الفرقان ٢٠
ترجمه
الفرقان ١٩ | آیه ٢٠ | الفرقان ٢١ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«فِتْنَةً»: آزمون. آزمایش. «جَعَلْنَا بَعْضَکُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً»: مراد آزمایش عمومی مردم به وسیله یکدیگر است (نگا: انعام / و انفال / ، محمّد / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلاَّ... (۳) وَ مَا جَعَلْنَاهُمْ جَسَداً لاَ... (۴) وَ مَا جَعَلْنَاهُمْ جَسَداً لاَ... (۴)
لَقَدْ مَنَ اللَّهُ عَلَى... (۳) يَا مَعْشَرَ الْجِنِ وَ الْإِنْسِ أَ... (۲) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلاَّ... (۴) وَ إِذَا جَاءَتْهُمْ آيَةٌ قَالُوا لَنْ... (۴) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلاَّ... (۴) وَ إِذْ صَرَفْنَا إِلَيْکَ نَفَراً مِنَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۴ - ۲۰، سوره فرقان
- حكايت طعنه ها و افترائاتى كه كفار عرب در باره قرآن كريم بهرسول الله (صلى اللّه عليه و آله ) زدند
- تقرير و تبيين جوابى كه خداى تعالى به كفار داده(قل انزله الذى يعلم السرّ...)
- طعنه كفار به پيامبر (صلى اللّه عليه و آله ) به اينكه او همچون سايرين غذا مى خوردو...
- جواب خداى تعالى به اين احتجاج و انكار كفار
- مراد از جنات و قصور در آيه شريفه
- مبداء و منشاء تكذيب رسول الله (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) انكار قيامت است
- مقايسه بين احوال دوزخيان و بهشتيان
- طرح يك اشكال و پاسخ به آن در ارتباط با مشيت مطلقاهل بهشت
- پاسخ معبودهاى كفار به سؤ ال خداى سبحان در قيامت از آنها..آيا شما اين بندگان مراگمراه كرديد؟
- معناى جمله ((كانوا قوما بورا)) كه در جواب آلهه به خداى سبحان آمده
- رد استناد بعضى از مفسرين به اين جمله ((كانوا قوما بورا)) براى اثبات جبر، وشقاوت ذاتى كفار
- پاسخ دوم به اشكال مشركين
- دو نكته
- روايتى درباره شاءن نزول آيه : ((و قالوا ما لهذاالرسول ياكل الطعام ...)) و دو روايت درباره جهنم و ورود در آن
نکات آیه
۱ - همه پیامبران الهى در طول تاریخ، همچون سایر مردمان، نیازمند به تناول غذا و داد و ستد با مردم (و ما أرسلنا قبلک من المرسلین إلاّ إنّهم لیأکلون الطعام و یمشون فى الأسواق)
۲ - همه پیامبران در متن جامعه خویش و داراى روابط نزدیک با مردم بودند. (و ما أرسلنا قبلک من المرسلین إلاّإنّهم لیأکلون الطعام و یمشون فى الأسواق)
۳ - همانندى زندگى همه پیامبران با دیگر مردمان در نیازمندى ها و نیز در کفیت تأمین آنها، از سنت هاى خداوند (و ما أرسلنا قبلک من المرسلین إلاّإنّهم لیأکلون الطعام و یمشون فى الأسواق)
۴ - خداوند، برخى از مردمان را با برخى دیگر مى آزماید. (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة) یکى از کاربردهاى اصلى واژه «فتنة» در معناى آزمایش و امتحان است.
۵ - گزینش پیامبران از میان انسان ها و با ویژگى هاى انسانى، وسیله آزمایش و امتحان مردمان (و ما أرسلنا قبلک من المرسلین إلاّإنّهم لیأکلون الطعام و یمشون فى الأسواق و جعلنا بعضکم لبعض فتنة) جمله «و ما أرسلنا قبلک من المرسلین إلاّ إنّهم لیأکلون...» رد اعتراض مشرکان است که چرا پیامبر(ص) مانند دیگر مردمان غذا تناول مى کند و در بازار به داد و ستد مشغول مى شود. بنابراین جمله «و جعلنا بعضکم لبعض فتنة» مى تواند ناظر به همین مطلب باشد که خدا، با فرستادن پیامبران از میان خود مردم، آنان را مورد آزمون قرار داده است.
۶ - خداوند، مسلمانان صدراسلام را، به وسیله کارشکنى و دشمنى مشرکان و کافران در بوته آزمایش قرار داد. (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة أتصبرون) از دیدگاه برخى از مفسران، چون آیه شریفه در مکّه نازل گردیده است و مؤمنان در آن شهر بسیار مورد شکنجه و آزار قرار داشتند و نیز این آیه در صدد دلدارى به پیامبر(ص) و مؤمنان است، مى توان گفت که مقصود از «بعضکم» مسلمانان اند.
۷ - شکیبا سازى و توانمند کردن روحیه مردمان، فلسفه آزمایش آنان از سوى خداوند (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة أتصبرون) از دیدگاه برخى از مفسران مانند زمخشرى، جمله «أتصبرون» پس از ذکر «فتنة»، همانند «أیّکم» بعد از«ابتلاء» (در آیه «لیبلوکم أیّکم أحسن عملاً») است که در مقام بیان فلسفه مطلب یاد شده در عبارت پیشین مى باشد.
۸ - صبر، رمز موفقیت انسان در برابر آزمایش الهى (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة أتصبرون)
۹ - انسان ها، وظیفه دار صبر و شکیبایى در برابر آزمایش هاى الهى (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة أتصبرون) استفهام در جمله «أتصبرون» استفهام حقیقى نیست; بلکه در معناى «امر» به کار رفته است.
۱۰ - پروردگار، بر همه چیز بصیر و بینا است. (و کان ربّک بصیرًا)
۱۱ - دلدارى خداوند به پیامبر(ص) و مؤمنان، در برابر کارشکنى ها و حق ناپذیرى کافران و مشرکان (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة أتصبرون و کان ربّک بصیرًا) یادآورى خداوند به بصیرت و بینایى خود، به پیامبر(ص) پس از یاد کردن از مشرکان و آزمایش شدن آنان، مى تواندبراى دلجویى از پیامبر(ص)ومؤمنان باشد.
۱۲ - آزمایش هاى خداوند، براى به دست آوردن آگاهى و علم به وضعیت انسان ها نیست. (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة أتصبرون و کان ربّک بصیرًا) برداشت یاد شده، از یادآورى بصیرت و بینایى خداوند - پس از یاد کرد امتحان شدن مردم - به دست مى آید; زیرا آزمون ها براى اطلاع از وضعیت شىء انجام مى گیرد; ولى خداوند به خاطر آگاه بودن بر همه چیز، نیازى به آزمایش کردن ندارد.
۱۳ - انتخاب پیامبران از میان انسان ها و با ویژگى هاى انسانى، برخاسته از بصیرت و بینایى همه جانبه خداوند بر احوال و نیازهاى انسان ها (و ما أرسلنا قبلک من المرسلین إلاّإنّهم لیأکلون الطعام ... و کان ربّک بصیرًا)
۱۴ - آزمایش انسان ها براى توانمند ساختن روحیه آنها، به اقتضاى ربوبیت خدا و ناشى از بصیرت و بینایى او به احوال آنان (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة أتصبرون و کان ربّک بصیرًا)
۱۵ - توجه و اعتقاد به بصیرت و بینا بودن خداوند (به احوال بندگان)، برانگیزنده آدمى به صبر و شکیبایى (و جعلنا بعضکم لبعض فتنة أتصبرون و کان ربّک بصیرًا) جمله «و کان ربّک بصیراً» درصدد تحریک و تشویق مردم به صبر و شکیبایى است.
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: بصیر ۱۰
- امتحان: ابزار امتحان ۴، ۵، ۶; امتحان با انبیا ۵; امتحان با کافران ۶; امتحان با مردم ۴; امتحان با مشرکان ۶; صبر در امتحان ۷، ۸، ۹; عوامل موفقیت در امتحان ۸; فلسفه امتحان ۷، ۱۴
- انبیا: بشر بودن انبیا ۱، ۳; خاستگاه انبیا ۲; طعام خوردن انبیا ۱; فلسفه برگزیدگى انبیا ۵; مردمى بودن انبیا ۲; منشأ برگزیدگى انبیا ۱۳; نیازهاى مادى انبیا ۱، ۳
- انسان: آگاهى از نیازهاى انسان ۱۳; تقویت روحیه انسان ها ۱۴; مسؤولیت انسان ها ۹
- انگیزش: عوامل انگیزش ۱۵
- تقویت روحیه: عوامل تقویت روحیه ۷
- خدا: آثار بصیرت خدا ۱۳، ۱۴; آثار ربوبیت خدا ۱۴; امتحانهاى خدا ۴، ۶، ۸; سنتهاى خدا ۳; فلسفه امتحانهاى خدا ۱۲
- صبر: آثار صبر ۸; زمینه صبر ۱۵; عوامل صبر ۷
- عقیده: آثار عقیده به بصیرت خدا ۱۵
- کافران: حق ناپذیرى کافران ۱۱; دشمنى کافران ۶، ۱۱
- مؤمنان: دلدارى به مؤمنان ۱۱
- محمد(ص): دلدارى به محمد(ص) ۱۱
- مسلمانان: امتحان مسلمانان صدراسلام ۶
- مشرکان: حق ناپذیرى مشرکان ۱۱; دشمنى مشرکان ۶، ۱۱
- نبوت: منشأ نبوت بشر ۱۳