الفتح ٢٤

وَ هُوَ الَّذِي‌ کَفَ‌ أَيْدِيَهُمْ‌ عَنْکُمْ‌ وَ أَيْدِيَکُمْ‌ عَنْهُمْ‌ بِبَطْنِ‌ مَکَّةَ مِنْ‌ بَعْدِ أَنْ‌ أَظْفَرَکُمْ‌ عَلَيْهِمْ‌ وَ کَانَ‌ اللَّهُ‌ بِمَا تَعْمَلُونَ‌ بَصِيراً

ترجمه

او کسی است که دست آنها را از شما، و دست شما را از آنان در دل مکّه کوتاه کرد، بعد از آنکه شما را بر آنها پیروز ساخت؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست!

|و اوست آن كه در دل مكه پس از پيروز كردن شما بر آنان، دست‌هاى آنها را از شما و دست‌هاى شما را از آنها كوتاه كرد [تا جنگى رخ ندهد كه مصلحت در اين بود]، و خدا به آنچه مى‌كنيد بيناست

و اوست همان كسى كه در دل مكه -پس از پيروزكردن شما بر آنان- دستهاى آنها را از شما و دستهاى شما را از ايشان كوتاه گردانيد، و خدا به آنچه مى‌كنيد همواره بيناست.

و او خدایی است که دست کفّار را از سر شما و دست شما را هم به زمین مکّه پس از فیروزیتان از سر آنها کوتاه کرد (که به امر خدا پیغمبر روز فتح مکّه برای حفظ جان دشمنان خانه‌هایی را پناه قرار داد) و خدا به هر چه می‌کنید بیناست.

و اوست که پس از آنکه شما را [بی جنگ و خونریزی] بر دشمن پیروز و مسلط کرد، دست های آنان را از [جنگ با] شما و دست های شما را از [جنگ با] آنان در دل مکه [که منطقه حدیبیه است] باز داشت؛ و خدا همواره به آنچه انجام می دهید بیناست.

اوست كه چون در بطن مكه بر آنها پيروزيتان داد، دست آنها را از شما و دست شما را از آنها بازداشت. و خدا به كارهايى كه مى‌كرديد آگاه و بينا بود.

و هموست که پس از آنکه شما را بر ایشان پیروزی داد، در میان مکه دستان ایشان را از شما، و دستان شما را از ایشان بازداشت، و خداوند به آنچه می‌کنید بیناست‌

و اوست كه دستهاى آنان را از شما و دستهاى شما را از آنان در وادى مكه- زمين نزديك مكه در حديبيه- باز داشت پس از آنكه شما را بر آنها پيروزى داد- و توانستيد بى جنگ و خونريزى به سرزمين آنها در آييد- و خدا بدانچه مى‌كنيد بيناست.

او همان کسی است که در درون مکّه (و در زیر پنجه‌ی دشمن) دست کافران را از شما، و دست شما را از ایشان کوتاه کرد، بعد از آنکه (در جنگهای قبلی) شما را بر آنان پیروز گردانیده بود، و خداوند می‌بیند هرچیزی را که بکنید.

و اوست کسی که در دل مکّه - پس از پیروز کردنتان بر آنان - دست‌هایشان را از شما و دست‌هایتان را از ایشان بازداشت، پس از آنکه شما را بر آنان چیره ساخت. و خدا به آنچه می‌کنید بسی بینا بوده است.

و اوست آنکه باز داشت دستهای ایشان را از شما و دستهای شما را از ایشان در شکم مکّه از پس آنکه پیروزی داد شما را بر ایشان و خدا است بدانچه کنید بینا

الفتح ٢٣	آیه ٢٤	الفتح ٢٥
سوره : سوره الفتح نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«بَطْنِ مَکَّةَ»: وسط مکه. درون مکه. مراد سرزمین حدیبیه است که نزدیک مکه است. «أَظْفَرَکُمْ»: شما را پیروز گرداند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ اقْتُلُوهُمْ‌ حَيْثُ‌... (۰)

إِنَ‌ الَّذِينَ‌ يُبَايِعُونَکَ‌... (۲) هُمُ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا وَ صَدُّوکُمْ‌... (۰) إِذْ جَعَلَ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا فِي‌... (۲)

تفسیر

• آيات ۱۸ - ۲۸ سوره فتح
• اشاره به اينكه مقصود از رضا و سخط خدا ثواب و عقاب او است و آيه : ((لقد رضىالله عن المؤ منين اذ يبايعونك تحت الشجرة ...)) اخبار از پاداش و ثواب بيعت كنندگاناست
• توضيحى راجع به تفريع جمله : ((فعلم ما فى قلوبهم )) بر قلبش : ((لقد رضىالله ...))
• مقصود از ناس در جمله ((فكف ايدى الناس عنكم ))
• اخبارات غيبى و پيشگويى هايى كه در سوره فتح آمده است
• بيان آياتى كه راجع به جنگ نكردن با مشركين مكه و صلح با آنان است
• مقصود از ((كلمة التقوى )) و اينكه مؤ منين احق به آن واهل آن هستند
• فتح قريب فتح حديبيه است ، نه فتح خيبر و يا فتح مكه چنانچه بعضى پنداشته اند
• رواياتى درباره روز شجره و تجديد بيعت مسلمانان بارسول الله (ص )
• همه شركت كنندگان در بيعت روز شجره به پيمان خود وفا نكردند
• چند روايت درباره مراد از ((كلمه التقوى )) در جمله ((و الزمهم كلمه التقوى ))
• رواياتى راجع به ماجراى جنگ و فتح خيبر
• فردا پرچم را به دست كسى خواهم داد كه ...
• فتح قلعه خيبر بدست مبارك اميرالمؤ منين عليه السلام
• آنچه بعد از جريان فتح قلعه خيبر اتفاق افتاد
• تسليم شدن مردم فدك و تقسيم اموال خيبر بين مسلمانان
• آوردن گوسفند مسموم يك يهوديه براى رسول الله (ص )

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - رخداد صلح حدیبیه و باز نشدن دست مکیان و مؤمنان علیه یکدیگر، تنها به تدبیر و اراده الهى (و هو الذى کفّ أیدیهم عنکم و أیدیکم عنهم ببطن مکّة)

۲ - منت نهادن خداوند بر مؤمنان، به خاطر مصون ماندن از گزند مشرکان، با وجود حضور در قلب سرزمین آنان (و هو الذى کفّ أیدیهم عنکم ... ببطن مکّة) مراد از «بطن مکّة» محل صلح حدیبیه است که سرزمینى نزدیک به مکّه مى باشد.

۳ - مصون ماندن مؤمنان از گزند اهل مکّه در جریان حدیبیه، نمودى از سنت الهى در یارى اهل ایمان (سنّة اللّه ... و هو الذى کفّ أیدیهم عنکم و أیدیکم عنهم ببطن مکّة)

۴ - درگیر نشدن مؤمنان و مکیان با یکدیگر در «عمرة القضا»، نعمتى مهم براى اهل ایمان * (و هو الذى کفّ أیدیهم عنکم و أیدیکم عنهم ببطن مکّة) برداشت بالا بدان احتمال است که تعبیر «ببطن مکّة» اشاره به «عمرة القضا» داشته باشد که مسلمانان پس از پیروزى حدیبیه براساس قرارداد، سال بعد به شهر مکه وارد شدند و با آرامش کامل، مناسک عمره را به جا آوردند.

۵ - ورود مسلمانان به سرزمین مکه و آسیب ندیدن از ناحیه دشمن، ظفرى الهى براى ایشان (و هو الذى کفّ ... من بعد أن أظفرکم علیهم)

۶ - رخ دادن درگیرى هایى منتهى به پیروزى مؤمنان بر مکیان، قبل از انعقاد صلح حدیبیه * (من بعد أن أظفرکم علیهم) در صورتى که مراد از «بطن مکّة» سرزمین حدیبیه باشد; احتمال مى رود که تعبیر «من بعد أن أظفر» بیانگر درگیرى هاى محدودى باشد که قبل از انعقاد صلح حدیبیه، میان کافران و مؤمنان صورت گرفت و به پیروزى مؤمنان منتهى گردید.

۷ - اهمیت آرامش و امنیت شهر مکه و مخدوش نشدن آن، با درگیرى مؤمنان و مکیان * (و هو الذى کفّ أیدیهم عنکم و أیدیکم عنهم ببطن مکّة) برداشت یاد شده بدان احتمال است که آیه شریفه در عین امتنان بر مؤمنان، اشاره اى داشته باشد به حرمت سرزمین مکه و این که خداوند نخواسته است با درگیرى مؤمنان و مشرکان، این حرمت شکسته شود.

۸ - لزوم توجه مؤمنان به الهى بودن تمامى پیروزى ها و پیشرفت هاى آنان (و هو الذى کفّ أیدیهم عنکم) خداوند در این آیه و آیات پیشین پیروزى ها و موفقیت هاى مؤمنان را به خود نسبت داده است. بنابراین مؤمنان باید پیروزى ها را از خدا بدانند.

۹ - اعمال انسان ها، در معرض دید و نظارت عمیق خداوند (و کان اللّه بما تعملون بصیرًا)

۱۰ - امدادهاى الهى در حق مؤمنان، پاداشى به عملکرد شایسته آنان در جریان حدیبیه* (و کان اللّه بما تعملون بصیرًا) ارتباط «کان اللّه...» با صدر آیه، نتیجه مى دهد که الطاف الهى در حق اهل ایمان، از آن جهت صورت گرفته است که خداوند بر اعمال گذشته آنان، نظارت عمیق داشته و ایشان را شایسته آن موهبت ها دانسته است.

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۳، ۴، ۶
• خدا: آثار اراده خدا ۱; آثار امدادهاى خدا ۳; آثار تدبیر خدا ۱; افعال خدا ۵، ۸; امتنان خدا ۲; امدادهاى خدا ۱۰; پاداشهاى خدا ۱۰; سنتهاى خدا ۳; نظارت خدا ۹
• سنتهاى خدا: سنت امداد ۳
• صلح حدیبیه: قصه صلح حدیبیه ۳، ۶، ۱۰; منشأ صلح حدیبیه ۱
• عمرة القضا: قصه عمرة القضا ۴
• عمل: ناظران عمل ۹
• مؤمنان: امداد به مؤمنان ۱۰; امنیت مؤمنان ۲; پاداش مؤمنان ۱۰; پیروزى مؤمنان ۶; مسؤولیت مؤمنان ۸; منت بر مؤمنان ۲; منشأ امنیت مؤمنان ۳; منشأ پیروزى مؤمنان ۵، ۸; منشأ موفقیت مؤمنان ۸; نعمتهاى مؤمنان ۴; ورود مؤمنان به مکه ۵
• مشرکان: مصونیت از مشرکان ۲
• مشرکان مکه: مصونیت از مشرکان مکه ۵; ممانعت از جنگ با مشرکان مکه ۱، ۴
• مکه: اهمیت امنیت مکه ۷; جهاد با اهل مکه ۶; شکست اهل مکه ۶
• نعمت: نعمت صلح با اهل مکه ۴