غافر ٥٣

وَ لَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى‌ الْهُدَى‌ وَ أَوْرَثْنَا بَنِي‌ إِسْرَائِيلَ‌ الْکِتَابَ‌

کپی متن آیه
وَ لَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى‌ الْهُدَى‌ وَ أَوْرَثْنَا بَنِي‌ إِسْرَائِيلَ‌ الْکِتَابَ‌

ترجمه

و ما به موسی هدایت بخشیدیم، و بنی اسرائیل را وارثان کتاب (تورات) قرار دادیم.

|و همانا موسى را هدايت داديم و بنى اسرائيل را وارث كتاب [تورات‌] نموديم

و قطعاً موسى را هدايت داديم، و به فرزندان اسرائيل تورات را به ميراث نهاديم؛

و همانا ما به موسی مقام هدایت عطا کردیم و بنی اسرائیل (قوم او) را وارث کتاب (بزرگ تورات) گردانیدیم.

محققاً ما به موسی هدایت عطا کردیم و کتاب [تورات] را به بنی اسرائیل به میراث دادیم؛

ما به موسى مرتبه هدايت داديم و آن كتاب را به بنى‌اسرائيل ميراث داديم.

و به راستی به موسی رهنمود بخشیدیم و به بنی‌اسرائیل کتاب آسمانی به میراث دادیم‌

و هر آينه موسى را رهنمونى داديم و به فرزندان اسرائيل كتاب- تورات- را به ميراث داديم،

ما به موسی هدایتهائی (در مسیر انجام رسالتش) عطاء کردیم و بنی‌اسرائیل را وارثان کتاب (تورات) نمودیم.

همانا موسی را هدایت دادیم و به فرزندان اسرائیل تورات را به میراث نهادیم.

و همانا دادیم به موسی رهبری را و ارث دادیم به بنی‌اسرائیل کتاب را

We gave Moses guidance, and made the Children of Israel inherit the Scripture.

ترتیل:

ترجمه:

غافر ٥٢	آیه ٥٣	غافر ٥٤
سوره : سوره غافر نزول : ١٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْهُدی»: مصدر است و به معنی: هدایت و رهنمود، یا هدایتها و رهنمودها. مراد از آن، نبوّت و معجزات و دستورالعملهای زندگی خداپسندانه، و بالاخره هر چیزی است که با آن، می‌توان مردمان را به راه یزدان هدایت و راهنمائی کرد و مهمّترین آنها تورات است. «الْکِتَابَ»: مراد تورات، و یا همه کتابهائی است که بر پیغمبران بنی‌اسرائیل نازل شده است. از قبیل: زبور و صحف و تورات و انجیل.

تفسیر

---

• آيات ۲۱ - ۵۴ سوره مؤمن
• داستان ارسال موسى «ع»، به سوى فرعون
• هشدار مؤمن آل فرعون، به فرعونيان، درباره قتل موسى «ع»
• دلیل نامگذاری روز قيامت، به «يَومُ التّنَاد»
• مقصود از فرعون، كه به وزير خود گفت: «يَا هَامَانُ ابنِ لِى صَرحاً لَعَلّی أبلُغُ الأسبَاب...»
• اركان دين حق و راه سعادت، در بیان مؤمن آل فرعون
• اشاره به مقامات سه گانه عبوديت: «توكل»، «تفويض» و «تسليم»
• نكاتى درباره كيفيت عذاب آل فرعون، در برزخ و قيامت
• محاجّۀ زیردستان آل فرعون با قدرتمندان متکبر، درباره آتش جهنم و پاسخ آن ها
• التماس دوزخيان به نگهبانان جهنم، در تخفيف پاره اى از عذاب
• بحث روایتی: (رواياتى درباره برخی از آیات گذشته)

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْهُدى‌ وَ أَوْرَثْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ «53»

و همانا ما به موسى هدايت داديم و به بنى اسرائيل كتاب آسمانى (تورات) را به ميراث داديم.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْهُدى‌ وَ أَوْرَثْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ (53)

بعد از آن اجمال نصرت قوم موسى را فرمايد:

وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْهُدى‌: و هر آينه بتحقيق عطا فرموديم موسى بن عمران را هدايت كه به آن راه يافته شود در دين از معجزات و تورات و احكام شرايع،

---

«1» متن كامل روايت و علت واقعه در حياة القلوب، ج 1، باب 26 ص 387- 386.

جلد 11 - صفحه 320

وَ أَوْرَثْنا بَنِي إِسْرائِيلَ‌: و به ميراث داديم از پس موسى فرزندان يعقوب را كه از توابع حضرت موسى عليه السّلام بودند، يعنى باقى گذاشتيم در ميان آنها، الْكِتابَ‌: تورات را كه جامع ادلّه واضحه بود بر يگانگى و معرفت و صفات حضرت عزت و مشتمل بر احكام شريعت.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ (51) يَوْمَ لا يَنْفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ (52) وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْهُدى‌ وَ أَوْرَثْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ (53) هُدىً وَ ذِكْرى‌ لِأُولِي الْأَلْبابِ (54) فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكارِ (55)

ترجمه‌

بدرستيكه ما هر آينه يارى نمائيم پيغمبرانمان و كسانيرا كه ايمان آوردند در زندگانى دنيا و روز كه برخيزند گواهان‌

روز كه سود نميدهد ستمكاران را عذر خواهيشان و مر آنها را است دورى از رحمت و مر آنها را است سراى بدى‌

و هر آينه بتحقيق داديم بموسى موجب هدايت را و بميراث واگذار كرديم به بنى اسرائيل آنكتاب را

براى هدايت و تذكّر مر صاحبان خرد را

پس صبر كن همانا وعده خدا حقّ است و آمرزش خواه براى گناهت و تسبيح‌نما بستايش پروردگارت در شبانگاه و بامداد.

تفسير

خداوند متعال بعد از بيان عذاب كفّار وعده نصرت و ظفر داده به پيغمبر خاتم چنانچه نصرت فرموده ساير انبيا و پيروان ايشانرا در دنيا و روز قيامت كه در آنروز گواهان خداوند بر اعمال بندگان قيام نمايند براى اداء شهادت تا رسوا شود كافر و فاسق و سر افراز گردد مؤمن و صالح و ايشان پيغمبران و اوصياء آنانند هر يك بر امّت خود و پيغمبر خاتم و ائمه اطهار بر ايشان و تمام خلق و نصرت خدا ايشانرا بغلبه آنان است بر اعداء بحجّت و دليل و فتح و ظفر در پايان امر و باقى ماندن آثار خير و نام نيك ايشان در دنيا و محو آثار دشمنانشان و نصرت در آخرتشان محتاج به بيان نيست ولى از امام صادق عليه السّلام روايت شده كه اين نصرت در رجعت است چون بسيارى از انبيا و اوصياء كشته شدند و منصور

---

جلد 4 صفحه 533

در دنيا نگشتند در هر حال روز قيامت عذرخواهى و توبه كفّار و فجّار پذيرفته نخواهد شد و بحال آنها فائده‌اى ندارد و محروميّت از رحمت خدا و بدى جايگاه و سراى آنها كه جهنّم است مسلّم است چون زمانى را كه خدا براى پذيرفتن توبه و معذرت مقرّر فرموده كه پيش از مشاهده عالم ديگر و معاينه عذاب است گذشته است و بعد از آن البتّه هر كس از مخالفت خود پشيمان ميشود ولى ديگر پشيمانى و توابع آن از قبيل عذرخواهى و التماس و غيره فائده ندارد و چون غلبه حضرت موسى بر فرعونيان مشهور و مسلّم بوده خداوند اشاره بآن فرموده كه ما بموسى كتاب تورية را كه موجب هدايت مردم بود مرحمت فرموديم و بعد از او براى بنى اسرائيل مانند ارث پدر بدون زحمت باقى گذارديم تا خردمندان آنها از مواعظ آن متّعظ و از احكام آن بشاهراه راست بهشت پى برند و از منافع آن در دنيا و آخرت بهره‌مند گردند تو هم بايد صبر نمائى تا خدا بوعده خود كه ظفر يافتن تو بر دشمنان است وفا نمايد و البتّه وفا خواهد فرمود چون وعده حق حقّ است و تخلّف ندارد و طلب مغفرت نما از خدا براى گناهان امّت خود تا مستحق فتح و ظفر شوند يا از ترك اولى و قصوريكه از قبل امكان براى تو روى داده و تسبيح و تقديس نما خدا را بحمد و ثناى او در هر صبح و شام چون از پيغمبر صلى اللّه عليه و اله روايت شده كه خدا فرموده اى پسر آدم ياد كن مرا بعد از صبح ساعتى و بعد از عصر ساعتى من كفايت ميكنم مهمّات تو را و بعضى آنرا بحمد و شكر در تمام روز و شب تفسير نموده‌اند و بعضى كنايه از اداء فرائض يوميه و نوافل آن دانسته‌اند.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ لَقَد آتَينا مُوسَي‌ الهُدي‌ وَ أَورَثنا بَنِي‌ إِسرائِيل‌َ الكِتاب‌َ (53) هُدي‌ً وَ ذِكري‌ لِأُولِي‌ الأَلباب‌ِ (54)

و ‌هر‌ آينه‌ بتحقيق‌ داديم‌ موسي‌ ‌را‌ هدي‌ و بميراث‌ داديم‌ بني‌ اسرائيل‌ ‌را‌ كتاب‌ هدايت‌ كننده‌ و ياد آورنده‌ ‌براي‌ صاحبان‌ عقل‌.

وَ لَقَد آتَينا مُوسَي‌ الهُدي‌ ممكن‌ ‌است‌ مراد نبوّت‌ و رسالت‌ ‌باشد‌ و ممكن‌ ‌است‌ مراد الواح‌ تورية ‌باشد‌ ‌که‌ ‌در‌ ميقات‌ ‌بر‌ ‌او‌ نازل‌ شد.

وَ أَورَثنا بَنِي‌ إِسرائِيل‌َ الكِتاب‌َ ‌که‌ ‌بعد‌ ‌از‌ موسي‌ تورية بدست‌ بني‌ اسرائيل‌ آمد ‌که‌ اوّل‌ كتابي‌ ‌بود‌ ‌که‌ نازل‌ ‌شده‌ ‌بود‌ ‌بعد‌ ‌از‌ ‌آن‌ زبور و انجيل‌ و فرقان‌ نازل‌ شد.

هُدي‌ً وَ ذِكري‌ ‌ يا ‌ بمعني‌ فاعلي‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ كتاب‌ هدايت‌ كننده‌ و ياد آورنده‌ ‌است‌ ‌ يا ‌ بمعني‌ مفعول‌ ‌له‌ ‌يعني‌ ‌براي‌ هدايت‌ و تذكر و معني‌ اوّل‌ اقرب‌ ‌است‌.

لِأُولِي‌ الأَلباب‌ِ ‌که‌ مؤمنين‌ بني‌ اسرائيل‌ مثل‌ انبياء ‌بعد‌ ‌از‌ موسي‌ و اوصياء ‌او‌ لكن‌ اكثر بني‌ اسرائيل‌ ‌در‌ شرك‌ و كفر فرو رفتند و كتابي‌ ‌که‌ مشتمل‌ ‌بر‌ كفريات‌ و مزخرفات‌ ‌است‌ بنام‌ تورية ‌در‌ دست‌ دارند و كتابهاي‌ ديگر ‌که‌ عهد قديم‌ نام‌ نهاده‌ چنانچه‌ مفصّلا ‌در‌ مجلّد اوّل‌ كلم‌ الطيّب‌ ‌در‌ باب‌ نبوّة خاصّه‌ بيان‌ ‌شده‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 53)- سپس قرآن یکی از موارد یاری رسولان و پیروزی آنها را در پرتو حمایت الهی بر دشمنان عنوان کرده، می‌گوید: «و ما به موسی هدایت بخشیدیم و بنی اسرائیل را وارثان کتاب آسمانی (تورات) قرار دادیم» (وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْهُدی وَ أَوْرَثْنا بَنِی إِسْرائِیلَ الْکِتابَ).

هدایتی که خداوند به موسی ارزانی داشت معنی گسترده‌ای دارد که هم مقام نبوت و وحی را شامل می‌شود، و هم کتاب آسمانی یعنی تورات، و هم

ج4، ص278

هدایتهایی که در مسیر انجام رسالتش به او داده شد، و معجزاتی که در اختیار او قرار گرفت.

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداوند، آنچه مایه هدایت بود به موسى(ع) عطا فرمود. (لقد ءاتینا موسى الهدى)

۲ - هدایت (دین)، عطیه اى است الهى براى بشر. (و لقد ءاتینا موسى الهدى) «إیتاء» (مصدر «آتینا») مرادف «إعطاء» به معناى بخشش است.

۳ - نیاز همه انسان ها، حتى پیامبران، به هدایت الهى (و لقد ءاتینا موسى الهدى) آیه شریفه در مقام امتنان است. در این مقام، اعطا و بخشش هدایت، دلیل نیاز بشر به آن است.

۴ - کتاب آسمانى (تورات)، میراث الهى براى بنى اسرائیل (و أورثنا بنى إسرءیل الکتب)

۵ - بنى اسرائیل، برخوردار از عنایت ویژه خداوند (و أورثنا بنى إسرءیل الکتب) برداشت یاد شده از تعبیر ارث درباره اعطاى کتاب به دست مى آید; زیرا میراث چیزى است که انسان براى آن معمولاً زحمتى نکشیده و تلاشى نکرده است تا مستحق آن باشد.

۶ - کتاب هاى آسمانى، وسیله تداوم هدایت و رسالت پیامبران در طول تاریخ و لقد ءاتینا موسى الهدى و أورثنا بنى إسرءیل الکتب

موضوعات مرتبط

• انبیا: هدایت انبیا ۶
• انسان: نیازهاى معنوى انسان ۳
• بنى اسرائیل: ارث بنى اسرائیل ۴; فضایل بنى اسرائیل ۵
• تورات: نقش تورات ۴
• خدا: ارث خدا ۴; عطایاى خدا ۱، ۲; هدایتهاى خدا ۱، ۳
• کتب آسمانى: نقش کتب آسمانى ۶; هدایتگرى کتب آسمانى ۶
• لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۵
• موسى(ع): فضایل موسى(ع) ۱
• نعمت: نعمت دین ۲
• نیازها: نیاز به هدایت ۳
• هدایت: ابزار هدایت ۶; منشأ هدایت ۱