الأنعام ١١٨
ترجمه
| الأنعام ١١٧ | آیه ١١٨ | الأنعام ١١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَکُلُوا»: ذکر حرف (فَ) در اوّل آیه بیانگر این واقعیّت است که مؤمنان در امر تحلیل و تحریم باید از فرمان یزدان نه مشرکان پیروی‌کنند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۲۱ - ۱۱۴، سوره انعام
- معناى (( كلمة )) و موارد استعمال آن در قرآن .
- مراد از تماميت كلمه به صدق و عدل در: (( تمت كلمة ربك ... )) كمال يافتن شرايع با تشريع شريعت اسلام است .
- در امورى از قبيل معارف الهى و شرايع ، نبايد به حدس و تخمين بسنده كرد و جز به علمو يقين تكيه نبايد كرد.
- مراد از گناه ظاهرى در: ذروا ظاهر الاءثم و باطنه )) واقوال مفسرين در اين باره .
- خطاب به مؤ منين كه اگر در خوردن مردار، از مشركين پيروى كنند در زمره آنان قرارخواهند گرفت .
- (رواياتى در ذيل جمله (( و تمت كلمة ربك ... )) و تذكيه حيوانات و...).
نکات آیه
۱- بردن نام خدا به هنگام ذبح حیوان، شرط حلیت خوردن آن است. (فکلوا مما ذکر اسم الله علیه) جمله «مما ذکر اسم ...» گرچه بیان اباحه خوردن از گوشتى است که نام خدا به هنگام ذبح آن برده شده، در عین حال مى تواند ارشاد به شرط بودن «تسمیة» هنگام ذبح باشد.
۲- خوردن ذبیحه اى که هنگام ذبح نام خدا بر آن برده شده، مجاز است. (فکلوا مما ذکر اسم الله علیه إن کنتم بأیته مؤمنین)
۳- چون خداوند آگاه به راه هدایت و ضلالت است، احکام و رهنمودهاى او را باید پذیرفت. (إن ربک هو أعلم ... فکلوا مما ذکر اسم الله علیه) جمله «فکلوا مما» تفریع بر جمله «إن ربک هو أعلم» در آیه قبل است. لذا مضمون آن چنین مى شود: چون تنها خداوند عالم است، در عمل احکام او را باید پذیرفت.
۴- حلال شمردن آنچه خداوند مباح کرده، نشانه هدایت یافتگى است. (و هو أعلم بالمهتدین. فکلوا مما ذکر اسم الله)
۵- احکام خداوند، سبیل الله است. (هو أعلم من یضل عن سبیله ... فکلوا مما ذکر اسم الله علیه) جمله «فکلوا ...» جواب شرط محذوف است. یعنى إن انتهیتم عن اتباع المضلین ... فکلوا. و چون در آیه شریفه سخن از «إضلال عن سبیل الله» بود، اقتضاى تفریع آن است که مضمون آن سبیل الله باشد، و چون سبیل الله اختصاصى به احکام ذبیحه ندارد، به همه احکام تعمیم یافته است.
۶- مؤمنان به آیات خداوند به احکام و قوانین او گردن مى نهند. (فکلوا مما ذکر اسم الله علیه إن کنتم بأیته مؤمنین)
۷- تردید افکنى درباره حلیت حیوانى که با نام خدا ذبح شده باشد، از محورهاى تبلیغاتى علیه اسلام و پیامبر (ص) در مکه بوده است. (و إن تطع أکثر من فى الأرض ... فکلوا مما ذکر اسم الله علیه)
۸- التزام عملى به احکام خداوند، نشانه ایمان به آیات اوست. (فکلوا ... إن کنتم بأیته مؤمنین)
۹- ایمان به آیات خداوند زمینه التزام عملى به احکام ابلاغ شده از جانب اوست. (فکلوا ... إن کنتم بأیته مؤمنین)
روایات و احادیث
۱۰- عن أبى جعفر محمد بن على (ع) إنه سئل عن ذبیحة الیهودى و النصرانى و المجوسى ... فتلا قول الله عز و جل: «فکلوا مما ذکر اسم الله علیه» قال: إذاسمعتموهم یذکرون اسم الله علیه فکلوه ... .[۱] امام باقر(ع) در پاسخ سؤال از ذبیحه یهودى، نصرانى و مجوس .. پس از تلاوت آیه «فکلوا مما ذکر اسم الله علیه» فرمود: اگر شنیدید که آنان به هنگام ذبح، نام خدا را مى برند، از آن بخورید ... .
۱۱- سأل محمّد بن مسلم أبا جعفر (ع) عن رجل ذبح فسبح او کبر او هلل او حمد الله عز و جل قال: هذا کله من اسماء الله لابأس به.[۲] محمّدبن مسلم از امام باقر (ع) درباره کسى که به هنگام ذبح «سبحان الله» یا «الله أکبر» یا «لا إله إلا الله» یا «الحمد لله» بگوید پرسید، امام فرمود: تمام اینها از نامهاى خدا هستند و اشکالى ندارد.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: مؤمنان به آیات خدا ۶
- احکام:۱، ۲ اهمیت احکام ۱، ۲ ۵
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۷ ; روش برخورد دشمنان اسلام ۷
- ایمان: آثار ایمان ۶، ۹ ; ایمان به آیات خدا ۸، ۹ ; متعلق ایمان ۸، ۹ ; نشانه هاى ایمان ۸
- تکلیف: آثار عمل به تکلیف ۸ ; زمینه عمل به تکلیف ۶، ۹
- خدا: علم خدا ۳ ; قبول توصیه‌هاى خدا ۳ ; نام خدا ۱، ۲، ۷
- خوردنیها: ى حلال ۲
- ذبح: احکام ذبح ۱، ۲، ۱۱ ; بسمله در ذبح ۱، ۲، ۷، ۱۰، ۱۱
- ذبیحه: حلّیت ذبیحه ۷ ; ذبیحه اهل کتاب ۱۰ ; شرائط حلّیت ذبیحه ۱
- سبیل‌اللّه: موارد سبیل‌اللّه ۵
- شبهات: عوامل شبهه ۷
- مباحات: حلیّت مباحات ۴
- محمّد (ص): تبلیغ دشمنان محمّد (ص) ۷ ; روش برخورد دشمنان محمّد (ص) ۷
- هدایت: نشانه هاى هدایت ۹
