الزمر ٥٣
ترجمه
| الزمر ٥٢ | آیه ٥٣ | الزمر ٥٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِنَّ اللهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً»: مراد این است که درهای غفران به روی همه بندگان بدون استثناء گشوده است مشروط به این که مفاهیم دو آیه بعدی در نظر گرفته شود: الف - دست کشیدن از گناه و برگشتن به سوی درگاه خدا. (أنیبُوا إِلی ...). ب - تسلیم فرمان خدا شدن. (أَسْلِمُوا لَهُ ...). ج - پیروی در گفتار و کردار از احکام و قوانین الهی. (إِتَّبِعُوا أَحْسَنَ مَا ...). کسانی که وعده غفران را در آیه فوق مشروط به شرائطی نمی‌دانند، و کسانی که آن را مقیّد به اموری می‌دانند، فقط گرفتار نزاع لفظی هستند. چرا که توبه و برگشت به سوی خدا تنها با کلمات نیست و بلکه نشانه توبه، یعنی تغییر مسیر، ترک سیّئات و انجام حسنات است. این هم مقبول همگان است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِلاَّ الَّذِينَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ... (۲) وَ مَنْ تَابَ وَ عَمِلَ صَالِحاً... (۰) وَ مَنْ يَعْمَلْ سُوءاً أَوْ يَظْلِمْ... (۵) إِلاَّ الَّذِينَ تَابُوا وَ أَصْلَحُوا... (۰) أَ فَلاَ يَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَ... (۴) أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَ اللَّهَ هُوَ... (۳) إِلاَّ مَنْ تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ... (۴) إِنَ الَّذِينَ فَتَنُوا... (۰) الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ... (۲)
إِنَ اللَّهَ لاَ يَغْفِرُ أَنْ... (۲) وَ مَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِناً... (۰) وَ الَّذِينَ لاَ يَدْعُونَ مَعَ... (۱) وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِ... (۴) قَالَ يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ... (۱) اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ... (۰) إِنَ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْکِ... (۰) لَقَدْ کَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَ... (۱) قَالَ يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ... (۱) إِنَ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ... (۰) وَ الَّذِينَ لاَ يَدْعُونَ مَعَ... (۱) وَ قَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا... (۱) فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَ... (۰) وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لاَ... (۰) فَقَالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلَى (۱)
تفسیر
- آيات ۵۳ - ۶۱ سوره زمر
- مقصود از عبادى و رحمت الله در آيه قل يا عبادى الذين اسرفوا على انفسهم لا تقنطوا منرحمة الله
- توضيحاتى در ذيل جمله : ان الله يغفرالذنوب جميعا و اينكه مفاد آن آمرزش همه گناهانحتى شرك است ، به سبب توبه
- مراد از پيروى از بهترين چيزى خدا نازل كرده واتبعوااحسن ماانزل اليكم من ربكم
- زنهار از فوت وقت و دچار حسرت قيامت شدن
- پاسخ خداوند به اين سخن كافر در قيامت كه لؤ ان كرة فاكون من المحسنين
- رواياتى درباره مغفرت الهى و شاءن نزول آيه : يا عباد الذين اسرفوا على انفسهم ...
نکات آیه
۱ - پیامبر(ص)، مأمور ابلاغ پیام امیدبخش رحمت و آمرزش خداوند به بندگان گنه کار (قل یعبادى الذین أسرفوا على أنفسهم لاتقنطوا من رحمة اللّه)
۲ - گناه و اسراف، مانع از تقرب انسان به خداوند است. (قل یعبادى الذین أسرفوا) از این که خداوند، پیامبر(ص) را مأمور ابلاغ پیام رحمت الهى به گنه کاران کرده و خود آنان را مستقیماً مورد خطاب قرار نداده است، مى تواند بیانگر حقیقت یاد شده باشد.
۳ - گناه، نوعى اسراف و تجاوز از حد اعتدال است. (قل یعبادى الذین أسرفوا على أنفسهم) «سرف» (ریشه «أسرفوا») به معناى تجاوز از حد اعتدال است.
۴ - مجموعه قوانین و احکام خداوند، در حد اعتدال و به دور از افراط و تفریط (قل یعبادى الذین أسرفوا على أنفسهم) از تعبیر اسراف درباره گناه - که به معناى عمل نکردن به قوانین و احکام الهى است - برداشت یاد شده به دست مى آید.
۵ - گناه، جنایتى علیه خود و تعدى به جان خویشتن است. (قل یعبادى الذین أسرفوا على أنفسهم) برداشت بالا از تعبیر «أنفسهم» به همراه «على» به دست مى آید. از این رو بسیارى از مفسران عبارت «أسرفوا على أنفسهم» را به «جنوا علیها» معناکردند (روح المعانى آلوسى و الکشاف زمخشرى).
۶ - ضرر و زیان گناه و اسراف، متوجه خود انسان است. (الذین أسرفوا على أنفسهم) برداشت یاد شده از آمدن لفظ «على» به دست مى آید.
۷ - لطف و عنایت خداوند به بندگانش، بسیار شدید است. (قل یعبادى الذین أسرفوا) برداشت بالا از ندا کردن گنه کاران با عنوان عبودیت و نیز اضافه شدن «عباد» به ضمیر جلاله «ى» به دست مى آید.
۸ - خداوند، تمامى گناهان خرد و کلان و کم و زیاد بندگانش را مى آمرزد. (إنّ اللّه یغفر الذنوب جمیعًا) در آیه شریفه دو مطلب وجود دارد: ۱- جمع آمدن واژه «ذنوب» به همراه الف و لام تعریف که دلالت بر استغراق دارد; ۲- آمدن «جمیعاً» که حال مؤکد براى «الذنوب» است. این دو مى رساند که تمامى گناهان - از هر نوع و به هر مقدار که باشد - بى هیچ استثنایى، شامل غفران الهى خواهد شد.
۹ - یأس و ناامیدى از رحمت خداوند، در عین وعده او به آمرزش تمامى گناهان بندگان، امرى بى جا و نامعقول است. (لاتقنطوا من رحمة اللّه إنّ اللّه یغفر الذنوب جمیعًا) جمله «إنّ اللّه یغفر الذنوب جمیعاً» به منزله تعلیل براى جمله «لاتقنطوا...» مى باشد; یعنى، از رحمت خدا مأیوس نشوید; چون او همه گناهان را مى آمرزد. با این حساب یأس از رحمت خدا، امرى بى جا و نامعقول است.
۱۰ - مأیوس شدن بندگان از رحمت خداوند - هرچند گناهانشان بسیار باشد - حرام است. (لاتقنطوا من رحمة اللّه إنّ اللّه یغفر الذنوب جمیعًا)
۱۱ - آمرزش تمامى گناهان بندگان، مقتضاى ذات خداوند است. (لاتقنطوا من رحمة اللّه إنّ اللّه یغفر الذنوب جمیعًا) آمدن اسم جلاله به صورت اسم ظاهر (اللّه یغفر) به جاى ضمیر (إنّه یغفر)، مى تواند گویاى حقیقت یاد شده باشد.
۱۲ - امید به رحمت و لطف خداوند، زمینه آمرزش تمامى گناهان از سوى او است. (لاتقنطوا من رحمة اللّه إنّ اللّه یغفر الذنوب جمیعًا) توصیه به مأیوس نشدن از رحمت خداوند، در حقیقت سفارش به امید داشتن به لطف و رحمت او است; تا از این رهگذر بتوان به آمرزش او دست یافت.
۱۳ - تجلى رحمت خداوند در آمرزش بندگان گنه کار (لاتقنطوا من رحمة اللّه إنّ اللّه یغفر الذنوب جمیعًا)
۱۴ - تنها خداوند، غفور (بسیار آمرزنده) و رحیم (مهربان) است. (إنّه هو الغفور الرحیم) آمدن ضمیر فصل «هو» بیانگر حصر است.
۱۵ - گستردگى و انحصار غفران و رحمت خداوند، مقتضى آمرزش تمامى گناهان خرد و کلان بندگان است. (إنّ اللّه یغفر الذنوب جمیعًا إنّه هو الغفور الرحیم) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که جمله «إنّه هو الغفور...» در مقام تعلیل براى جمله پیشین «إنّ اللّه یغفر...» مى باشد; یعنى، چون تنها خداوند غفور و رحیم است، تمامى گناهان را مى آمرزد.
۱۶ - ترغیب گنه کاران، به توبه و استغفار از سوى خداوند (یعبادى الذین أسرفوا ... لاتقنطوا من رحمة اللّه... إنّه هو الغفور الرحیم)
موضوعات مرتبط
- آمرزش: زمینه آمرزش ۱۲; منشأ آمرزش ۱۱، ۱۳، ۱۵; وعده آمرزش ۹
- احکام: ۱۰ ویژگیهاى احکام ۴
- استغفار: تشویق به استغفار ۱۶
- اسراف: آثار اسراف ۲; آثار فردى اسراف ۶; موارد اسراف ۳
- اسماء و صفات: رحیم ۱۴; غفور ۱۴
- امیدوارى: آثار امیدوارى به رحمت خدا ۱۲; امیدوارى به آمرزش ۱; امیدوارى به رحمت خدا ۱
- تقرب: موانع تقرب ۲
- تکلیف: اعتدال در تکلیف ۴
- توبه: تشویق به توبه ۱۶
- خدا: آثار الوهیت خدا ۱۱; آثار رحمت خدا ۱۵; آمرزشهاى خدا ۹، ۱۳، ۱۵; اختصاصات خدا ۱۵; تشویقهاى خدا ۱۶; شدت لطف خدا ۷; نشانه هاى رحمت خدا ۱۳; وسعت آمرزشهاى خدا ۸; وعده هاى خدا ۹
- خود: زیان به خود ۶; ظلم به خود ۵
- دین: ویژگیهاى تعالیم دین ۴
- عمل: عمل ناپسند ۹
- گناه: آثار فردى گناه ۵، ۶; آثار گناه ۲; آمرزش گناه ۸، ۹، ۱۱، ۱۲، ۱۵; حقیقت گناه ۳
- گناهکاران: آمرزش گناهکاران ۱، ۱۳; تشویق گناهکاران ۱۶; رحمت بر گناهکاران ۱
- محرمات: ۱۰
- محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۱
- یأس: حرمت یأس از رحمت خدا ۱۰; ناپسندى یأس از رحمت خدا ۹
