البقرة ١٩١

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ اقْتُلُوهُمْ‌ حَيْثُ‌ ثَقِفْتُمُوهُمْ‌ وَ أَخْرِجُوهُمْ‌ مِنْ‌ حَيْثُ‌ أَخْرَجُوکُمْ‌ وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ‌ الْقَتْلِ‌ وَ لاَ تُقَاتِلُوهُمْ‌ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ‌ حَتَّى‌ يُقَاتِلُوکُمْ‌ فِيهِ‌ فَإِنْ‌ قَاتَلُوکُمْ‌ فَاقْتُلُوهُمْ‌ کَذٰلِکَ‌ جَزَاءُ الْکَافِرِينَ‌

ترجمه

و آنها را [= بت پرستانی که از هیچ گونه جنایتی ابا ندارند] هر کجا یافتید، به قتل برسانید! و از آن جا که شما را بیرون ساختند [= مکه‌]، آنها را بیرون کنید! و فتنه (و بت پرستی) از کشتار هم بدتر است! و با آنها، در نزد مسجد الحرام (در منطقه حرم)، جنگ نکنید! مگر اینکه در آن جا با شما بجنگند. پس اگر (در آن جا) با شما پیکار کردند، آنها را به قتل برسانید! چنین است جزای کافران!

ترتیل:
ترجمه:
البقرة ١٩٠ آیه ١٩١ البقرة ١٩٢
سوره : سوره البقرة
نزول : ١ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٩
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«حَیْثُ»: هرجا. جائی که. «ثَقِفْتُمُوهُمْ»: ایشان را دریافتید. بر آنان چیره شدید. «الْفِتْنَةُ»: کفر و شرک. برگرداندن از دین (نگا: بقره / . «کَذَالِکَ جَزَآءُ الْکَافِرِینَ»: این حکم، همه کافران را در بر می‌گیرد و سزای همه آنان است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

محل نزول:

این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۱]

شأن نزول:[۲]

«شیخ طوسی» گوید: چنين روايت شده كه اين آيه درباره مردى از اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله نازل شد كه يكى از كفار را در ماه حرام كشته بود. سپس مؤمنين از آن مرد صحابى عيب‌جوئى مي‌كردند و كار او را زشت مي‌شمردند و خداوند اين آيه را نازل فرمود و بيان كرد كه ايجاد فتنه در دين بزرگتر از كشتن مشركين در ماه حرام است، اگر چه جائز هم نباشد.

تفسیر


نکات آیه

۱ - مسلمانان باید کافران محارب را هر کجا یافتند، بکشند. (و اقتلوهم حیث ثقفتموهم) ضمیر «هم» در جمله فوق به «الذین یقاتلوکم» بر مى گردد و لذا از آنان به کافران محارب تعبیر شده است. «ثقف» (مصدر ثقفتم» به معناى یافتن و دسترسى پیدا کردن است.

۲ - ضرورت کشتن کافران محارب، محدود به میدان جنگ نیست. (و اقتلوهم حیث ثقفتموهم) عبارت «حیث ثقفتموهم» (هر کجا آنان را یافتید و بر آنان دسترسى داشتید) گویاى برداشت فوق است.

۳ - مسلمانان صدر اسلام به نبرد با مشرکان مکّه و بیرون راندن آنان از آن سرزمین موظف شدند. (و أخرجوهم من حیث أخرجوکم) مراد از «من حیث أخرجوکم» بنا به گفته مفسّران، مکّه است و به مجبور شدن مسلمانان به ترک مکّه و هجرت به مدینه و حبشه اشاره دارد.

۴ - مشرکان مکّه ، مسلمانان صدر اسلام را از مکّه اخراج و آنان را به هجرت وادار کردند. (و أخرجوهم من حیث أخرجوکم)

۵ - ضرورت باز پس گیرى سرزمینهاى اسلامى از دست دشمنان دین و بیرون راندن ایشان از آن جا (و أخرجوهم من حیث أخرجوکم)

۶ - ضرورت نبرد با کافرانى که سرزمینهاى اسلامى را به تصرف خویش در آورده اند. (و اقتلوهم ... و أخرجوهم من حیث أخرجوکم)

۷ - فتنه انگیزى بدتر از جنگ و خونریزى است. (و الفتنة أشد من القتل)

۸ - فتنه انگیزى مشرکان مکّه علیه مسلمانان صدر اسلام (أخرجوکم و الفتنة أشد من القتل)

۹ - فتنه انگیزى کافران، مجوز نبرد با ایشان است، هر چند که با مسلمانان سر جنگ نداشته باشند. (و قتلوا فى سبیل اللّه یقتلونکم ... الفتنة أشد من القتل) جمله «والفتنة أشد من القتل»، به اصطلاح اصولیین حاکم بر «الذین یقاتلونکم» است و موجب توسعه در موضوع حکم مطرح شده در آیه قبل مى شود; یعنى، آیه قبل بیان داشت که با کافران حربى نبرد کنید و جمله «الفتنة ...» بیان مى کند که فتنه انگیزى به منزله جنگ است.

۱۰ - رفع فتنه، از هدفهاى جنگ و جهاد در اسلام است. (و اقتلوهم حیث ثقفتموهم و أخرجوهم من حیث أخرجوکم و الفتنة أشد من القتل)

۱۱ - آواره ساختن مسلمانان از دیارشان از مصداقهاى فتنه انگیزى کافران است. (و أخرجوهم من حیث أخرجوکم و الفتنة أشد من القتل)

۱۲ - نبرد در مسجد الحرام و نواحى آن حرام است. (و لاتقتلوهم عند المسجدالحرام)

۱۳ - در صورتى که دشمنان دین در مسجدالحرام و نواحى آن علیه مسلمانان وارد جنگ شوند، نبرد با آنان و کشتن شان واجب است. (و لاتقتلوهم عند المسجدالحرام حتى یقتلوکم فیه فإن قتلوکم فاقتلوهم)

۱۴ - حفظ حرمت مکانهاى مقدس، نباید مسلمانان را از دفاع در مقابل دشمنان مهاجم باز دارد. (حتى یقتلوکم فیه فإن قتلوکم فاقتلوهم)

۱۵ - فتنه انگیزى کافران، مجوز کشتن و نبرد با آنها در مسجد الحرام و نواحى آن نیست. (و الفتنة أشد من القتل و لاتقتلوهم عند المسجدالحرام حتى یقتلوکم) جمله «و الفتنة ...» بیان مى دارد که کافران فتنه انگیز همانند کافران محارب هستندو لذا باید باآنان نبرد کرد. به نظر مى رسد جمله «و لاتقاتلوهم عند المسجد الحرام ...» به منزله استثنا از این قانون باشد; یعنى، فتنه انگیزى کافران، مجوز جنگ در مسجد الحرام نیست.

۱۶ - مسجد الحرام و نواحى آن داراى قداستى والا و احترامى خاص (و لاتقتلوهم عند المسجدالحرام)

۱۷ - سزاى کفرپیشگان محارب و فتنه انگیز، کشتن آنان است. (فاقتلوهم کذلک جزاء الکفرین) «ال» در «الکافرین» عهدیه است و اشاره به کافرانى دارد که سر جنگ با مسلمانان دارند و یا علیه ایشان فتنه انگیزى مى کنند.

موضوعات مرتبط

  • احکام: ۱، ۲، ۶، ۹، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۷ فلسفه احکام ۱۰
  • اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴
  • اصلاح اجتماعى: عوامل اصلاح اجتماعى ۱۰
  • افساد: آثار افساد ۷; جرم افساد ۷; ریشه کنى افساد ۱۰; موارد افساد ۱۱
  • اماکن مقدس: ۱۶ احترام ماکن مقدس ۱۴
  • جهاد: احکام جهاد ۶، ۹، ۱۳; جهاد ابتدایى ۹; جهاد با کافران ۹; جهاد با کافران اشغالگر ۶; جهاد با مشرکان مکّه ۳; فلسفه جهاد ۱۰; محدوده جهاد ۵، ۶
  • حرم (اطراف مسجدالحرام): احترام حرم (اطراف مسجدالحرام) ۱۶; احکام حرم (اطراف مسجدالحرام) ۱۲، ۱۳، ۱۵; جنگ در حرم (اطراف مسجدالحرام) ۱۲، ۱۳، ۱۵; دفاع در حرم (اطراف مسجدالحرام) ۱۳; قتل در حرم (اطراف مسجدالحرام) ۱۳، ۱۵; قداست حرم (اطراف مسجدالحرام) ۱۶
  • دفاع: احکام دفاع ۱۴
  • سرزمینهاى اسلامى: آزاد سازى سرزمینهاى اسلامى ۵; اخراج دشمنان از سرزمینهاى اسلامى ۵
  • قتل: جرم قتل ۷; قتل جایز ۱، ۲، ۱۳، ۱۷
  • کافران: افساد کافران ۹، ۱۱، ۱۵; قتل کافران محارب ۱، ۲، ۱۷; کیفر کافران محارب ۱۷; مجازات کافران محارب ۱، ۲، ۱۷
  • محارب: احکام محارب ۱، ۲، ۱۷
  • محاربه: جرم محاربه ۱، ۲، ۱۷
  • مسجدالحرام: احترام مسجدالحرام ۱۶; جنگ در مسجدالحرام ۱۲، ۱۳، ۱۵; قتل در مسجدالحرام ۱۳; قداست مسجدالحرام ۱۶
  • مسلمانان: اخراج مسلمانان ۱۱; اخراج مسلمانان از مکّه ۴; مسؤولیت مسلمانان ۱; مسؤولیت مسلمانان صدر اسلام ۳; هجرت مسلمانان صدر اسلام ۴
  • مشرکان: اخراج مشرکان از مکّه ۳; مشرکان صدر اسلام ۸
  • مشرکان مکّه : افساد مشرکان مکّه ۸; مشرکان مکّه و مسلمانان ۴
  • واجبات: ۱۳

منابع

  1. طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌۱، ص ۱۱۱.
  2. محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص ۶۲.