يوسف ٣٦
ترجمه
يوسف ٣٥ | آیه ٣٦ | يوسف ٣٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَرَانِی»: خود را میدیدم. «أَعْصِرُ»: میفشارم. شیره آن را میگیرم. «خُبْزاً»: نان. «نَبِّئْنَا»: ما را مطلع ساز.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۴۲ - ۳۵، سوره يوسف
- تصميم به زندانى كردن يوسف (عليه السلام )
- رؤ ياى دو همزندانى يوسف (عليه السلام ) و تعبير خواب آن دو توسط يوسف (عليه السلام )
- فرصتى پيش آمده براى يوسف (ع ) براى دعوت به توحيد
- طرح يك سؤ ال در مورد نعمت بودن نبوت و رسالت و پاسخ به آن
- معناى ((خير)) و بيان حجت قاطعى كه در جمله : ((ءارباب متفرّقون خيرام الله الواحدالقهّار)) نهفته است
- وجه توصيف خداوند به (واحد) و (قهار) در كلام يوسف (ع )
- استدلال يوسف (عليه السلام ) و رد پرستش آلهه و اثبات توحيد عبادى
- چرا دين توحيد دين ((قيم )) است ؟ (ذلك الّذين القيّم ...)
- اشاره به اينكه مفاد دو آيه : ((يا صاحب السجن ...)) و ((ما تعبدون من دونه ...)) يك برهان بر توحيد دو عبادت است
- تقرير ديگرى براى دو آيه از آن دو برهان استفاده مى شود
- توسل به اسباب منافاتى با اخلاص ندارد، بلكه اعتماد بر اسباب با اخلاص منافات دارد
- بحث روايتى
- رواياتى مربوط به احوال حضرت يوسف (ع ) در زندان
- اشكال به چند روايت كه در آنها جمله : ((اذكرنى عند ربك )) بر يوسف (عليه السلام )خرده گرفته
نکات آیه
۱- رجال مصر تصمیم خویش را عملى ساختند و یوسف(ع) را به زندان افکندند. (بدا لهم ... لیسجننه حتى حین. و دخل معه السجن فتیان)
۲- دو تن از خادمان دربار مصر ، هم زمان با زندانى شدن یوسف(ع) ، به زندان درافتادند. (و دخل معه السجن فتیان) «فتى» (مفرد فتیان) به معناى عبد و نیز به معناى جوان است.
۳- هم بندان یوسف(ع) در زندان ، هر کدام رؤیایى دیده و براى او بازگو کردند. (قال أحدهما إنى أرینى أعصر خمرًا)
۴- آب گرفتن از انگور براى تهیه شراب ، رؤیاى یکى از دو زندانى هم بند یوسف(ع) (قال أحدهما إنى أرینى أعصر خمرًا) «عصر» (مصدر أعصر) به معناى گرفتن آب از چیزى (میوه، لباس تر و...) است. «خمر» به شراب مست کننده اى که از انگور به دست مى آید، گفته مى شود و مراد از «خمر» در آیه شریفه - به قرینه أعصر (آب مى گرفتم) - انگور است. تعبیر کردن از انگور به شراب، به این لحاظ بوده که آن زندانى از انگور، براى تهیه شراب آب مى گرفته است.
۵- حمل نان بر بالاى سر و خوردن پرندگان از آن ، رؤیاى یکى دیگر از هم بندان یوسف(ع) (و قال الأخر إنى أرینى أحمل فوق رأسى خبزًا تأکل الطیر منه) «طیر» جمع طائر و به معناى پرندگان است.
۶- هر کدام از هم بندان یوسف(ع) ، رؤیاى خویش را به طور مکرر دیده بودند. (إنى أرینى أعصر ... إنى أرینى أحمل) به کارگیرى فعل مضارع «أرى» (در خواب مى بینم) به جاى فعل ماضى «رأیت» (در خواب دیدم ) مى تواند اشاره به استمرار آن رؤیا باشد ; یعنى، چندین شب پى در پى چنین دیده ام، به گونه اى که اگر باز هم بخوابم، مطمئنم که آن رؤیا را خواهم دید.
۷- هم بندان یوسف(ع) ، از او خواستند رؤیایشان را تعبیر کرده و تأویل آن را بیان کند. (نبّئنا بتأویله)
۸- رؤیاها ، داراى تعبیر است و مى تواند بیانگر وقایعى باشد. (نبّئنا بتأویله)
۹- بشر از دیرباز رؤیاها را دریچه اى براى اطلاع از وقایع مى شمرد. (نبّئنا بتأویله)
۱۰- شراب خوارى در میان حاکمان مصر باستان ، امرى رایج بوده است. (إنى أرینى أعصر خمرًا)
۱۱- یوسف(ع) از زمره نیکوکاران بود. (إنا نریک من المحسنین)
۱۲- هم بندان یوسف در زندان مصر ، به شخصیت والاى یوسف(ع) پى بردند و به نیکوکار بودنش مطمئن شدند. (إنا نریک من المحسنین)
۱۳- سیماى یوسف(ع) و عملکرد او ، نشان دهنده شخصیت بلند مرتبه و بیانگر نیکوکارى او بود. (إنا نریک من المحسنین) «نرى» در آیه شریفه، به معناى «یقین داریم» است. رساندن این معنا با کلمه «نرى» (مى بینیم) گویاى این مطلب است که: علم و یقین آن دو نفر به شخصیت یوسف(ع) ، از طریق مشاهده رفتار و منش او حاصل شده بود.
۱۴- محسن بودن یوسف(ع) ، دلیل مراجعه هم بندانش به او براى تعبیر رؤیا (نبّئنا بتأویله إنا نریک من المحسنین) جمله «إنا نراک» تعلیل براى «نبّئنا بتأویله» است.
۱۵- محسنان ، داراى ضمیرى روشن و شایستگى کامل براى تعبیر خواب. (نبّئنا بتأویله إنا نریک من المحسنین)
۱۶- تعبیر کردن رؤیا ، کارى نیک و احسان به صاحبان رؤیا است. (نبّئنا بتأویله إنا نریک من المحسنین)
روایات و احادیث
۱۷- «عن أبى عبدالله(ع): «قال الأخر إنى أرانى أحمل فوق رأسى خبزاً» قال: أحمل فوق رأسى جفنة فیها خبز ... ;[۱] از امام صادق(ع) [درباره سخن خدا] «إنى أرانى أحمل ...» روایت شده که فرمود: یعنى، روى سرم کاسه بزرگى حمل مى کنم که درون آن نان است ...».
۱۸- «عن أبى عبدالله(ع) فى قول الله عزوجل «إنا نراک من المحسنین» قال: کان یوسع المجلس و یستقرض للمحتاج و یعین الضعیف ;[۲] از امام صادق(ع) درباره سخن خداى عزوجل «إنا نراک من المحسنین» روایت شده که فرمود: در مجلس جاى نشستن را براى دیگران باز مى کرد و براى نیازمند وام مى گرفت و به ناتوان کمک مى کرد».
موضوعات مرتبط
- احسان: موارد احسان ۱۶ خمر : تاریخ شرب خمر ۱۰
- رؤیا: اهمیت تعبیر رؤیا ۱۶; تعبیر رؤیا ۸; حقیقت رؤیا ۸، ۹; رؤیا در تاریخ ۹; رؤیاى آب انگور ۴; رؤیاى حمل نان ۵; رؤیاى خوردن پرندگان ۵
- عمل: عمل پسندیده ۱۶
- محسنان: ۱۱ فضایل محسنان ۱۵; محسنان و تعبیر رؤیا ۱۵; ویژگیهاى محسنان ۱۵
- مصر باستان: حاکمان مصر باستان و یوسف(ع) ۱; شرب خمر حاکمان مصر باستان ۱۰
- یوسف(ع): اطمینان همبندان یوسف(ع) ۱۲; بینش همبندان یوسف(ع) ۱۲; تعبیر رؤیاى همبندان یوسف(ع) ۷; خواسته هاى همبندان یوسف(ع) ۷; دانش تعبیر رؤیاى یوسف(ع) ۷، ۱۴; رؤیاى همبندان یوسف(ع) ۳، ۴ ، ۵، ۶; زندانى کردن یوسف(ع) ۱; سیماى یوسف(ع) ۱۳; عظمت یوسف(ع) ۱۲; فضایل یوسف(ع) ۱۱; قصه یوسف(ع) ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷، ۱۲، ۱۴، ۱۷، ۱۸; نشانه هاى شخصیت یوسف(ع) ۱۳; همبندان یوسف(ع) ۲; همبندان یوسف و یوسف(ع) ۱۲، ۱۴; یوسف(ع) از محسنان ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۸