التوبة ٨٥
ترجمه
| التوبة ٨٤ | آیه ٨٥ | التوبة ٨٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَزْهَقَ»: بیرون رود. برآید.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۹۶ - ۸۱، سوره توبه
- ادامه آيات مربوط به كسانى كه از رفتن به جنگ سرباز زدند و نكوهش و تهديد آنان به عذاب آخرت
- نهى از نمازگزاردن بر جنازه منافقين و ايستادن در كنار گور آنان
- بر خلاف منافقين ، مؤ منين به ماندن در خانه و شهر راضى نشدند بلكه بااموال و انفس خود به جهاد برخاستند
- نكته موجود در جمله : (( اعدّ الله لهم جنات ... )) و اينكه ورود به جنت براى مؤ منين مجاهد مشروط به باقى ماندن آنان به صفاى ايمان و اصلاحاعمال است
- مقايسه بين فقراء و تهيدستان كه آمادگى خود را براى جهاد اعلام نمودند، و دروغگويان منافق
- كسانى كه حكم وجوب جهاد از آنها برداشته شده و معذور مى باشند
- عذرخواهى منافقين از شما بعد از جنگ مسموع و مقبول نيست و نبايد از آنها راضى شويد
- روايتى در ذيل آيه شريفه : (( فرح المخلفون ... ))
- رواياتى در ذيل آيه اى كه از نمازگزاردن بر جنازه ميت منافق و حضور در كنار قبر او نهى مى كند (و لا تصل احد منهم )
- بيان ضعف و جعلى بودن رواياتى كه حاكى از نمازگزاردن پيامبر (ص ) بر جنازه عبدالله بن ابى و حضور او در كنار قبر او و... مى باشد
- چند روايت در مورد خوالف (كسانى كه با پيامبر به قصد تبوك نرفتند)
- چند روايت در مورد بكائين (چند نفرى كه به سبب نداشتن مركب براى حضور يافتن در جنگ بسيار گريستند)
نکات آیه
۱ - منافقان عصر پیامبر (ص)، برخوردار از مال و اولاد فراوان و امکانات مادى و مفاخر اجتماعى (و لاتعجبک أمولهم و أولدهم)
۲ - برخوردارى انسان از مال و اولاد فراوان، نشانه سعادتمندى و محبوبیت وى نزد خدا نیست. (و لاتعجبک أمولهم و أولدهم)
۳ - نهى الهى از شگفتى نسبت به رفاه دنیوى منافقان (و لاتعجبک أمولهم و أولدهم)
۴ - امکان مجذوب شدن مؤمنان، در برابر امکانات مادى فراوان دیگران (و لاتعجبک أمولهم و أولدهم) خطاب در «لاتعجبک» مى تواند ناظر به پیامبر (ص) باشد و مى تواند ناظر به فرد فرد مؤمنان باشد. برداشت فوق مبتنى بر احتمال دوم است.
۵ - مال و فرزند، دو عنصر پرجاذبه در زندگى دنیوى (أمولهم و أولدهم) با توجّه به اینکه خداوند از میان امکانات مادى تنها به دو مورد مال و اولاد اشاره کرده، برداشت فوق به دست مى آید.
۶ - تعجب پیامبر (ص) نسبت به برخوردارى منافقان از امکانات مادى و مفاخر اجتماعى (و لاتصل ... و لاتعجبک أمولهم و أولدهم) برداشت فوق مبتنى بر این احتمال است که خطاب در «لاتعجبک» به شخص پیامبر اکرم (ص) باشد.
۷ - ضعف مالى و امکانات اجتماعى مؤمنان عصر پیامبر (ص) در مقایسه با منافقان (و لاتعجبک أمولهم و أولدهم) تعجب از امکانات رفاهى و مفاخر اجتماعى منافقان، نشان از ضعف مالى و امکانات مؤمنان در مقایسه با آنان دارد.
۸ - اعطاى امکانات دنیوى فراوان به منافقان از جانب خدا، تنها مایه عذاب و گرفتارى آنان در دنیاست. (إنما یرید اللّه أن یعذبهم بها فى الدنیا)
۹ - تحقق اراده الهى به عذاب دنیوى منافقان، از طریق اعطاى مال وفرزند فراوان و نعمتهاى ظاهرى به آنان (إنما یرید اللّه أن یعذبهم بها)
۱۰ - کثرت مال و اولاد، مایه رنج و گرفتارى براى بى ایمانان (أن یعذبهم بها)
۱۱ - جان کندن سخت منافقان به هنگام مرگ (و تزهق أنفسهم) «زهوق» به معناى خارج شدن همراه با دشوارى است.
۱۲ - حسرت منافقان براى از دست دادن اموال و فرزندان خویش به هنگام مرگ (أن یعذبهم ... و تزهق أنفسهم) «زهوق» به معناى مفارقت جستن از امرى که همراه با تأسف و حسرت است (مفردات راغب).
۱۳ - منافقان، على رغم اظهار ایمان، در حال کفر مى میرند. (و تزهق أنفسهم و هم کفرون)
۱۴ - مال و اولاد فراوان منافقان، موجب گرایش آنان به کفر در هنگام مرگ (و تزهق أنفسهم و هم کفرون)
۱۵ - کثرت مال و اولاد منافقان نمودى از عذاب الهى و زمینه ساز جان کندن دشوار و حسرت بار آنان (أن یعذبهم ... و تزهق أنفسهم و هم کفرون) با توجّه به اینکه «تزهق أنفسهم» مى تواند عطف تفسیرى براى «أن یعذبهم» باشد، برداشت فوق استفاده مى شود.
۱۶ - حسن عاقبت و حفظ ایمان تا پایان زندگى، امرى مهم و درخور توجّه (و تزهق أنفسهم و هم کفرون) از اینکه «کافر مردن» به عنوان عذاب منافقان یاد شده، اهمیّت و ارزش ایمان هنگام مرگ روشن مى شود.
۱۷ - مرگ، جدایى نفس از بدن است نه فانى شدن آن. (و تزهق أنفسهم) «زهوق» خروج و بیرون شدن شىء است نه از بین رفتن آن.
۱۸ - لزوم توجّه به فرجام و عاقبت امور، در ارزش گذارى آنها (و لاتعجبک ... و تزهق أنفسهم و هم کفرون) برداشت فوق با توجّه به اینکه خداوند، در تبیین علت نهى (لاتعجبک) به فرجام و عاقبت منافقان اشاره کرده است، به دست مى آید.
موضوعات مرتبط
- ارزشگذارى: ملاک ارزشگذارى ۱۸
- امکانات مادى: جاذبه امکانات مادى ۴
- ایمان: اهمیّت حفظ ایمان ۱۶; زمینه رنج بىایمانان ۱۰
- ثروت: آثار ثروت ۸، ۱۰; نقش ثروت ۲
- خدا: تحقق اراده خدا ۹; عذابهاى خدا ۸; نواهى خدا ۳
- ذکر: ذکر فرجام امور ۱۸
- روح: بقاى روح ۱۷; مفارقت روح ۱۷
- سعادت: نشانه هاى سعادت ۲
- عذاب: ابزار عذاب دنیوى ۸، ۹، ۱۵; عذاب با ثروت ۹; عذاب با فرزند ۹; عذاب با نعمت ۹
- فرجام: اهمیّت فرجام نیک ۱۶
- فرزند: آثار کثرت فرزند ۲; نقش فرزند ۱۰
- کفر: عوامل کفر ۱۴
- گرایشها: زمینه گرایشهاى دنیوى ۵; گرایش به فرزند ۵; گرایش به مال ۵
- مؤمنان: ضعف مالى مؤمنان صدر اسلام ۷; گرایشهاى مؤمنان ۴; موقعیت اجتماعى مؤمنان صدر اسلام ۷
- محبوبان خدا: ۲
- محبوبیت: نشانه هاى محبوبیت ۲
- محمّد (ص): تعجب محمّد (ص) ۶; محمّد (ص) و منافقان ۶
- مرگ: حقیقت مرگ ۱۷; زمینه مرگ با کفر ۱۳; مرگ با کفر ۱۴
- منافقان: آثار امکانات مادى منافقان ۱۴، ۱۵; آثار ثروت منافقان ۱۴، ۱۵; ادعاى منافقان ۱۳; امکانات مادى منافقان ۸; امکانات مادى منافقان صدر اسلام ۱; تعجب از رفاه منافقان ۳، ۶; ثروت منافقان صدر اسلام ۱; حسرت منافقان ۱۲، ۱۵; رفاه منافقان صدر اسلام ۷; سختى احتضار منافقان ۱۱، ۱۵; عذاب دنیوى منافقان ۸، ۹; فرجام منافقان ۱۵; فرزندان منافقان صدر اسلام ۱; کثرت فرزندان منافقان ۱۰، ۱۴، ۱۵; کفر منافقان ۱۳، ۱۵; مرگ منافقان ۱۳; منافقان و ایمان ۱۳; منافقان هنگام مرگ ۱۱، ۱۲، ۱۴; موقعیت اجتماعى منافقان صدر اسلام ۱، ۶، ۷
- نعمت: نعمت استدراجى ۹
