الرحمن ٣٣
ترجمه
| الرحمن ٣٢ | آیه ٣٣ | الرحمن ٣٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَعْشَرَ»: گروه. دسته. «أَن تَنفُذُوا»: این که عبور کنید و بگذرید. «أَقْطَارِ»: جمع قُطْر، نواحی و جوانب. «سُلْطَانٍ»: قدرت مادی و قوت معنوی. این آیه دارای دو معنی عمده است: الف - آیه ناظر به دنیا، و اشاره به مسافرتهای فضائی بشر است که قرآن شرط آن را داشتن سلطه علمی و صنعتی و قدرت مادی دانسته است. ب - آیه ناظر به رستاخیز، و اشاره به عدم فرار از چنگال عدالت الهی در قیامت است. با توجه به تفسیر دوم، معنی آیه چنین است: ای گروه پریها و انسانها! اگر می‌توانید از چنگال عدالت الهی و مجازات اخروی بگریزید و از گوشه‌ها و کنارهای آسمانها و زمین بگذرید و فرار کنید، تا از دادگاه الهی و عذاب سرمدی اخروی برهید، این کار را بکنید و از نواحی آسمانها و زمین بالا روید و بگذرید تا خویشتن را از کیفر و عذاب خدا قائم و پنهان کنید، و لیکن قادر به چنین کاری نخواهید بود مگر با سلطه مادی و معنوی که چنین چیزی هم برایتان ممکن نیست.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَقُولُ الْإِنْسَانُ يَوْمَئِذٍ... (۱)
وَ الَّذِينَ کَسَبُوا السَّيِّئَاتِ... (۰) کَلاَّ لاَ وَزَرَ (۰) إِلَى رَبِّکَ يَوْمَئِذٍ... (۰) فَإِنْ کَانَ لَکُمْ کَيْدٌ... (۰) وَ يَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ... (۰)
تفسیر
- آيات ۳۱ - ۷۸، سوره الرحمن
- معناى جمله ((سنفرغ لكم ايها الثقلان )) و عدم منافات آن با ((لا يشغله شاءن عن شاءن))
- معناى اينكه خطاب به جن و انس فرمود نمى توانيد بگريزيد جز به سلطان
- آيه ((فيومئذ لا يسئل عن ذنبه انس و لا جان )) سرعت حساب را افاده مى كند و با آيه((وقفوهم انهم مسؤ ولون )) و امثال آن منافات ندارد
- مراد از مقام پروردگار در آيه : ((و لمن خاف مقام ربه جنتان ))
- اشاره به اقسام و مراحل خوف از مقام پروردگار و بيان اينكه مقصود از خائنان در آيه :((و لمن خاف ...)) مخلصين است
- اقوال مختلف درباره اينكه خائف از مقام رب دو بهشت دارد
- وصف آن دو بهشت
- وصف حوريان بهشتى
- مراد از ((و من دونهما جنتان ))
- همسران بهشتى (خيرات حسان ) و توصيف آنان
- ثنائى جميل بر خداوند كه اينهمه رحمت ارزانى داشتم
- بحث روايتى
- چند روايت در ذيل آيه ((و لمن مقام ريه جنتان ))
- رواياتى در ذيل آيه ((هل جزاء الاحسان الا الاحسان ))
- چند روايت درباره وجود دو قسم بهشت و درباره همسران بهشتى
نکات آیه
۱ - ظهور حاکمیت الهى بر جن و انس، به هنگام برپایى قیامت (یمعشر الجنّ و ... لاتنفذون) مفاد آیه - به قرینه سیاق و ارتباط آیات قبل و بعد - درباره قیامت است.
۲ - جنیان چونان آدمیان، مشمول محاسبه الهى و قوانین عام خداوند در سراى واپسین (یمعشر الجنّ و الإنس إن استطعتم ... لاتنفذون) از ذکر «جنّ» و تقدیم آن بر «إنس»، مى توان استفاده کرد که نباید گمان برد که جنیان، به واسطه داشتن اجرام لطیف، قدرت بر فرار از محاکمه و عقاب الهى دارند.
۳ - آدمیان و جنیان، فاقد هرگونه توانایى و قدرت در گریز از عذاب الهى در روز رستاخیز (لاتنفذون إلاّ بسلطن) برداشت یاد شده بنابراین نکته است که «لاتنفذون ...» تأکید فراز اول آیه باشد; بدان معنا که گریز از مجازات الهى نیازمند قدرت و توان است و شما فاقد هرگونه قدرتید.
۴ - جهان آخرت، متشکل از آسمان و زمین * (أن تنفذوا من أقطار السموت و الأرض) برداشت بالا با توجه به این است که آیه شریفه در مورد قیامت باشد.
۵ - جهان آفرینش، داراى آسمان هاى متعدد (یمعشر الجنّ ... من أقطار السموت)
۶ - خروج جن و انس از مدار زمین و عبور آنان در قلمرو آسمان ها، امرى قانون مند و ممکن و تنها نیازمند تهیه ابزار مناسب * (یمعشر الجنّ و الإنس إن استطعتم ... لاتنفذون إلاّ بسلطن) احتمال دارد که آیه شریفه در رابطه با دنیا باشد که در این صورت از مجموع آیه مى توان استفاده کرد که خروج از مدار زمین و کرات، امرى محال نیست; بلکه با تجهیزات مناسب قابل دسترسى است.
۷ - ترغیب ضمنى خداوند، به ایجاد آمادگى لازم براى تسخیر فضا و کرات * (إن استطعتم أن تنفذوا ... لاتنفذون إلاّ بسلطن) بنابراین که آیه شریفه مربوط به دنیا باشد، جمله «لاتنفذون إلاّ بسلطان» را مى توان ترغیبى از سوى خداوند براى کسب آمادگى و قدرت تسخیر فضا دانست.
۸ - مرز هستى، خارج از دسترسى علمى و فنى جن و بشر * (یمعشر الجنّ و الإنس إن استطعتم ... لاتنفذون إلاّبسلطن) در صورتى که مفاد آیه درمورد دنیا باشد، احتمال مى رود مراد از «سماوات و ارض» مجموعه هستى باشد که جن و انس نمى توانند به مرزهاى هستى دست پیدا کنند. طبق این احتمال «لاتنفذون إلاّ بسلطان» تأکید صدر آیه شریفه است که دسترسى به مرز هستى، نیازمند قدرت و توانى است که جن و انس فاقد آن هستند.
۹ - رهایى از عذاب و کیفر الهى در روز قیامت، جز با در دست داشتن دلیل و حجت شرعى براى هیچ کس میسر نیست. (فانفذوا لاتنفذون إلاّ بسلطن) یکى از کاربردهاى «سلطان»، حجت و برهان است (لسان العرب ). برداشت یاد شده مبتنى بر این کار برد و نیز مرتبط بودن آیه شریفه با مسأله قیامت است.
موضوعات مرتبط
- آخرت: آسمان آخرت ۴; زمین آخرت ۴; ویژگیهاى آخرت ۴
- آسمان: امکان صعود به آسمان ۶; تعدد آسمان ها ۵; صعود به آسمان ۷; قانونمندى صعود به آسمان ۶
- آفرینش: علم به آفرینش ۸
- انسان: حسابرسى اخروى انسان ۲; عجز اخروى انسان ۳; محدوده علم انسان ۸
- برهان: نقش برهان ۹
- جن: حسابرسى اخروى جن ۲; عجز اخروى جن ۳; محدوده علم جن ۸
- خدا: تشویقهاى خدا ۷; حاکمیت خدا ۱
- عذاب: حتمیت عذاب اخروى ۳; عوامل نجات از عذاب اخروى ۹
- فضا: تشویق به تسخیر فضا ۷
- قیامت: ظهور حقایق در قیامت ۱; ویژگیهاى قیامت ۳
- کیفر: عوامل نجات از کیفر اخروى ۹
