الأنعام ١٠
ترجمه
| الأنعام ٩ | آیه ١٠ | الأنعام ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«حَاقَ»: فرا گرفت. فرو گرفت. از ماده (حیق). «سَخِرُوا مِنْهُمْ»: آنان را مسخره کردند. سَخِرَ مِنْهُ و سَخِرَ بِهِ، او را مسخره کرد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِذَا جَاءَتْهُمْ آيَةٌ قَالُوا لَنْ... (۳) وَ کَمْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَکْنَاهَا... (۰) أَ وَ لَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ... (۰)
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ «10»
و قطعاً پيامبرانى پيش از تو هم استهزا شدند، پس عذابى كه به استهزاى آن مى‌پرداختند بر مسخره‌كنندگان از ايشان فرود آمد.
نکته ها
اين آيه، تسكينى براى پيامبر اسلام است كه اوّلًا: پيامبران پيشين هم مورد استهزا قرار گرفته‌اند. ثانياً: نه تنها عذاب اخروى؛ بلكه قهر دنيوى هم دامنگير استهزا كنندگان مى‌شود.
پیام ها
1- ياد مشكلات ديگران، صبر انسان را زياد مى‌كند و مبلغ دين نبايد از استهزاى مخالفان دلتنگ شود. «لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ»
2- استهزا، يكى از جنگ‌هاى روانى دشمن و براى تضعيف روحيه‌ى رهبران است كه بايد در برابر آن مقاومت كرد. «اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ»
3- مسخره كنندگان، عاقبت ذليل مى‌شوند و استهزا، دامن خودشان را مى‌گيرد.
«فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا»
4- استهزاى دين، يكى از گناهان كبيره است كه وعده‌ى عذاب بر آن داده شده است. فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا ...
5- خداوند حامى انبياست واستهزا كنندگان را هلاك مى‌كند. فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا ...
جلد 2 - صفحه 419
6- استهزا شيوه دائمى كفّار است. «كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ «10»
بعد از آن براى تسليه خاطر عاطر آن سرور و رفع غبار ملال از گفتار كفار فرمايد كه: اين شيوه اختصاص به وجود محترم تو ندارد.
وَ لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ: و هر آينه بتحقيق استهزاء كرده پيغمبرانى كه پيش از تو بوده‌اند فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ: پس احاطه نمود به آنان كه
«1» مؤمنون، آيه 33.
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 229
با رسولان سخريه و استهزاء نمودند ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ: جزاى آنچه بودند كه بدان استهزاء مى‌كردند، و آن عذاب و نكال الهى بود فرو گرفت ايشان را و همه هلاك شدند به طورى كه آثارى از آنها نماند مانند قوم نوح به غرق و قوم لوط به خسف و قوم عاد به صرصر و قوم ثمود به صيحه در دنيا مستأصل و به عذاب اخروى مؤبد گشتند (فتدبر).
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ «10»
ترجمه
و هر آينه بتحقيق استهزاء كرده شد به پيغمبرانى پيش از تو پس وارد شد بآنانكه استهزاء كردند آنچه بودند بآن استهزاء مينمودند.
تفسير
براى تسليت خاطر حبيب خود از افعال و اقوال اقوامش خداوند تعالى متذكر فرموده است آنحضرت را بسلوك اقوام انبياء سلف با ايشان و صبر و سكون و ثبات قدم آن ذوات مقدسه و مبتلا شدن كفار به عذاب الهى در خاتمه به پاداش اعمالشان و غلبه حق و اهلش چنانچه براى حضرت ختمى مرتبت هم
جلد 2 صفحه 302
روى داد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ لَقَدِ استُهزِئ‌َ بِرُسُلٍ مِن قَبلِك‌َ فَحاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنهُم ما كانُوا بِهِ يَستَهزِؤُن‌َ «10»
و هرآينه بتحقيق استهزاء نمودند امم سالفه برسولان خود پس متوجه شد به آنهايي که مسخره ميكردند انبياء را آنچه که بودند بآن استهزاء ميكردند از عذابهاي دنيوي.
اينکه آيه شريفه در مقام تسليت حضرت رسالت صلّي اللّه عليه و آله و سلّم است که شما اول پيغمبري نيستي که بشما استهزاء ميكنند انبياء سلف هم گرفتار اينگونه امّتها بودند و در مقام تهديد كفار است که امّتهاي انبياء سلف که انبياء خود را مسخره و استهزاء ميكردند عذاب بر آنها نازل شد و هلاك شدند و شما هم بترسيد که گرفتار اينگونه عذابها نشويد چنانچه در مورد حضرت نوح (ع) ميفرمايد وَ كُلَّما مَرَّ عَلَيه‌ِ مَلَأٌ مِن قَومِه‌ِ سَخِرُوا مِنه‌ُ قال‌َ إِن تَسخَرُوا مِنّا فَإِنّا نَسخَرُ مِنكُم كَما تَسخَرُون‌َ هود آيه 40، و همچنين قوم هود، صالح، لوط، شعيب، موسي عليهم السّلام و استهزاء و سخريه يكي از صفات خبيثه و اخلاق ذيله و معاصي بزرگ است نسبت بمؤمنين چه رسد نسبت بانبياء و اوصياء و صديقه طاهره (ع) و مقدسات دين که بسا موجب كفر و خلود در عذاب ميشود خدا ميفرمايد لا يَسخَر قَوم‌ٌ مِن قَوم‌ٍ عَسي أَن يَكُونُوا خَيراً
جلد 7 - صفحه 18
مِنهُم وَ لا نِساءٌ مِن نِساءٍ عَسي أَن يَكُن‌َّ خَيراً مِنهُن‌َّ حجرات آيه 11، و از پيغمبر اكرم صلّي اللّه عليه و آله و سلّم است فرمود
(ان‌ّ المستهزئين بين النّاس يفتح لاحدهم باب من الجنة فيقال هلم‌ّ هلم‌ّ حتي يجي‌ء بكربه و غمّه فاذا اتي اغلق دونه و هكذا سائر ابواب الجنة حتي يفتح له باب فيقال هلم‌ّ هلم‌ّ فما يأتيه)
و آيات در ذم‌ّ استهزاء بسيار داريم در حق منافقين ميفرمايد إِنَّما نَحن‌ُ مُستَهزِؤُن‌َ، اللّه‌ُ يَستَهزِئ‌ُ بِهِم بقره آيه 13 و 14 قُل أَ بِاللّه‌ِ وَ آياتِه‌ِ وَ رَسُولِه‌ِ كُنتُم تَستَهزِؤُن‌َ توبه آيه 66 قُل‌ِ استَهزِؤُا إِن‌َّ اللّه‌َ مُخرِج‌ٌ ما تَحذَرُون‌َ توبه آيه 65 إِنّا كَفَيناك‌َ المُستَهزِئِين‌َ حجر آيه 95، و غير اينکه از آيات، و استهزاء چه بقول باشد يا بفعل يا بايماء و اشاره مطلقا حرام است و از رذائل اخلاقي است.
وَ لَقَدِ استُهزِئ‌َ بِرُسُلٍ مِن قَبلِك‌َ معلوم ميشود که انبياء همه نوع اذيتي از قوم خود ديده‌اند و اگر در سائر اذيتها خداوند آنها را مهلت ميداد در اينکه اذيت مهلت نبود بقرينه فاء تفريع در قوله تعالي فَحاقَ بِالَّذِينَ حاق بمعني احاطه عذاب است که سرتاسر آنها را فروگرفته سَخِرُوا مِنهُم استفاده ميشود که سخريه و استهزاء بمعني واحد است ما كانُوا بِهِ يَستَهزِؤُن‌َ يعني جزاء استهزاء آنها عذاب دنيوي باشد از غرق، ريح، صاعقه، صيحه، خسف و امطار حجاره.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- بسیارى از رسولان الهى قبل از پیامبر (ص)، مورد تمسخر و استهزاى کافران قرار گرفتند. (و لقد استهزىء برسل من قبلک)
۲- درگیرى و مبارزه کافران با پیامبران الهى در طول تاریخ جریان داشته است. (و لقد استهزىء برسل من قبلک)
۳- تمسخر و استهزاى پیامبران الهى، شیوه کافران در طول تاریخ بوده است. (و لقد استهزىء برسل من قبلک ... ما کانوا به یستهزءون)
۴- استهزاى وعیدها و تهدیدهاى پیامبران الهى، از شیوه هاى مبارزه کافران با انبیا در طول تاریخ (و لقد استهزىء برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به) بنابراین که مقصود از «ما کانوا به یستهزءون»، عذاب موعود الهى باشد که در محتواى پیامهاى انبیا (ع) ذکر مى شده است.
۵- استهزاى کفار نسبت به پیامبر اکرم(ص)، با درخواست نزول کتاب ملموس و مشاهده فرشتگان (و لو نزلنا علیک کتبا فى قرطاس فلمسوه ... و لقد استهزىء برسل من قبلک) یادآورى استهزا شدن انبیاى گذشته براى تسلى پیامبر(ص)، پس از بیان بهانه جوییها و توقّعات بیجاى کافران چنین مى نماید که همین بهانه جوییها، از مصادیق استهزاگرى کافران در مورد رسولان الهى است.
۶- تسلى خداوند به پیامبر (ص) با یادآورى استهزاى انبیاى گذشته و سرنوشت شوم استهزاکنندگان (و لقد استهزىء برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون)
۷- کافرانى که پیامبران و عذابهاى موعود آنان را استهزا مى کردند، به همان عذابهاى مورد تمسخر خویش گرفتار شدند. (فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون) بنابراین که «ما» موصوله بوده و مراد از آن، عذاب الهى باشد که در ضمن سخنان پیامبران مطرح مى شده و مورد استهزاى کافران قرار مى گرفته است.
۸- کافرانى که به استهزاى انبیاى گذشته مى پرداختند، به عذاب و کیفر استهزاى خود گرفتار شدند. (فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون) بنابراین که تقدیر آیه «جزاء ما کانوا به یستهزءون» باشد. در این صورت «ما» در (ما کانوا) مصدریه بوده و مرجع ضمیر «به»، به قرینه کلمه «رسل» در صدر آیه مى تواند کلمه «رسول» باشد.
۹- خداوند، یار و پشتیبان پیامبران خویش در طول تاریخ (و لقد استهزىء برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون)
۱۰- هشدار خداوند به استهزاکنندگان پیامبر (ص) (و لقد استهزىء برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون)
۱۱- هشدار خداوند به استهزاکنندگان معارف و ادیان الهى (و لقد استهزىء برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون)
۱۲- لزوم استوارى در برابر جنگ روانى دشمنان و نهراسیدن از استهزاى آنان (و لقد استهزىء برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون)
موضوعات مرتبط
- استهزاگران: فرجام استهزاگران ۶ ; کیفر استهزاگران ۷، ۸
- انبیا: استهزاى انبیا ۱، ۳، ۶ ; استهزاى انذارهاى انبیا ۴، ۷ ; امداد به انبیا ۹ ; کیفر استهزاى انبیا ۸ ; مبارزه با انبیا ۲، ۴
- جنگ: شجاعت در جنگ ۱۲
- جنگ روانى: استقامت در جنگ روانى ۱۲
- خدا: امدادهاى خدا ۹ ; هشدارهاى خدا ۱۰، ۱۱
- دشمنان: استهزاهاى دشمنان ۱۲
- دین: هشدار به استهزاگران دین ۱۱
- فرجام: شوم ۶
- کافران: استهزاى کافران ۱، ۳، ۴، ۵، ۷، ۸ ; حس گرایى کافران ۵ ; خواسته هاى کافران ۵ ; روش برخورد کافران ۳ ; روش مبارزه کافران ۴ ; عذاب کافران ۷، ۸ ; کافران صدر اسلام ۵ ; کافران و انبیا ۱، ۲، ۳، ۴ ; کافران و محمّد (ص) ۵
- کتب آسمانى: درخواست کتاب آسمانى ۵
- محمّد (ص): استهزاى محمّد (ص) ۵ ; دلدارى به محمّد (ص) ۶ ; هشدار به استهزاگران محمّد (ص) ۱۰
- ملائکه: درخواست رؤیت ملائکه ۵
