الأنعام ١٤٢
ترجمه
| الأنعام ١٤١ | آیه ١٤٢ | الأنعام ١٤٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«حَمُولَةً»: چهارپایان باربر. چهارپایان بزرگ؛ از قبیل: گاو و شتر. عطف بر واژه (جنَّاتٍ) است. «فَرْشاً»: چهارپایانی که کوچکند و از پشم و موی آنها فرشها و گستردنیها تهیّه می‌گردد. از قبیل: بز و گوسفند (نگا: نحل / ). «خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ»: گامهای اهریمن. مراد راههای شیطان است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِکَةِ اسْجُدُوا... (۱) إِنَ الشَّيْطَانَ لَکُمْ عَدُوٌّ... (۲) وَ ذَلَّلْنَاهَا لَهُمْ فَمِنْهَا... (۱) اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَکُمُ... (۲) وَ لَکُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَ... (۱)
يَا بَنِي آدَمَ لاَ يَفْتِنَنَّکُمُ... (۱) وَ إِنَ لَکُمْ فِي الْأَنْعَامِ... (۲) وَ مِنْ ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَ... (۱) وَ اللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ... (۱) أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا... (۱) وَ يُرِيکُمْ آيَاتِهِ فَأَيَ آيَاتِ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱۵۰ - ۱۳۶، سوره انعام
- بيان آيات شريفه ، كه متضمن احتجاج عليه مشركين در مورد قربانى كردن فرزندانشان در برابر بت ها، و بعض احكام در مورد خوردنى ها، مى باشد.
- مراد از نهى از اسراف در: (( و لا تسرفوا انه لا يحب المسرفين )) .
- خداوند متعال به مشيت تكوينى خود از هيچكس ايمان نخواسته است .
- رواياتى در مورد حق فقراء و مساكين در محصول زراعت .
- معناى : (( ثمانيه ازواج من الظاءن اثنين ... )) .
- در قيامت از جاهل سؤ ال مى شود: چرا علم نياموختى تا بدان عمل كنى ؟.
نکات آیه
۱- خداوند، آفریننده برخى از چهارپایان براى بارکشى و برخى براى خوراک و پوشاک است. (و هو الذى أنشأ ... و من الأنعم حمولة و فرشا) «فرشا» در قبال «حمولة» قرار گرفته که بیانگر گروه دیگرى از چهارپایان است. یعنى حیواناتى که از پوست آنها مى توان به عنوان فرش استفاده کرد یا به جهت کوچکى جثه و نزدیک بودن به زمین بدانها فرش اطلاق شده است.
۲- جواز خوردن گوشت چهارپایان (شتر، گاو، گوسفند) (و من الأنعم ... کلوا مما رزقکم الله) «أنعام» جمع «نعم» به شتر، گاو و گوسفند، اطلاق مى شود. (لسان العرب).
۳- خداوند گوشت چهارپایان (شتر، گاو، گوسفند) را روزى انسان قرار داده است. (و من الأنعم ... کلوا مما رزقکم الله)
۴- تحریم و ممنوعیت استفاده از نعمتهاى الهى به دلایل واهى مجاز نیست. (کلوا مما رزقکم الله و لا تتبعوا خطوت الشیطن)
۵- حرام شمردن نعمتهاى خداوند، بدون دلیل و یا به دلایل واهى، پیروى از راه و گام شیطان است. (و لا تتبعوا خطوت الشیطن)
۶- امساک بى بدیل از خوردن گوشت چهارپایان (زهد بیجا) پیروى از راه شیطان است. (و من الأنعم ... کلوا ... و لا تتبعوا خطوت الشیطن)
۷- راههاى شیطان متنوع و گوناگون است. (و لا تتبعوا خطوت الشیطن) محتمل است جمع آورده شدن «خطوات» به ملاحظه تعدد و تنوّع راههاى شیطان باشد.
۸- خوردن روزى خداوند و پیروى کردن از شیطان، کارى است ناشایست و نکوهیده. (کلوا مما رزقکم الله و لا تتبعوا خطوت الشیطن)
۹- مشرکان عصر جاهلیت در اسارت گامها و راههاى شیطان بودند. (و قالوا هذه أنعم و حرث حجر ... کلوا مما رزقکم الله و لا تتبعوا خطوت الشیطن)
۱۰- شیطان دشمن آشکار آدمى است. (إنه لکم عدو مبین)
۱۱- دشمنى شیطان با انسان، فلسفه نهى شدن آدمى از پیروى اوست. (و لا تتبعوا ... إنه لکم عدو مبین)
روایات و احادیث
۱۲- عن أبى جعفر (ع): ان اصحاب محمّد (ص) قالوا: یا رسول الله ... إذا کنا عندک فذکرتنا و رغبتنا و جلنا و نسینا الدنیا و زهدنا ... فاذا خرجنا من عندک و دخلنا هذه البیوت و شممنا الاولاد و رأینا العیال و الاهل یکاد أن نحول عن الحال التى کنا علیها عندک ... فقال لهم رسول الله (ص): ... إن هذه خطوات الشیطان فیرغبکم فى الدنیا ... .[۱] از امام باقر (ع) روایت شده که یاران رسول خدا (ص) به آن حضرت عرض کردند: ... هنگامى که ما نزد شما هستیم و ما را متذکر مى کنید و ترغیب مى نمائید
۱- . کافى، ج ۲، ص ۴۲۴، ح ۱ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۷۷۲- ، ح ۳۱۴. احساس ترس مى کنیم و دنیا را فراموش کرده و زهد مىورزیم ... اما چون از نزد شما خارج مى شویم و به خانه هاى خود مى رویم و فرزندان و خانواده را مى بینیم، نزدیک است از آن حال معنوى که نزد شما داشتیم برگردیم ... رسول خدا (ص) فرمود: ... این از گامهاى شیطان است که شما را به دنیا ترغیب مى کند ... .
۱۳- روى عن أبى جعفر و أبى عبدالله(ع): إن من خطوات الشیطان الحلف بالطلاق و النذور فى المعاصى و کل یمین بغیر الله تعالى.[۲] از امام باقر و امام صادق (ع) روایت شده است: سوگند بر مطلقه شدن همسر و نذر در گناهان و هر سوگندى به غیر نام خداى تعالى، پیروى از گامهاى شیطان است.
موضوعات مرتبط
- احکام:۲، ۴ فلسفه احکام ۲، ۴ ۱۱
- اطاعت: از شیطان ۵، ۶، ۱۱، ۱۳
- انسان: دشمنان انسان ۱۰، ۱۱ ; روزى انسان ۳
- جاهلیت: رسوم جاهلیت ۹
- چهارپایان: اجتناب از گوشت چهارپایان ۶ ; بارکشى از چهارپایان ۱ ; چهارپایان حلال گوشت ۲، ۳ ; خالق چهارپایان ۱ ; فواید چهارپایان ۱
- خدا: افعال خدا ۳ ; خالقیت خدا ۱ ; نعمتهاى خدا ۴، ۵، ۸
- خوردنیها: احکام خوردنیها ۲ ; خوردنیهاى حلال ۲
- دنیاطلبى: تشویق به دنیاطلبى ۱۲ ; عوامل دنیاطلبى ۱۲
- دین: بدعت در دین ۴، ۵
- زهد: منفى ۶
- سوگند: ناپسند ۱۳
- شتر: حلیت گوشت شتر ۲ ; گوشت شتر ۳
- شیطان: اغواگرى شیطان ۱۲ ; پیروان شیطان ۹ ; تشویق شیطان ۱۲ ; تنوّع راههاى شیطان ۷ ; دشمنى شیطان ۱۰، ۱۱ ; سرزنش اطاعت از شیطان ۸ ; نقش شیطان ۱۲
- عمل: ناپسند ۸
- گاو: حلیت گوشت گاو ۲ ; گوشت گاو ۳
- گوسفند: حلیت گوشت گوسفند ۲ ; گوشت گوسفند ۳
- مباحات: تحریم مباحات ۴، ۵
- مشرکان: دوران جاهلیت ۹
- نذر: ناپسند ۱۳
- نعمت: استفاده از نعمت ۸ ; تحریم نعمت ۴، ۵
