يوسف ٣٢

قَالَتْ‌ فَذٰلِکُنَ‌ الَّذِي‌ لُمْتُنَّنِي‌ فِيهِ‌ وَ لَقَدْ رَاوَدْتُهُ‌ عَنْ‌ نَفْسِهِ‌ فَاسْتَعْصَمَ‌ وَ لَئِنْ‌ لَمْ‌ يَفْعَلْ‌ مَا آمُرُهُ‌ لَيُسْجَنَنَ‌ وَ لَيَکُوناً مِنَ‌ الصَّاغِرِينَ‌

ترجمه

(همسر عزیز) گفت: «این همان کسی است که بخاطر (عشق) او مرا سرزنش کردید! (آری،) من او را به خویشتن دعوت کردم؛ و او خودداری کرد! و اگر آنچه را دستور می‌دهم انجام ندهد، به زندان خواهد افتاد؛ و مسلّماً خوار و ذلیل خواهد شد!»

|گفت: اين همان است كه در باره‌ى او ملامتم مى‌كرديد. آرى، من از او كام خواستم و او خويشتن نگاه داشت، و اگر آنچه را دستورش مى‌دهم نكند، قطعا زندانى خواهد شد و حتما از حقيران خواهد گرديد

[زليخا] گفت: «اين همان است كه در باره او سرزنشم مى‌كرديد. آرى، من از او كام خواستم و[لى‌] او خود را نگاه داشت، و اگر آنچه را به او دستور مى‌دهم نكند قطعاً زندانى خواهد شد و حتماً از خوارشدگان خواهد گرديد.»

گفت: این است غلامی که مرا در محبتش ملامت کردید! آری من خود از وی تقاضای مراوده کردم و او عفت ورزید و اگر از این پس هم خواهش مرا رد کند البته زندانی شود و از خوارشدگان گردد.

بانوی کاخ گفت: این همان کسی است که مرا درباره عشق او سرزنش کردید. به راستی من از او خواستار کام جویی شدم، ولی او در برابر خواست من به شدت خودداری کرد، و اگر فرمانم را اجرا نکند یقیناً خوار و حقیر به زندان خواهد رفت.

گفت: اين همان است كه مرا در باب او ملامت مى‌كرديد. من در پى كامجويى از او بودم و او خويشتن نگه داشت. اگر آنچه فرمانش مى‌دهم نكند، به زندان خواهد افتاد و خوار خواهد شد.

[زلیخا] گفت این همان کسی است که شما به خاطر او مرا سرزنش می‌کردید، و من از او کام خواسته بودم، ولی او خویشتنداری‌ورزید، و اگر آنچه به او دستور می‌دهم نکند، به زندان خواهد افتاد و خوار و زبون خواهد شد

گفت: اين همان است كه مرا در باره او سرزنش مى‌كرديد، و همانا من از او كام خواستم، پس او خويشتن نگاه داشت و اگر آنچه مى‌فرمايمش نكند بى گمان زندانى مى‌شود و هر آينه از خوارشدگان باشد.

(همسر عزیز) گفت: این همان کسی است که مرا به خاطر (عشق) او سرزنش کرده‌اید. (آری!) من او را به خویشتن خوانده‌ام ولی او خویشتنداری و پاکدامنی کرده است. اگر آنچه بدو دستور می‌دهم انجام ندهد، بی‌گمان زندانی و تحقیر می‌گردد.

(زلیخا) گفت: «این همان (فرشته‌ی بزرگوار) است که درباره‌ی او سرزنشم می‌کردید. بی‌چون، من همواره با او رفت و آمدهایی شهوت‌زا (برای کام‌گیری از او) داشتم، ولی او بسی جویا و پویای نگهبانی خود بود. و اگر آنچه را که به آن دستورش می‌دهم عمل نکند به‌راستی زندانی شود و بی‌چون و بی‌امان از خوارشدگان گردد.»

گفت این است آنکه مرا بدو نکوهش می‌کردید و همانا کام از او خواستم ولی خودداری کرد و اگر نکند آنچه بفرمایمش همانا زندانی شود و هر آینه بگردد از زبونان‌

يوسف ٣١	آیه ٣٢	يوسف ٣٣
سوره : سوره يوسف نزول : ١١ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِسْتَعْصَمَ»: سرپیچی و خودداری کرد. پاکدامنی نمود. «الصَّاغِرِینَ»: افراد پست. توهین و تحقیرشدگان.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ عِنْدَهُمْ‌ قَاصِرَاتُ‌ الطَّرْفِ‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۳۴ - ۲۲، سوره يوسف
• بيان آيات مربوط به يوسف (عليه السلام ) در خانه عزيز مصر مراد از جمله : ((لمّابلغ اشدّه ))
• توضيحى در مورد حكم و علمى كه خدا به يوسف (عليه السلام ) داده
• چنين موهبتى (حكم و علم ) را خدا به همه نيكوكاران مى دهد
• معناى مراوده در جمله : ((و راودته الّتى هو فى بيتها))
• احساسات يوسف (عليه السلام ) در كاخ عزيز مصر
• احساسات همسر عزيز نسبت به يوسف (عليه السلام ) همسر عزيز كه خود عزيره مصربود، از طرف عزيز
• يوسف و همسر عزيز
• توحيد خالص يوسف (عليه السلام ) كه از پاسخ او درمقابل درخواست همسر عزيز (معاذالله ربى احسن مثواى ) نمايان است
• نكاتى كه يوسف عليه السلام در جمله (انه ربى احسن مثواى ) افاده كرده است
• نراع بين حب الهى و عشق حيوانى و چيره شدن حب الهى در يوسف (ع )
• مراد يوسف از رب در جمله خداى (انه ربى احسن مثواى ) تعالى است
• خويشتن دارى يوسف (عليه السلام ) در برابر همسر عزيز شگفت انگيز و خارق العادهبوده است
• هيچ مانعى جز ايمان جلوگير نفس يوسف (ع ) نشده است
• معناى اين كه يوسف (عليه السلام ) برهان پروردگارش را نديده بود قصد همسر عزيزرا كرده بود(وهمّ بها لولا...)
• برهانى كه ديدن آن ، يوسف را از لغزش بازداشت نوعى علم شهودى بوده است كه به بندگان مخلص ارائه مى شود
• اقوال پاره اى از مفسرين عامه و خاصه در تفسير آيه : ((لقد همّت به و همّ لولا...))
• بررسى و نقد روايت مذكور (از تفسير سيوطى )
• افترائات ناشايسته و اتّهامات قبيحى كه در تفاسير عامه به حضرت يوسف (عليه السلام ) نسبت داده شده است
• در مذمت صاحبان اين سخنان موهون
• افراط در پذيرش و تسليم در برابر هر چه حديث نام دارد، يكى از دو علت وقوع در اين افترائات مى باشد
• دومين علت نسبت دادن چنان مطالب باطل و بى اساس به يوسف (ع )
• سخن زمخشرى در توضيح و توجيه جمله : ((و همّ لولا...)) واشكال آن
• گفته صاحب مجمع البيان در اين زمينه و ايراد وارد بر آن
• وجهى كه صاحب المنار در اين مورد بيان كرده و جواب آن
• دو قول ديگر در اين باره
• نكات قابل توجه در اين گفتگوها
• شاهد چه كسى بوده و چرا از او به ((شاهد)) تعبير شده نه به((قائل ))
• معناى جمله : ((يوسف اعرض عن هذا و استغفرى لذنبك ...)) كه گفته عزيز مصر است بعداز روشن شدن تقصير همسرش
• گفتگوى ملامت آميز زنان شهر درباره عشق زليخا به يوسف
• تدبيرى كه زليخا براى رهايى از زخم زبان آنان انديشيد
• ورود يوسف (ع ) به مجلس زنان اشرافى مصر و عكس العمل آنها
• مسائلى كه باعث شد زنان مصرى علنا درباره يوسف اظهار نظر كنند
• اشاره به شدت و سختى وارد بر يوسف (عليه السلام ) در مجلس ميهمانى و پناه بردن آن حضرت به خداى تعالى
• توضيح مفردات آيه شريفه
• عكس العمل زنان مصر با ديدن يوسف (عليه السلام )
• توضيح اينكه گفتند: ((ما هذا بشرا ان هذا الّا ملك كريم ))
• اعتراف همسر عزيز در جمع زنان مصر و تهديد صريح يوسف (عليه السلام ) به حبس وخوارى
• مناجات و استغاثه يوسف (عليه السلام ): ((ربّ السّجن احبّ الىّ...))
• نكاتى كه از آيه شريفه استفاده مى شود
• ديگر زنان مصر همچون زليخا به يوسف اظهار علاقه كردند!
• بحثهايى پيرامون تقواى دينى و درجات آن در چندفصل
• ۱- رابطه قانون ، اخلاق كريمه و توحيد. و بيان اينكه قانون بدون اخلاق و اخلاق بدون توحيد نمى توانند منشاء اثرى باشند.
  
• فضائل اخلاقى ضامن سعادت اجتماع است اگر بر اساس توحيد باشد
• انگيزه فداكارى جز توحيد و اعتقاد به آخرت نمى تواند باشد
• ۲ مراتب و درجات حصول تقواى دينى و پرستش خدا بر اساس خوف ، رجاء و حبّ
• عبادت دسته سوم كه خدا را چون شايسته عبادت يافتند عبادت مى كنند
• مخلصين ، عبادت از روى خوف و رجاء را نوعى شرك ميدانند
• ۳- چگونه محبت خدا باعث اخلاص مى شود؟
• ۴- معناى اخلاص ، وجه اسناد اخلاص عبد به خدا و اشاره به درجات عالى اخلاص معصومين
• مبناى عصمت معصومين (انبياء و ائمه عليهم السلام ) علم است ، علمى مغاير با ساير علوم
• ملكه عصمت با مختار منافات ندارد و انصراف معصوم از گناه به اختيار اوست
• بحث روايتى
• روايتى از امام سجاد (عليه السلام ) درباره داستان يوسف (عليه السلام ) و همسر عزيزمصر
• چند روايت در توضيح جمله : ((و لقد همّت به و همّ بها لولا...))
• روايتى جعلى از اميرالمؤ منين (ع ) در اين باره !
• رواياتى در ذيل آيات گذشته راجع به داستان يوسف (عليه السلام ) و زليخا

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- زلیخا، با ارائه یوسف(ع) به زنان اشراف، به ایشان فهماند که نباید وى را در عشقش به یوسف(ع) ملامت کنند. (قالت فذلکنّ الذى لمتننى فیه)

۲- زلیخا ، نزد زنان اشراف به تقاضاى کام روایى از یوسف(ع) ، اقرار و اعتراف کرد. (لقد رودته عن نفسه)

۳- زلیخا نزد زنان اشراف ، به پاکدامنى و عفت یوسف(ع) و نپذیرفتن تقاضاى او (درخواست وصال) شهادت داد. (لقد رودته عن نفسه فاستعصم) عصمت و استعصام ، هر دو گویاى امتناع ورزیدن و نپذیرفتن مى باشند ; با این تفاوت که استعصام حاکى از مبالغه است. بنابراین «فاستعصم» ; یعنى، یوسف(ع) بشدت با تقاضاى من مخالفت کرد و بر عفت خویش اصرار ورزید.

۴- زلیخا در حضور زنان اشراف ، تأکید کرد که هم چنان بر تقاضاى وصال یوسف(ع) اصرار خواهد کرد. (و لئن لم یفعل ما ءامره)

۵- زلیخا ، سوگند یاد کرد که در صورت استنکاف یوسف(ع) از آمیزش با او ، وى را به زندان خواهد افکند و خوار و بى مقدارش خواهد ساخت. (و لئن لم یفعل ما ءامره لیسجنن و لیکونًا من الصغرین) «لام» در «لئن» گویاى قسم است. «یکوناً= یکونن» فعل مضارع و مقرون به نون تأکید خفیفه است.

۶- یوسف(ع) در دربار عزیز مصر ، شخصیتى بزرگ و مورد احترام بود. (و لیکونًا من الصغرین)

۷- وجود زندان در مصر باستان (لیسجنن)

۸- زندانى که یوسف(ع) به محبوس شدن در آن تهدید شد ، موجب خوار گشتن و حقیر پنداشتن او مى شد. (لیسجنن و لیکونًا من الصغرین) جمله خوار و بى مقدار خواهد شد (لیکوناً من الصاغرین) به منزله نتیجه اى براى عبارت «زندانى خواهد شد» (لیسجنن) است ; زیرا یوسف(ع) هنگام ترجیح زندان بر خواسته زنان - در آیه بعد - سخنى از ترجیح حقیر شدن نگفت.

۹- زلیخا در دستگاه حکومتى و قضایى مصر ، نفوذى فراوان داشت. (و لئن لم یفعل ما ءامره لیسجنن و لیکونًا من الصغرین) حذف فاعل از «لیسجنن» (او حتماً زندانى مى شود) و آوردن فعل به صورت مجهول، حاوى این نکته است که حرف نشنوى یوسف(ع)، زندانى شدنش را در پى داشت ; یعنى، زلیخا آن چنان نفوذى داشت که گویا لازم نبود امر کند و اقدامى صورت دهد ; آن گاه که فردى امرش را اطاعت نمى کرد، به زندانش مى انداختند.

۱۰- نظام حکومتى مصر در زمان عزیز ، نظامى استبدادى و فاقد دستگاه قضایى مستقل بود. (و لئن لم یفعل ... لیکونًا من الصغرین)

روایات و احادیث

۱۱- «عن على بن الحسین: ... فقالت لهنّ «فذلکنّ الذى لمتننى فیه» یعنى فى حبّه ; از امام سجاد(ع) روایت شده است: ... همسر عزیز [بااشاره به یوسف] خطاب به بانوان گفت: این است کسى که مرا درباره او سرزنش مى کردید ; یعنى، مرا در مورد عشق به او سرزنش مى کردید».

موضوعات مرتبط

• زلیخا: اقرار زلیخا ۲، ۴; زلیخا در دربار مصر ۹; زلیخا و امتناع یوسف(ع) ۵; زلیخا وذلت یوسف(ع) ۵; زلیخا و زنان اشراف مصر ۱، ۲; زلیخا و یوسف(ع) ۲; سرزنش زلیخا ۱، ۱۱; سوگند زلیخا ۵; عشق زلیخا به یوسف(ع) ۱، ۱۱; کامجویى زلیخا ۲، ۴; گواهى زلیخا ۳
• زندان: تاریخ زندان ۷
• عزیز مصر: عزیز مصر و یوسف(ع) ۶
• مصر باستان: حکومت استبدادى مصر باستان ۱۰; حکومت مصر باستان در دوران یوسف(ع) ۱۰; زندان در مصر باستان ۷; نظام حکومتى مصر باستان ۱۰
• یوسف (ع): احترام یوسف در مصر ۶; تهدید یوسف ۸; شخصیت یوسف درمصر ۶; صفات زندان یوسف ۸; قصه یوسف ۱، ۲، ۳، ۵،۴، ۶، ۸، ۱۱; گواهى بر عفت یوسف ۳; یوسف در دربار مصر ۶