المؤمنون ٤٥
ترجمه
| المؤمنون ٤٤ | آیه ٤٥ | المؤمنون ٤٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«آیَاتِ»: مراد معجزات و براهین نه‌گانه مذکور در سوره اسراء، آیه است. «سُلْطَانٍ مُّبِینٍ»: حجّتی که بیانگر حق باشد. در اصل (سُلْطانٍ مُّبینٍ) صفت (آیَات) است. به عبارت دیگر، عطف صفت بر موصوف است.
تفسیر
- آيات ۲۳ - ۵۴، سوره مؤ منون
- اشاره به عقيده بت پرستان درباره عبادت آلهه و معناى خطاب نوح عليه السلام به قوم خود: ((اعبدوا الله ...))
- افترائات و احتجاجات قوم نوح عليه السّلام در مقام انكار رسالت آنحضرت .
- و دورى گزيدن از قوم خود كه بعد از انكار و تكذيبشان محكوم به عذاب شده بودند
- اشراف و بزرگان قوم نوح عامه مردم را عليه پيامبراشان مى شورانند.
- نزول عذاب الهى و آغاز آن با صيحه اى آسمانى
- يادآورى سنت الهى : هدايت امم با ارسال رسل ، تكذيب امتها آنان را و عذاب الهى و...
- اشاره اى به رسالت موسى و هارون
- خطابى از خداوند به عموم پيامبران
- بحث روايتى (روايتى در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - موسى و هارون(ع)، دو پیام آور الهى (ثمّ أرسلنا موسى و أخاه هرون بأیتنا و سلطن مبین) «آیة» (مفرد «آیات») به معناى نشانه است و «سلطان» مرادف حجت و «مبین» (از «إبانة») به معناى روشن و آشکار است.
۲ - رسالت موسى و هارون، در تداوم خط رسولان پیشین بود. (ثمّ أرسلنا رسلنا تترا ... ثمّ أرسلنا موسى و أخاه هرون)
۳ - هارون، برادر موسى(ع) بود. (موسى و أخاه هرون)
۴ - هارون، یار و مددکار موسى(ع) در رسالت (ثمّ أرسلنا موسى و أخاه هرون) ذکر «اخوت» - که در تعبیرات کنایى به معناى معین و پشتیبان به کار مى رود - علاوه براین که بیانگر نسبت سببى هارون با موسى(ع) است، مى تواند اشعار به این نکته نیز داشته باشد که رسالت اصلى، بر دوش موسى بوده و رسالت هارون، یارى کردن و مدد رساندن به او بوده است.
۵ - دشوارى رسالت موسى، در مبارزه با فرعون (ثمّ أرسلنا موسى و أخاه هرون) رسالت هارون به همراه موسى(ع)، مى تواند بدان جهت باشد که بار مسؤولیت موسى در مبارزه با فرعون و اشراف پیرامون او، بسیار سنگین بود و براى سبک تر شدن آن، خداوند هارون را نیز به همراه او مبعوث کرد.
۶ - عصر رسالت موسى، سر آغاز مقطعى نوین در تاریخ ادیان الهى (ثمّ أرسلنا رسلنا تترا ... ثمّ أرسلنا موسى و أخاه هرون) با توجه به این که در آیات پیشین، پیامبران پس از عصر نوح، به شکل کلى و عمومى مطرح شدند; ولى در این آیات، رسالت موسى و عصر او از آن مجموعه جدا شده و مشخصاً اختصاص به ذکر یافته است، مى توان مطلب یاد شده را به دست آورد.
۷ - موسى(ع)، داراى معجزاتى متعدد (ثمّ أرسلنا موسى ... بأیتنا) «آیة» به معناى نشانه است و مقصود از آن در مورد بعثت پیامبران، معجزه است به این اعتبار که معجزه، نشانه صدق ادعاى پیامبران است.
۸ - معجزات، تجلى قدرت خدا به دست پیامبران (ثمّ أرسلنا موسى ... بأیتنا) برداشت یاد شده با توجه به اضافه شدن «آیات»، به ضمیر «نا»، استفاده مى شود.
۹ - موسى(ع)، در راستاى اثبات توحید ربوبى و ابطال شرک، منطقى قوى و کوبنده و برهانى روشن و غیر قابل تردید داشت. (ثمّ أرسلنا موسى ... و سلطن مبین) کلمه «سلطان» به معناى قهر و غلبه است. حجت و برهان را نیز بدان اعتبار که صاحب آن، بر قلوب مخاطبان هجوم مى برد و آنها را فتح مى کند، سلطان گفته مى شود.
۱۰ - معجزات حسى پیامبران، زمینه ساز بهره ورى مردم از منطق روشن آنان (ثمّ أرسلنا... بأیتنا و سلطن مبین) تقدیم «آیاتنا» (معجزات حسى) بر «سلطان مبین» - که بیانگر معارف روشن و منطق نیرومند است - مى تواند اشعار به نکته یاد شده داشته باشد.
۱۱ - دعوت پیامبران، مبتنى بر منطق روشن و منطبق با مبانى عقلى و علمى (ثمّ أرسلنا ... و سلطن مبین)
موضوعات مرتبط
- انبیا: تاریخ انبیا ۴; زمینه استفاده از تعالیم انبیا ۱۰; عقلانیت دعوت انبیا ۱۱; مبانى دعوت انبیا ۱۱; وضوح دعوت انبیا ۱۱; هماهنگى انبیا ۲
- توحید: وضوح دلایل توحید ۹
- خدا: نشانه هاى قدرت خدا ۸
- رسولان خدا ۱:
- شرک : وضوح بطلان شرک ۹
- فرعون: مبارزه با فرعون ۵
- معجزه: نقش معجزه ۸، ۱۰
- موسى(ع): اهمیت دوران موسى(ع) ۶; برادر موسى(ع) ۳; تعدد معجزه موسى(ع) ۷; رسالت موسى(ع) ۲; سختى رسالت موسى(ع) ۵; شرک ستیزى موسى(ع) ۹; فضایل موسى(ع) ۷; مبارزه موسى(ع) ۵; مقامات موسى(ع) ۱; نبوت موسى(ع) ۱; وضوح برهان موسى(ع) ۹; ویژگیهاى احتجاج موسى(ع) ۹; یاور موسى(ع) ۴
- هارون(ع): برادر هارون(ع) ۳; رسالت هارون(ع) ۲; مقامات هارون(ع) ۱; نبوت هارون(ع)۱; نقش هارون(ع) ۴
