ریشه طرف

تکرار در قرآن: ۱۱(بار)

لیست کلمات مشتق شده

در حال بارگیری...

قاموس قرآن

(بر وزن عقل) نگاه كردن. چشم. راغب گويد آن پلك چشم. و تحريك پلك است و از آن نگاه كردن تعبير مى‏كند كه لازم تحريك، نگاه كردن و چشم فرموده است. مناسب آيات قرآن نگاه كردن و چشم است. [ابراهيم:43]. يعنى سر بر افراخته‏اند كه تگاهشان به هم نمى‏خورد از ترس و وحشت پيوسته چشمشان باز است. آن عبارت اخراى خيره شدن است كه فرموده: [ابراهيم:42]. همچنين است آيه [نمل:40]. يعنى: پيش ازنگاهت به هم بخورد من آن را نزد تو مى‏آورم. [صافات:48]. كلمه قاصرات الطرف در سوره ص آيه 52 و رحمن آيه 56 نيز آمده است. و آن در وصف زنان بهشت مى‏باشد. مراد از طرف، چشم يا نگاه كوتاه چشم يا كوتاه نگاه هست كه نگاه آنها فقط منحصر به شوهران خويش است و به كس ديگر نگاه نمى‏كنند و نگاه خويش را از ديگران كوتاه كرده‏اند. به عقيده الميزان قصر عين كنايه است از ناز و كرشمه و عشوه كه زنان بهشتى به شوهران خويش آن طور نگاه مى‏كنند و آن قولى است كه در مجمع كننده هر دو آمده است. * [شورى:45]. ضمير «عَلَيْها» راجع به آتش است مراد از طرف خفى چنانكه گفته‏اند نگاه به گوشه چشم است كه شخص گرفتار نمى‏تواند به آنچه گرفتار است درست نگاه كند مانند محكومى كه به چوبه دار مى‏نگرد آنها هم نعوذ باللّه به آتش آن طور نگاه مى‏كنند به نظر مى‏آيد كه: طرف در آيه به معنى نگاه است و مفعول «يَنْظُرُونَ» مى‏باشد يعنى: «يَنْظُرُونَ نَظَراً خَفِيّاً». در اقرب الموارد گويد: «نَظَرَبِعَيْنٍ خَفِىٍّ» يعنى: قسمت اعظم چشم خويش را از شرم با ترس بست و با بقيه آن نگاه كرد.

(بر وزن عمل) گوشه، ناحيه. در مفردات مى‏گويد: طرف شى‏ء جانب آن است در اجسام و اوقات و غيره به كار مى‏رود... و به طور استعاره گفته‏اند: «هو كريم الطرفين» كه مراد از طرفين پدر و مادر است. [هود:114]. نماز را در دو طرف روز و اوائل شب بخوان مشروح آيه در «زلف» گذشت و آن شامل اوقات سه نماز يا پنج نماز است. [آل عمران:127]. گفته‏اند: «لِيَقْطَعَ» متعلق است به «وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّهُ» در آيه قبل. بيضاوى گويد: «او» در آيه براى تنويع است نه ترديد. يعنى مراد دو نوع عذاب است: هلاكت و خوارى. معنى آيه چنين است: خداوند شما را در «بدر» يارى كرد تا طرفى و قسمتى از كفار را ببرد (كه هفتاد نفر كشته و هفتاد نفر اسير گشتند) و آنها را خوار كند تا مأيوس و نا اميد بر گردند. * [رعد:41]، [انبياء:44]. ظاهراً مراد ار نقصان اطراف زمين، هلاكت و از بين رفتن قسمتى از مردمان روى زمين است كه ما قبل آيه اول فرموده: «وَ اَمّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الِذى نَعِدُهُمْ» اين وعده همان عذاب و هلاكت دسته جمعى است پس از آن فرموده: آيا نمى‏بينند كه دستور ما به زمين مى‏آيد و آن را از اطرافش كوتاه مى‏كنيم و صدر آيه دوم چنين است: «بَلْ مَتَّعنا هؤُلاءِ وَ آبائَهُمْ حَتّى طالَ عَلَيْهِمُ الْعُمُرُ» آن گاه فرموده: «اَفَلا يَرَوْنَ...». در تفسير برهان چند روايت نقل شده كه حضرت سجاد و حضرت صادق عليهما السلام آن را از بين رفتن علماء و فقها و اخيار فرموده‏اند و در تفاسير اهل سنت نيز اين مضمون نقل شده است. در الميزان قول فوق را اختيار و روايات را بدون اظهار نظر نقل كرده است. به نظر مى‏آيد مقصود از روايات بعضى از مصاديق آيه است. در مجمع چند قول نقل شده از جمله هلاكت مردمان و فقر علماء است. و اما اينكه مراد نقصان خود زمين و غبار شدن و از بين رفتن اطراف آن باشد از دو آيه بدست نمى‏آيد بلكه زمين پيوسته در انبساط و بزرگ شدن است وزن آن نيز كه نور آفتاب پيوسته در آن جذب مى‏شود رو به افزايش است.

ریشه‌های نزدیک مکانی

هم من ها ف لا ک قصر هن عند الى ه الذين نهر قبل حکم وله انن اتى ل نقص قول ردد ليل ان الله عين اله ارض انس رئى لم کان ما ترب صلو ذا خفى طمث فئد سبح نظر قوم قطع نا نصر زلف ا کذب فى لما هذا شرب نزف بيض ب ذلل يوم لعل کفر عزز ثم رضو امن او کنن کما خسر کثر انى هوى نذر عن ربب خشع کبت غلب مدد ولى وعد فکه حسن نن قرر رئس غرب عقب الو قنع على ذهب قلب هطع جنن عرض سوء خيب ذلک نفس شمس

کلمات مشتق شده در قرآن

کلمه	تعداد تکرار در قرآن
طَرَفاً	۱
طَرَفَيِ‌	۱
أَطْرَافِهَا	۲
طَرْفُهُمْ‌	۱
أَطْرَافَ‌	۱
طَرْفُکَ‌	۱
الطَّرْفِ‌	۳
طَرْفٍ‌	۱