعمل انسان چه خوب و چه بد با او خواهد بود
- مقصود از اينكه فرمود: ((و ان الى ربك المنتهى )) منتهى شدن خلقت و تدبير به خداىسبحان است
- مراد از اينكه فرمود خدا است كه خنداند و گرياند، و توضيح عدم منافات بين آن و اسنادخنده و گريه به خود انسان و به اسباب خنده و گريه
- ذكر مصاديق ديگر از انتهاء خلقت و تدبير به خداوند: اماته ، احياء، خلق زوجين و...
- اشاره به اقوامى كه در گذشته دچار عذاب الهى شدند
- قيامت نزديك شد... آيا باز هم مى خنديد و نمى گرييد؟!
- چند روايت راجع به شاءن نزول آيات : ((افراءيت الذى تولى ...))
- چند روايت راجع به بهره مند شدن از اعمال ديگران
- رواياتى درباره انديشه كردن درباره خدا، درذيل آيه : ((و ان الى ربك المنتهى ))
- چند روايت در ذيل آيات : ((و انه هو اضحك و ابكى ))، ((و انه هو اغنى واقنى )) و...
نکات آیه
۱ - تلاش کامل و پیگیر حضرت ابراهیم(ع)، در اداى رسالت (و إبرهیم الذى وفّى)
۲ - کتاب آسمانى حضرت ابراهیم(ع)، داراى صحیفه ها و الواح متعدد (فى صحف موسى . و إبرهیم)
۳ - امتیاز ویژه حضرت ابراهیم(ع)، در بارگاه قرب الهى (و إبرهیم الذى وفّى) ذکر «الذى وفّى» نشانگر این است که وفاى به عهد از سوى ابراهیم(ع)، آن حضرت را به مرتبتى والا در پیشگاه خداوند رسانده و داراى امتیازى ویژه نمود.
۴ - اصول تعالیم صحف حضرت ابراهیم(ع)، مطرح براى مردم عصر نزول قرآن (أم لم ینبّأبما فى صحف موسى . و إبرهیم) از استفهام توبیخى در «أم لم ینبّأ»، استفاده مى شود که اصول معارف صحف ابراهیم(ع) - همانند تورات - امرى شناخته شده براى مردم عصر بعثت بوده است.
۵ - احترام و موقعیت حضرت ابراهیم(ع)، نزد مشرکان صدراسلام (أم لم ینبّأ... و إبرهیم الذى وفّى) توبیخ شدن مردم عصر نزول، به خاطر توجه نکردن به پیام آسمانى ابراهیم(ع)، نشانگر آن است که آن حضرت در میان آنان موقعیت ویژه اى داشت.
۶ - وفاى به عهد الهى، ملاک ارزش و تعالى بخش انسان (و إبرهیم الذى وفّى)
۷ - اهمیت دین ابراهیم و موسى(ع)، در میان مشرکان صدراسلام (أم لم ینبّأ بما فى صحف موسى و إبرهیم) از تخصیص به ذکر صحف موسى و ابراهیم(ع)، مطلب بالا استفاده مى شود.
روایات و احادیث
۸ - «عن أبى حمزه عن أبى جعفر(ع) قال قلت له: ما عنى بقوله «و إبراهیم الذى وفّى» قال کلمات بالغ فیهنّ، قلت: و ما هنّ قال کان إذا أصبح قال: أصبحت و ربّى محموداً، أصبحت لا اُشرک باللّه شیئاً و لا أدعوا إلهاً و لا اتّخذ من دونه ولیّاً - ثلاثاً - و إذا أمسى قالها ثلاثاً، قال: فأنزل اللّه عزّوجلّ فى کتابه «و إبراهیم الذى وفّى»...;[۱] ابى حمزه گوید: به امام باقر(ع) عرض کردم: خداوند از این سخن «و إبراهیم الذى وفّى» چه قصد کرده است؟ فرمود: کلماتى بود که ابراهیم(ع) مکرر آنها را مى خواند. عرض کردم: آن کلمات چه بود؟ فرمود: چون وارد صبح مى شد، مى گفت: «أصبحت و ربّى محموداً...» و این کلمات را [صبحگاهان] سه بار تکرار مى کرد و چون وارد شب مى شد، سه بار همان کلمات را مى گفت. امام فرمود: پس خداوند در کتاب خود نازل فرمود: «و إبراهیم الذى وفّى».
۹ - «عن أبى امامة قال رسول اللّه أتدرون ما قوله «و إبراهیم الذى وفّى» قالوا: اللّه و رسوله أعلم، قال: وفّى عمل یومه بأربع رکعات کان یصلّیهنّ من أول النهار...;[۲] از ابى امامه نقل شده که گفت: رسول خدا(ص) فرمود: آیا مى دانید مراد از این سخن خدواند «و إبراهیم الذى وفّى» چیست؟ گفتند: خدا و رسولش آگاه ترند، حضرت فرمود: ابراهیم عمل خود را با چهار رکعت نماز - که اول روز مى خواند - کامل مى کرد...».
موضوعات مرتبط
- ابراهیم(ع): احترام ابراهیم(ع) ۵; اذکار ابراهیم(ع) ۸; اهمیت دین ابراهیم(ع) ۷; تقرب ابراهیم(ع) ۳; رسالت ابراهیم(ع) ۱; عمل به تکلیف ابراهیم(ع) ۱، ۸، ۹; فضایل ابراهیم(ع) ۳; موقعیت اجتماعى ابراهیم(ع) در صدراسلام ۵
- ارزیابى: ملاک ارزیابى ۶
- صحف ابراهیم: صحف ابراهیم در صدراسلام ۴; ویژگیهاى صحف ابراهیم ۲
- عهد: ارزش وفاى به عهد ۶
- مشرکان: بینش مشرکان صدراسلام ۵
- یهودیت: اهمیت یهودیت ۷
