الحج ٩
ترجمه
| الحج ٨ | آیه ٩ | الحج ١٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ثَانِیَ»: پیچاننده. برگرداننده. حال ضمیر مستتر در (یُجَادِلُ) است. «عِطْف»: از سر تا سرینها را می‌گویند. پهلو. جانب. «ثَانِیَ عِطْفِهِ»: پهلوی خود را پیچ می‌دهد. پهلو پیچ‌دادن مترادف است با روگردانی (منافقون / و پشت کردن (اسراء / ) که کنایه از تکبّر و بی‌اعتنائی‌است. «خِزْیٌ»: خواری و رسوائی (نگا: بقره / ). «الْحَرِیق»: سوزان (نگا: آل‌عمران / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا... (۰) وَ إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا... (۱) وَ لاَ تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ وَ... (۰) وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا... (۰)
وَ فِي مُوسَى إِذْ أَرْسَلْنَاهُ... (۰) فَتَوَلَّى بِرُکْنِهِ وَ قَالَ... (۰) فَتَوَلَّى بِرُکْنِهِ وَ قَالَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۳ - ۱۶ سوره حج
- وصف الحال سه صنف از مردم : اصرار كنندگان برباطل ، متزلزلان در راه حق و مؤ منان
- مراد از اينكه درباره رهبرى پيروى از شيطان فرمود:((كتب عليه انه من تولاه فانهيضله ...((
- رفع ريب و ترديد در بعث و نشور، با بيان چگونگى خلقت انسان و نبات
- نسبت زمين به گياه مانند نسبت رحم به جنين است
- تفصيلى در مورد استنتاج پنج نتيجه از بيان كيفيت خلقت انسان و نبات
- مقصود از ((علم (( و ((هدى (( در آيه : ((و من الناس منيجادل فى الله بغير علم و لاهدى ...((
- وصف صنفى ديگر كه دين را براى دنيايشان مى خواهند (و من الناس من يعبد الله علىحرف ...)
- معنى و مفاد آيه : ((من كان يظن ان لن ينصره الله ...(( و وجوهى كه درباره آن گفته اند
- دو روايت در ذيل ( و من الناس من يجادل ...)
- رواياتى درباره مراد از ((مخلقة و غيرمخلقة (( و جمله : ((نقر فى الارحام ما نشاء الىاجل مسمى ((
- چند روايت در ذيل آيه : ((و من الناس من يعبد الله على حرف (( كه درباره طالبان دين براى دنيا است
نکات آیه
۱ - خود بزرگ بینى و تحقیر دیگران، صفتى نکوهیده در نزد خداوند (و من الناس ...ثانى عطفه) «ثَنى» (مصدر «ثانى») به معناى پیچاندن و برگرداندن و «عطف» به معناى پهلو است. پیچاندن پهلو، کنایه از تکبر و تحقیر دیگران است.
۲ - جبهه ضد توحیدى در صدراسلام، متشکل از گروهى نادان، متکبر و استکبارپیشه (و من الناس من یجدل فى اللّه بغیر علم ...ثانى عطفه )
۳ - تکبر و خودبزرگ بینى، منشأ مخالفت و ستیزه جویى سردمداران شرک با اسلام و پیامبر(ص) (و من الناس من یجدل فى اللّه بغیر علم ... ثانى عطفه)
۴ - مستکبران، دشمن سعادت و خوشبختى مردم و خواستار ضلالت و گمراهى آنان (و من الناس من یجدل ...لیضلّ عن سبیل اللّه) جمله «لیضل عن سبیل اللّه» به تقدیر «لیضل الناس عن سبیل اللّه» است; یعنى، جدال این گروه نادان و استکبارپیشه با توحید و یکتاپرستى و جلوگیرى از گرایش مردم به آن، نه بدان جهت است که آنان خواستار سعادت مردم اند; بلکه بدان منظور است که مردم را از راه خدا - که راه خوشبختى است - بازدارند و آنان را به ضلالت و گمراهى سوق دهند.
۵ - توحید و پرستش خداى یگانه، راهى که به لقاى خدا مى انجامد. (سبیل اللّه) مراد از «سبیل اللّه» (راه خدا) توحید و یکتاپرستى است. تسمیه توحید به «راه خدا» یا بدان جهت است که آیین توحید، خطى است که از سوى خدا ترسیم شده و به وسیله پیامبران به مردم ارائه شده است و یا بدان جهت مى باشد که توحید و یکتاپرستى، راهى است که با پیمودن آن، مى توان به خدا رسید و به لقاى او دست یافت.
۶ - توحید و یکتاپرستى، راه خدا و اسلام، فراخوان مردم به پیمودن این راه و ترک آیین هاى شرک (و من الناس من یجدل فى اللّه ... لیضلّ عن سبیل اللّه)
۷ - پیمودن هر راهى به جز راه خدا، گمراهى است. (لیضلّ عن سبیل اللّه)
۸ - استکبارپیشگى و جدال با حق، در پى دارنده خوارى و رسوایى دنیوى است. (و من الناس من یجادل فى اللّه ...ثانى عطفه ... له فى الدنیا خزى)
۹ - وجود تناسب میان گناه و کیفر آن در نظام کیفرى الهى (ثانى عطفه ... له فى الدنیا خزى) برداشت فوق از مقابله «ثانى عطفه» (تکبر) با «خزى» (ذلت) به دست مى آید.
۱۰ - ذلت و شکست، سرنوشت محتوم جبهه شرک و ضد توحید (و من الناس من یجدل ... له فى الدنیا خزى)
۱۱ - نوید عزت و پیروزى به اهل ایمان و شکست و خوارى کافران و مشرکان صدراسلام (و من الناس من یجدل... ثانى عطفه... له فى الدنیا خزى)
۱۲ - جبهه ایمان، وظیفه دار تلاش بى امان براى به ذلت کشاندن جبهه کفر (و من الناس من یجدل ... له فى الدنیا خزى) برداشت یاد شده بر این اساس است که جمله «له فى الدنیا خزى» مى تواند انشا در قالب اِخبار باشد.
۱۳ - آتش سوزان، کیفر کفرپیشگان و تمام کسانى که در راستاى منحرف ساختن مردم از راه خدا و دین او تلاش مى کنند. (و من الناس من یجدل ... و نذیقه یوم القیمة عذاب الحریق)
۱۴ - دوزخ، داراى آتشى است در اوج حرارت و سوزانندگى. (عذاب الحریق) برداشت فوق، بر این اساس است که «ال» در «الحریق» «ال» کمالیه باشد. بنابراین «الحریق»; یعنى، در اوج سوزانندگى.
۱۵ - قیامت، روز مجازات و کیفر کفرپیشگان و حق ستیزان (و نذیقه یوم القیمة عذاب الحریق)
موضوعات مرتبط
- اضلالگران: کیفر اضلالگران ۱۳
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳
- انسان: دشمنان سعادت انسان ۴; عوامل گمراهى انسان ۴
- بشارت: بشارت پیروزى ۱۱
- تحقیر: سرزنش تحقیر دیگران ۱
- تکبر: آثار تکبر ۸; سرزنش تکبر ۱
- توحید: دشمنان توحید در صدراسلام ۲; دعوت به توحید ۶; فرجام توحید عبادى ۵
- جاهلان: دشمنى جاهلان صدراسلام ۲
- جهنم: شدت گرماى آتش جهنم ۱۴; ویژگیهاى آتش جهنم ۱۴
- حق: آثار مجادله با حق ۸; کیفر اخروى حق ستیزان ۱۵
- خدا: سرزنشهاى خدا ۱
- دین: کیفر دشمنان دین ۱۳
- ذلت: عوامل ذلت ۸
- رسوایى: عوامل رسوایى ۸
- رهبران: آثار تکبر رهبران شرک ۳; عوامل دشمنى رهبران شرک ۳
- سبیل الله: ترک سبیل الله ۷; موارد سبیل الله ۶
- شرک: دعوت به اجتناب از شرک ۶
- صفات: صفات ناپسند ۱
- قیامت: ویژگیهاى قیامت ۱۵
- کافران: تلاش براى ذلت کافران ۱۲; ذلت کافران ۱۱; شکست کافران ۱۱; کافران در جهنم ۱۳; کیفر اخروى کافران ۱۵; کیفر کافران ۱۳
- کیفر: تناسب کیفر با گناه ۹
- گمراهى: موارد گمراهى ۷
- لقاءالله: روش تحصیل لقاءالله ۵
- مؤمنان: بشارت به مؤمنان ۱۱; پیروزى مؤمنان ۱۱; مسؤولیت مؤمنان ۱۲
- متکبران: دشمنى متکبران صدراسلام ۲
- محمد(ص): عوامل دشمنى با محمد(ص) ۳
- مستکبران: اضلال مستکبران ۴; خواسته هاى مستکبران ۴; دشمنى مستکبران ۴
- مشرکان: ذلت مشرکان ۱۰، ۱۱; شکست مشرکان ۱۰، ۱۱; فرجام مشرکان ۱۰
- نظام کیفرى :۹
