روایت:الکافی جلد ۸ ش ۵۰۵
آدرس: الكافي، جلد ۸، كِتَابُ الرَّوْضَة
محمد بن يحيي عن احمد بن محمد بن عيسي عن ابن فضال عن داود بن ابي يزيد و هو فرقد عن ابي يزيد الحمار عن ابي عبد الله ع قال :
| الکافی جلد ۸ ش ۵۰۴ | حدیث | الکافی جلد ۸ ش ۵۰۶ | |||||||||||||
| |||||||||||||||
ترجمه
هاشم رسولى محلاتى, الروضة من الكافی جلد ۲ ترجمه رسولى محلاتى, ۱۶۲
ابو يزيد حمار از امام صادق عليه السّلام روايت كرده كه آن حضرت فرمود: خداى تعالى چهار فرشته براى هلاكت قوم لوط فرستاد: جبرئيل، ميكائيل، اسرافيل، كروبيل عليهم السّلام، آنها كه همگى عمامه بر سر داشتند سر راه خود بابراهيم عليه السّلام برخوردند و بر او سلام كردند، ابراهيم ايشان را نشناخت ولى شكل و هيئت خوبى در آنها مشاهده كرد، از اين رو گفت: براى خدمتكارى و پذيرائى آنها جز خودم ديگرى را نشايد، و او مردى مهمان دوست و مهماننواز بود، پس براى ايشان گوساله چاقى را بريان كرد و چون پخت آن را نزديك آنها آورده پيش رويشان نهاد ولى وقتى ديد كه دست آنها بدان دراز نمىشود ناشناسشان شمرد و ترسى از آنها در دلش جايگير شد. جبرئيل كه چنين ديد عمامه از سر و چهره خود برداشت و ابراهيم او را شناخت و بدو فرمود: تو همان او هستى؟ جبرئيل گفت: آرى، در اين هنگام همسر ابراهيم سارة از آنجا گذشت، جبرئيل او را بآمدن اسحاق (و تولد او از سارة) مژده داد، و از پى اسحاق هم بيعقوب نويدش داد، در اينجا سارة همان سخنى را كه خداى عز و جل از او نقل كرده (در سوره هود آيه ۷۲) گفت، و آنها نيز همان پاسخى را كه در قرآن است (آيه ۷۳) باو دادند. ابراهيم بدانها فرمود: براى چه آمدهايد؟ گفتند: براى هلاكت قوم لوط. فرمود: اگر در ميان آنها صد نفر مؤمن باشد آنها را هلاك ميكنيد؟ جبرئيل- نه. ابراهيم- اگر پنجاه نفر باشد؟ گفت: نه. - اگر سى نفر باشد؟ - نه. - اگر بيست نفر باشد؟ - نه. - اگر ده نفر باشد؟ - نه. - اگر پنج نفر باشد؟ - نه. - اگر يكنفر باشد؟ - نه. (در اين هنگام) ابراهيم گفت: لوط در ميان آنها است؟ در پاسخ گفتند: ما داناتريم بدان كس كه در ميان آنها است، ما او و خاندانش را نجات دهيم جز زنش را كه او از ماندگان است. سپس رفتند، و ابو محمد حسن عسكرى (براى اين جمله توضيحى در آخر حديث بيايد) گفته است: براى اين گفتار ابراهيم منظورى سراغ نداريم جز آنكه ميخواست آنها را از مرگ برهاند، و زنده بودنشان را خواستار بود، و همين است معناى گفتار خداى عز و جل (در حكايت از ابراهيم): «با ما در باره قوم لوط مجادله ميكرد» (سوره هود آيه ۷۴) فرشتگان از آنجا بنزد لوط آمدند و او در مزرعه خود در نزديكى شهر بود همان طور كه عمامه بر سر داشتند بر آن جناب سلام كردند، لوط كه آنها را در آن وضع و هيئت نيكو و عمامهها و جامههاى سفيد ديد آنها را بمنزل خويش دعوت كرد و آنها پذيرفتند، پس لوط جلو افتاد و آنها بدنبالش براه افتادند، در بين راه لوط از اينكه آنها را بمنزل تعارف كرده پشيمان گشت و با خود گفت: چه كارى كردم، اينان را بنزد قوم خود كه آنها را بخوبى مىشناسم مىبرم از اين رو بدانها رو كرده گفت: براستى كه شما بنزد بدترين خلق خدا ميرويد!- و جبرئيل (پيش از آن گفته بود) ما در باره عذاب اين مردم شتاب نمىكنيم تا لوط سه بار ببدى آنها شهادت دهد-. در اين موقع جبرئيل گفت: اين يك بار. سپس لوط براه افتاد و لختى راه رفت و دوباره بدانها رو كرده گفت: براستى كه شما نزد بدترين خلق خدا آمدهايد. جبرئيل گفت: اين دو بار. لوط براه افتاد و همين كه بدروازه شهر رسيد (براى بار سوم) رو بدانها كرده گفت: براستى كه شما بنزد بدترين خلق خدا آمدهايد. جبرئيل گفت: اين هم سه بار. پس از آن لوط وارد شهر شد و آنها نيز پشت سرش وارد شدند، زن لوط كه آنها را با آن وضع و هيبت زيبا مشاهده كرد بالاى بام خانه رفت و جيغ كشيد: مردم صداى او را نشنيدند، از اين رو بالاى بام دود كرد، و چون مردم دود را ديدند بسمت درب خانه لوط روى آوردند، زن لوط از بام بزير آمده بدانها گفت: هم اكنون در پيش لوط مردمى هستند كه من تاكنون زيباتر از آنها نديدهام. آن مردم بدر خانه ريختند و خواستند وارد خانه شوند، لوط كه آنها را ديد بسوى آنها برخاست و گفت: اى مردم از خدا بترسيد و مرا در مورد مهمانانم رسوا و شرمسار نكنيد آيا در ميان شما مرد خردمندى نيست؟ و ادامه داده گفت: اينها دختران منند كه براى شما پاكيزهترند، و باين گفتار آنها را براه حلال دعوت كرد، ولى آنان در پاسخش گفتند: تو خود ميدانى كه ما را بدختران تو حقى نيست و خود ميدانى كه ما چه ميخواهيم. لوط گفت: كاش من در برابر شما نيروئى داشتم يا به تكيهگاهى قوى پناه مىبردم. جبرئيل گفت: كاش ميدانست هم اكنون چه نيروئى دارد. آنها فزونى گرفتند و بالاخره وارد منزل گشتند، جبرئيل فرياد زد: اى لوط بگذار تا درآيند و چون وارد خانه شدند جبرئيل با انگشت خويش بدانها اشاره كرد بينائى از آنها رفت و كور شدند. و اين است معناى اين آيه: «ديدههاشان را كور كرديم» (سوره قمر آيه ۳۷) در اين هنگام جبرئيل فرياد زد: «اى لوط ما فرستادگان پروردگار توايم و اينها هرگز بتو دست نيابند و تو پاسى از شب با خاندانت راهسپر شو» (سوره هود آيه ۸۱) و بدنبال آن جبرئيل بدو گفت: ما براى نابود كردن اينها آمدهايم، لوط گفت: اى جبرئيل شتاب كن. جبرئيل گفت: «موعد آنها بامداد است آيا بامداد نزديك نيست». و بدين ترتيب جبرئيل باو دستور داد تا خود و عائلهاش جز همسرش را بيرون برد. فرمود: آنگاه جبرئيل آن شهر را با دو بال خود از هفتمين طبقه زمين بركند و باندازهاى بالا برد كه اهل آسمان دنيا بانگ سگان و آواز خروسان آنها را شنيدند و از همان جا آن شهر را واژگون ساخت و بر آنها و مردمى كه در نزديكى آن شهر بودند سنگ سجيل بباريد. توضيح: مجلسى (ره) در جمله: «و قال الحسن العسكرى ابو محمد ...» گويد: ظاهر آن است كه لفظ «عسكرى» از طغيان قلم نساخ سرزده، و در تفسير عياشى- و نيز در آنچه در كتاب طلاق از همين كتاب نيز گذشت- حسن بن على است بدون لفظ ابى محمد، و از اين رو ظاهر آن است كه مقصود حسن بن على بن فضال بوده بدين ترتيب كه او در اثناى اين حديث آن قسمت را بر وجه تفسير و بيان گفته باشد و كنيه او نيز ابو محمد بوده است، و محتمل است كه جمله: «و قال الحسن العسكرى ...» از محمد بن يحيى باشد (كه در رأس سند قرار دارد) و محمد بن يحيى آن قسمت را از امام عسكرى عليه السّلام در اثناى اين حديث نقل كرده براى توضيح مطلب ...
حميدرضا آژير, بهشت كافى - ترجمه روضه كافى, ۳۷۵
ابو يزيد حمّار به نقل از امام صادق عليه السّلام آورده است كه آن حضرت فرمود:خداوند متعال براى نابود كردن قوم لوط چهار فرشته با نامهاى جبرئيل، ميكائيل، اسرافيل و كروبيل برانگيخت. آنها در حالى كه عمامه بر سر داشتند بر ابراهيم گذر كردند و بر او درود فرستادند. ابراهيم آنها را نشناخت ولى نمود نيكويى در ايشان يافت، لذا پيش خود چنين گفت: خدمت به ايشان را جز من شايسته نيست. ابراهيم ميهمان دوست بود، پس گوساله فربهى براى آنها بريان كرد تا بپخت و آن را پيش روى ايشان نهاد. پس چون گوساله را در برابر آنها گذاشت ديد كه دست آنها به گوساله نمىرسد. پس آنها را __________________________________________________
(۱) «و آنان كه پيش شما آمدهاند و سينه ايشان از پيكار با شما يا پيكار با قومشان تنگ شده ...» (سوره نساء/ آيه ۹۰).
ناشناس تشخيص داد و از آنها هراسى در دلش افتاد. جبرئيل كه چنين ديد عمامه از چهره برگرفت و ابراهيم او را به جاى آورد و گفت: تو همويى؟ جبرئيل گفت: آرى. در اين وقت ساره همسر ابراهيم از پيش آنها گذشت و جبرئيل او را به آمدن اسحاق بشارت داد و از پى اسحاق هم به يعقوب نويدش داد. در اين هنگام ساره همان سخنى را كه خداوند عزّ و جلّ از او نقل كرده [هود/ ۷۲] گفت، و آنها هم همان پاسخى را بدو دادند كه در قرآن [هود/ ۷۳] آمده. ابراهيم به آنها گفت: براى چه آمدهايد؟ فرشتگان گفتند: براى نابود كردن قوم لوط آمدهايم. ابراهيم گفت: اگر در ميان آنها صد مؤمن يافت شود باز هم آنها را نابود خواهيد كرد؟ جبرئيل گفت: خير. ابراهيم گفت: اگر پنجاه نفر باشند چه؟ جبرئيل گفت: خير. ابراهيم گفت: اگر سى تن باشند چه؟ جبرئيل گفت: خير. ابراهيم گفت: اگر بيست تن باشند چه؟ جبرئيل گفت: خير. ابراهيم گفت: اگر ده تن باشند چه؟ جبرئيل گفت: خير، ابراهيم گفت: اگر پنج تن باشند چه؟ جبرئيل گفت: خير. ابراهيم گفت: اگر يك تن باشد چه؟ جبرئيل گفت: خير. در اين هنگام ابراهيم گفت: لوط كه در ميان آنهاست؟ فرشتگان در پاسخ گفتند: ما بدان كس كه در ميان آنهاست داناتريم. ما او و خاندانش را رهايى بخشيم مگر زنش را كه از ماندگان است. آنها سپس رفتند.ابو محمّد حسن عسكرى گفته است: براى اين سخن مقصودى نمىدانم مگر آنكه ابراهيم مىخواسته آنها را از نابودى برهاند، و اين همان سخن پروردگار است كه فرمود:... يُجادِلُنا فِي قَوْمِ لُوطٍ «۱».پس فرشتگان نزد لوط آمدند در حالى كه او در كشتزار خود در نزديكى شهر بود.فرشتگان همان طور كه عمامه بر سر داشتند بر آن حضرت درود فرستادند. لوط كه آنها را در آن وضع و شكل نيكو و عمامهها و جامههاى سفيد ديد به منزلش دعوتشان كرد و آنها نيز پذيرفتند. لوط جلو افتاد و آنها در پى او به راه افتادند. لوط در بين راه از اينكه ايشان را __________________________________________________
(۱) «با ما در باره قوم لوط مجادله مىكرد» (سوره هود/ آيه ۷۴).
به منزلش خوانده بود پشيمان شد و با خود گفت: عجب كارى كردم! اينان را به ميان قوم خود مىبردم كه بخوبى مىشناسمشان، لذا بديشان روى كرد و گفت: جز اين نيست كه شما به سوى بدترين خلق خدا مىرويد. جبرئيل [پيشتر] گفته بود: ما در عذاب اين مردم شتاب نخواهيم كرد تا لوط سه بار به بدى آنها گواهى دهد. در اين هنگام جبرئيل گفت: اين يك بار. سپس لوط به راه افتاد و اندكى از مسافت را كه پيمود دوباره بديشان رو كرد و گفت: همانا كه شما به سوى بدترين مردم خدا مىرويد. جبرئيل گفت: اين دو بار. لوط به راه افتاد و چون به دروازه شهر رسيد گفت: براستى كه شما به سوى بدترين خلايق خدا روانيد. جبرئيل گفت: اين هم سه بار.سپس لوط وارد شهر شد و فرشتگان هم همراه او وارد شدند. زن لوط كه آنها را زيبا يافت بر بام خانه رفت و فرياد زد ولى قوم لوط صداى او را نشنيدند، لذا بر بام، دودى بر پا كرد. و چون مردم، دود را ديدند رو به درب خانه لوط دويدند، و در اين هنگام زن لوط پايين آمد و گفت: نزد لوط مردمى هستند كه من هرگز از آنها زيباتر نديدهام. آن مردم به سوى درب خانه آمدند تا به خانه درآيند. چون لوط آنها را ديد به سوى آنها رفت و گفت:اى جماعت! تقواى خدا در پيش گيريد و مرا در باره ميهمانانم رسوا نكنيد. آيا در ميان شما خردمندى يافت نمىشود؟ لوط به آنها گفت: اينان دختران منند كه براى شما پاكيزهترند. لوط آنها را دعوت كرد كه به طريقى شرعى دفع شهوت كنند. آنها در پاسخ گفتند: تو خود مىدانى كه ما را در دختران تو حقّى و رغبتى نيست و تو مىدانى كه ما چه مقصودى داريم. لوط گفت: اى كاش من در برابر شما توانايى داشتم و يا از پشتيبانى استوار برخوردار مىبودم. جبرئيل گفت: كاش مىدانست اكنون چه نيرويى دارد. قوم بر درب خانه فزونى گرفتند تا [بزور] به خانه او ريختند. جبرئيل فرياد زد: بگذار وارد شوند. چون آنها وارد خانه شدند جبرئيل انگشت خود را به سوى آنها فرود آورد و بينايى از آنها سلب شد. و اين همان سخن پروردگار است كه فرمود: .. فَطَمَسْنا أَعْيُنَهُمْ ... «۱». __________________________________________________
(۱) «ديدههاشان را كور كرديم» (سوره قمر/ آيه ۳۷).
سپس جبرئيل فرياد برآورد كه: ... إِنَّا رُسُلُ رَبِّكَ لَنْ يَصِلُوا إِلَيْكَ فَأَسْرِ بِأَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِنَ اللَّيْلِ ... «۱». و اين چنين جبرئيل به لوط اعلان كرد كه ما براى نابود كردن آنها آمدهايم و او به جبرئيل گفت: شتاب كنيد. جبرئيل گفت: .. إِنَّ مَوْعِدَهُمُ الصُّبْحُ أَ لَيْسَ الصُّبْحُ بِقَرِيبٍ «۲»، و اين چنين جبرئيل به او دستور داد تا خود و خانوادهاش جز همسر خويش را بيرون برد. امام عليه السّلام مىفرمايد: آن گاه جبرئيل آن شهر را از بن با دو بال خود از هفتمين طبقه زمين بركند و آن قدر بالا برد كه اهل آسمان دنيا بانگ سگان و خروسان آنها را شنيدند و از همان جا آن شهر را واژگون ساخت و بر آنها و ساكنانى كه در حومه آن شهر بودند سنگ سجّيل بباريد. __________________________________________________
(۱) «ما فرستادگان پروردگار توايم و اينها هرگز به تو دست نيابند و تو پاسى از شب با خاندانت راهسپر شو» (سوره هود/ آيه ۸۱). (۲) «وعده آنها صبحگاه است، آيا صبح نزديك نيست» (سوره هود/ آيه ۸۱).
