الأنعام ٩٧
ترجمه
| الأنعام ٩٦ | آیه ٩٧ | الأنعام ٩٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«جَعَلَ»: آفریده است. «فَصَّلْنَا»: بیان داشته‌ایم. روشن ساخته‌ایم.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۰۵ - ۹۱، سوره انعام
- موارد استعمال كلمه (( قدر )) و معناى جمله : (( و ما قدروا الله حق قدره )) .
- وجود كتب آسمانى و وجود معارف و احكام الهى در بين مردم ، دو شاهد بر لزوم هدايت مردم ازجانب خدا است .
- بيان اينكه در آيه : (( قل من انزل الكتاب )) كه در آن به نزول تورات بر موسى احتجاج شده ، رسول خدا(ص ) ماءمور به سؤال از يهود شده نه از مشركين .
- اشكالاتى كه بر بيان فوق وارد نموده و گفته اند مسؤل در آيه شريفه مشركين هستند نه يهود، و جواب آن اشكالات .
- اشكال سوم و پاسخ آن .
- آنچه از معارف الهى و ارزشهاى معنوى كه در گوشه و كنار جهان وجود دارد، ميراثانبياء(ع ) و از آثار وحى است .
- داشتن بركت و خير كثير و هدايت انسان به سعادت ، نشانه نزول قرآن از سوى خدا است .
- بيان اينكه سببيت خدا و بركت او در طول ساير اسباب است ، ونزول بركت ، با عمل ساير عوامل منافات ندارد.
- مراد از افتراء زدن به دروغ بر خدا در: (( فمن اظلم ممن افترى على الله كذبا )) .
- سختى مرگ ظالمان (مرتكبين افتراء بر خدا، ادعاى نبوت به دروغ و استهزاء به آيات خدا).
- حقيقت زندگى انسان پس از مرگ .
- مراد از انشاء و پديده آوردن بنى آدم از (( نفس واحدة )) و تقسيم آنان به (( مستقر )) و (( مستودع )) .
- وصف (( بديع السموات والارض )) متضمن حجت بر استحاله فرزند داشتن خدا است .
- دقائق و لطائفى كه از جمله : (( لا تدركه الابصار و هو يدرك الابصار )) استفاده مىشود.
- در قرآن كريم افعال انسان به خود او نسبت داده شده و قانون (( عليت )) مسلم دانسته شدهاست .
- از نظر قرآن ذوات تمامى اشياء مخلوق خدا است ولىاعمال و رفتار آنان منسوب به (( تقدير و هدايت )) مى باشد.
- دو اشكال بى اساس بر عموميت خلقت .
- خلقت و حسن ، متلازمند و هر چيزى ذاتا و به لحاظ اينكه آفريننده خدا است ، نيكو است .
- حسن و قبح ، از امور اعتباريه مى باشند و قابل خلق و ايجاد نيستند.
- پاسخ به اشكالى ديگر و بيان اينكه انحصار خلقت و عليت ايجاد در خدا، مستلزم نفىقانون عليت نيست .
- جواب اين شبهه كه عليت خدا در بقاء اشياء مستلزم توارد و اجتماع دو علت مستقل در معلول واحد است .
- موجودات در بقاء خود نيز همچون حدوث محتاج خدا هستند.
- نظام جارى در عالم دلالت بر وجود صانع مى كند.
- رواياتى در ذيل (و ما قدروا الله حق قدره ).
- رواياتى در مورد نزول آيه : (( و من اظلم ممن افترى على الله ... )) درباره عبدالله بن سعد بن ابى سرح .
- روايتى راجع به (( طينت )) آدمى .
- رواياتى درباره (( مستقر )) و (( مستودع )) در آيه شريفه .
- چند روايت در مورد ديده نشدن خداى تعالى به چشم (لا تدركه الابصار).
نکات آیه
۱- خداوند ستارگان را براى راهیابى انسان در ظلمتهاى دشت و دریا قرار داده است. (و هو الذى جعل لکم النجوم لتهتدوا بها فى ظلمت البر و البحر)
۲- ستارگان و موقعیت و مدارهاى آنها، داراى نظم و حساب و برنامه مشخص است. (جعل لکم النجوم لتهتدوا بها فى ظلمت البر و البحر) راهیابى به وسیله ستارگان زمانى میسر است که مدارات و موقعیت آنها داراى نظمى مشخص باشد ; زیرا در غیر این صورت راهیابى به وسیله آنها ممکن نبود.
۳- مطالعه در کیهان و مدارا و موقعیت ستارگان، راهى براى درک توحید و خداشناسى است. (و هو الذى جعل لکم النجوم لتهتدوا بها)
۴- هدف خداوند از بیان آیات طبیعت در قرآن استفاده دانشمندان است. (إن الله فالق ... فالق الإصباح ... النجوم لتهتدوا ... قد فصلنا الأیت لقوم یعلمون)
۵- آگاهان و دانشمندان از آیات و مظاهر تفصیل یافته خداوند در طبیعت بهره مى برند. (قد فصلنا الأیت لقوم یعلمون)
۶- دانش شرط راهیابى انسان به شناخت خداوند و یگانگى او از طریق سیر در طبیعت است. (فالق الإصباح ... قد فصلنا الأیت لقوم یعلمون)
۷- آگاهان و دانشمندان در نزد خداوند ارزشمندند. (قد فصلنا الأیت لقوم یعلمون) خداوند هدف تفصیل آیات را استفاده دانشمندان اعلام کرده است. این مسأله بیانگر ارزشمندى این گروه در نزد خداوند است ; زیرا خداوند آنان را مخاطب سخن خویش قرار داده است.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: نظام آفرینش ۱، ۲
- آیات خدا:۵
- تعقل: آثار تعقل ۳ ; تعقل در آفرینش ۳ ; تعقل در آیات آفاقى ۶ ; تعقل در ستارگان ۳
- توحید: زمینه توحید ۳ ; شرایط توحید ۶
- خدا: افعال خدا ۱ ; دلایل خدا شناسى ۳، ۶ ; شرایط خدا شناسى ۶
- دانشمندان: و آیات آفاقى ۵
- راهیابى: ابزار راهیابى در تاریکى ۱ ; راهیابى در بیابان ۱ ; راهیابى در دریا ۱
- ستارگان: فلسفه خلقت ستارگان ۱ ; مدارهاى ستارگان ۲، ۳ ; نظم ستارگان ۲ ; نقش ستارگان ۱
- علم: آثار علم ۶ ; ارزش علم ۷
- علما: و آیات آفاقى ۵ ; فضایل علما ۷
- قرآن: فلسفه آیات آفاقى قرآن ۴ ; قرآن و دانشمندان ۴ ; قرآن و علما ۴
