الأنفال ٤٧
کپی متن آیه |
---|
وَ لاَ تَکُونُوا کَالَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بَطَراً وَ رِئَاءَ النَّاسِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ اللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ |
ترجمه
الأنفال ٤٦ | آیه ٤٧ | الأنفال ٤٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«بَطَراً»: سرمستی نعمت و قدرت. غرور حاصل از اموال و اولاد و جاه و جلال. فخر. «رِئاءَ»: برای ریا و خودنمائی. واژههای (بَطَراً) و (رِئاءَ) مصدر و مفعولله بوده و یا این که حال بشمارند و به جای (بَطِرینَ) و (مُرائینَ) یعنی سرمستانه و ریاکارانه به کار رفتهاند. «مُحِیطٌ»: کاملاً آگاه و از هر جهت توانا.
نزول
محمد بن کعب القرظى گوید: وقتى که قریش از مکه براى جنگ بدر بیرون آمده بودند با دف و ساز و آواز خارج شدند و خداوند این آیه را نازل فرمود.[۱]
شیخ بزرگوار نیز به این موضوع اشاره نموده ولى به عنوان شأن و نزول نیاورده است.
تفسیر
- آيات ۴۱ - ۵۴ سوره انفال
- توضيح و تفسير آيه شريفه مربوط به خمس
- يادآورى امدادهاى غيبى الهى، در جنگ بدر
- شش دستور جنگى به سربازان اسلام
- تحريك مشرکان به جنگ با مسلمين، توسط شیطان
- سخن منافقان بيماردل، درباره مسلمانان مجاهد، در جنگ بدر
- سنّت الهی در تبدیل و تغییر نعمت به نقمت و عذاب
- بحث روایتی: (رواياتى ذيل آيات گذشته)
- رواياتى در ذيل آيات مربوط به جنگ بدر
- تجسّم شيطان در صورت هاى انسانى، امری محال نيست
نکات آیه
۱- مجاهدان و نیروهاى رزمى، نباید مانند سرمستان و ریاکاران رهسپار میدانهاى نبرد شوند. (و لاتکونوا کالذین خرجوا من دیرهم بطرا و رئاء الناس و یصدون) «بَطرْ» به معناى نشاط و شادمانى بیش از حد و اندازه است که مى توان از آن به سرمستى تعبیر کرد. این کلمه مصدر است و حال براى فاعلِ «خرجوا» مى باشد ; یعنى خرجوا من دیارهم بطرین. کلمه «رئاء» نیز مصدر و به معناى اسم فاعل (مرائین) یعنى ریاکاران) است.
۲- کفرپیشگان مکه با سرمستى و خودنمایى، از دیار مکه رهسپار منطقه بدر شدند. (و لاتکونوا کالذین خرجوا من دیرهم بطرا)
۳- اطمینان کفار مکه به پیروزى خویش هنگام خروج براى جنگ بدر (و لاتکونوا کالذین خرجوا)
۴- گرایش به خصلتهاى کفرپیشگان، امرى نکوهیده براى اهل ایمان (و لاتکونوا کالذین خرجوا من دیرهم)
۵- کفرپیشگان مکه در عصر بعثت، همواره در تلاش براى بازداشتن مردم از پیوستن به راه خدا (و یصدون عن سبیل اللّه)
۶- خروج کافران مکه به سوى بدر، در راستاى تلاششان براى بازدارى مردم از راه خدا (و لاتکونوا کالذین خرجوا من دیرهم ... و یصدون عن سبیل اللّه)
۷- خداوند، کفرپیشگان را به سبب رفتار ناپسندشان (سرمستیها، ریاکاریها، بازدارى مردم از راه خدا)، مجازات خواهد کرد. (و لاتکونوا کالذین ... و اللّه بمایعملون محیط)
۸- خداوند به تمامى جوانب و زوایاى اعمال کفرپیشگان آگاه است. (و اللّه بمایعملون محیط) احاطه خداوند به اعمال بندگان به معناى تسلط کامل او بر اعمال ایشان است و از مصادیق این سلطه و حاکمیت، علم و آگاهى است.
۹- همه اعمال و رفتار آدمیان در حیطه سلطنت خداوند است. (و اللّه بمایعملون محیط)
۱۰- توجه به احاطه علمى خداوند بر کردار آدمى، عامل اجتناب وى از سرمستى و ریاکارى و جلوگیرى از راه خدا (و لاتکونوا ... و اللّه بمایعملون محیط)
۱۱- کردار آدمیان، خارج از مشیت خداوند تحقق نخواهد پذیرفت. (و اللّه بمایعملون محیط)
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۳، ۵، ۶
- انسان: رفتار انسان ۹ ; عمل انسان ۹، ۱۱
- تکبر: اجتناب از تکبر ۱۱ ; عوامل ترک تکبر ۱۰
- جبر و اختیار:۱۱
- جنگ: آداب جنگ ۱
- خدا: احاطه خدا ۹، ۱۰ ; علم خدا ۸، ۱۰ ; کیفرهاى خدا ۷ ; مشیت خدا ۱۱
- ذکر: آثار ذکر خدا ۱۰
- ریا: اجتناب از ریا ۱ ; عوامل ترک ریا ۱۰
- سبیل اللّه: ممانعت از سبیل اللّه ۵، ۶، ۷ ; موانع ممانعت از سبیل اللّه ۱۰
- غزوه بدر: قصه غزوه بدر ۳ ; کافران در غزوه بدر ۲، ۳ ; کافران مکه در غزوه بدر ۶
- کافران: تکبر کافران ۷ ; رفتار ناپسند کافران ۷ ; ریاکارى کافران ۷ ; سرزنش گرایش به کافران ۴ ; عمل کافران ۸ ; کافران صدر اسلام ۵ ; کیفر کافران ۷
- کافران مکه: اخلاق کافران مکه ۲ ; اطمینان کافران مکه ۳ ; تکبر کافران مکه ۲ ; تلاش کافران مکه ۵، ۶
- کنترل اجتماعى: عوامل کنترل اجتماعى ۱۰
- گرایش: ناپسند ۴
- مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۴
- مجاهدان: مسؤولیت مجاهدان ۱
منابع
- ↑ تفسیر جامع البیان.