الواقعة ١٠
ترجمه
| الواقعة ٩ | آیه ١٠ | الواقعة ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«السَّابِقُونَ ...»: پیشقدمان در خیرات و پیشاهنگان در حسنات. پیشوایان و رهبران مردم در اخلاق و صفات انسانی و انجام اعمال و افعال خداپسندانه (نگا: مؤمنون / ، فاطر / ، توبه / . مراد پیشگامان و پیشتازان همه ملتها از آغاز جهان تا پایان آن، در انجام اوامر و دوری از نواهی الهی است. (السَّابِقُونَ) اوّل مبتدا و دومی صفت یا تأکید، و (أُوْلئِکَ الْمُقَرَّبُونَ) خبر آن است. یا این که اوّلی مبتدا و دومی خبر است. ناگفته پیدا است که این گروه برخوردار از مقام والاتری از سمت راستیها می‌باشند، و پیغمبران و پیشقراولان ادیان آسمانی و بزرگان دین و مبارزان راه حق، تشکیل دهندگان این گروهند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ سَارِعُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِنْ... (۰) سَابِقُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِنْ... (۲)
وَ قَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ (۰) وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ (۰) تَبَارَکَ اسْمُ رَبِّکَ ذِي... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱ - مقام و منزلت والاى سابقون (پیشتازان) در آخرت، غیرقابل توصیف است. (و السبقون السبقون) «السابقون» دوم، مى تواند تأکید براى «السابقون» اول باشد و نیز مى تواند خبر براى آن باشد. برداشت یاد شده بر پایه احتمال دوم است; زیرا با توجه به این که آیه شریفه در مقام شناساندن مقام و جایگاه سابقون است، معرفى آنان با همان عنوان «السابقون» بیانگر این است که مقام و منزلت سابقون، چنان عظیم است که در قالب هیچ لفظى نمى گنجد و تنها چیزى که درباره آنها مى توان گفت، این است که بگوییم سابقون همان «سابقون»اند.
۲ - کسانى که در دنیا در انجام امور خیر از دیگران سبقت مى گیرند، در آخرت نیز پیش از دیگران مشمول رحمت، پاداش و غفران الهى خواهند بود. (و السبقون السبقون) برخى از مفسران بر آنند که مراد از سبقت در «السابقون» اول، سبقت در انجام امور خیر در دنیا و مراد از سبقت در «السابقون» دوم، پیشى گرفتن از دیگران در آخرت در دریافت رحمت و پاداش الهى است.
روایات و احادیث
۳ - «عن أبى جعفر(ع): ...و أما ما ذکر من السابقین: فهم أنبیاء مرسلون و غیر مرسلین;[۱] از امام باقر(ع) روایت شده: ...اما آنچه [در قرآن] از سابقین یاد شده، آنان پیامبران هستند، چه مرسلین و چه غیرمرسلین».
۴ - «فى المجمع و قد قیل فى السابقین أنّهم السابقون إلى الصلوات الخمس عن على(ع)...;[۲] در مجمع البیان آمده است: درباره سابقین گفته شده آنان سبقت گیرندگان براى اداى نمازهاى پنجگانه اند و این مطلب از امام على(ع) روایت شده است».
موضوعات مرتبط
- آمرزش: مشمولان آمرزش ۲
- انبیا: پیشگامى انبیا ۳; فضایل انبیا ۳
- پیشگامان: پیشگامان در قیامت ۲; مراد از پیشگامان ۳، ۴; مقامات اخروى پیشگامان ۱
- رحمت: مشمولان رحمت ۲
- عمل: پیشگامان در عمل خیر ۲
