هود ٤١
ترجمه
هود ٤٠ | آیه ٤١ | هود ٤٢ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«بِسْمِ اللهِ»: به نام خدا. با یاری و نگهداری و قوّت و قدرت خدا. «مَجْری»: حرکت. زمان حرکت. مسیر حرکت. مصدر میمی و اسم زمان و مکان است. «مُرْسی»: لنگر انداختن. زمان ایستادن. لنگرگاه. مصدر میمی و اسم زمان و مکان است و از ماده (رسو) میباشد. «بِسْمِ اللهِ مَجْریها وَ مُرْساها»: این جمله میتواند متّصل به (إِرْکَبُوا) و حال از ضمیر (و) بوده و تقدیر چنین باشد: مُسَمّینَ اللهَ. یا این که: قائِلینَ بِسْمِ الله وَقْتَ إِجْرائِها وَ وَقْتَ إرْسائِها. و همچنین میتواند کلام جداگانهای باشد و مژدهای از سوی پروردگار به حفظ و حراست کشتی در همه احوال بشمار آید.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ... (۳) فَإِذَا اسْتَوَيْتَ أَنْتَ وَ مَنْ... (۱)
وَ يَسْتَعْجِلُونَکَ بِالسَّيِّئَةِ... (۲) فَإِذَا اسْتَوَيْتَ أَنْتَ وَ مَنْ... (۱) وَ قُلْ رَبِ أَنْزِلْنِي مُنْزَلاً... (۲) وَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ... (۱) لِتَسْتَوُوا عَلَى ظُهُورِهِ ثُمَ... (۲) وَ إِنَّا إِلَى رَبِّنَا... (۱) وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکَ... (۳) وَ مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَ قَدْرِهِ... (۱) فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِکُ... (۱)
تفسیر
- آيات ۴۹ - ۳۶، سوره هود
- قطع اميد از ايمان آوردن قوم نوح (ع )
- مراد از خطاب خداوند به نوح (ع ): كشتى را پيش چشمان ما و به وحى ما بساز و...
- مسخره كردن قوم نوح (ع )، كشتى ساختن او را و جواب آن حضرت به آنان
- معناى جمله : ((و فار التنور)) و اقوال مختلفى كه در معناى تنور و فوران آن گفته اند
- معناى جمله : ((بسم اللّه مجريها و مرسيها)) و احتمالاتى كه درباره مفردات اين جمله ومعناى آن ذكر شده است
- گفتگوى نوح (ع ) كه از كفر درونى پسرش اطلاع نداشت ، با او
- اتمام عذاب ، و امر تكوينى خداى تعالى به سكون و آرامش زمين و آسمان (يا ارض ابلعىماءك و...)
- نكات ادبى و بلاغت شگفتى كه در آيه : ((وقيل يا ارض ابلعى ماءك و يا سماء اقلعى ...)) ديده مى شود
- دلسوزى نوح (ع ) براى پسرش در قالب استفسار از خداى تعالى و ادبى كه آنحضرت در سخن گفتن درباره پسرش ، در برابر احكم الحاكمين به كار برده است
- مراد از اينكه پسر نوح (ع ) از اهل آن حضرت نبوده است (انه ليس من اهلك )
- چند قول ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح ))
- منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح )
- نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده است
- بيان اينكه اين كلام نوح (ع ) كه به خدا عرض كرد: ((و الا تغفر لى و ترحمنى اكن منالخاسرين )) اظهار شكر است
- خطاب و امر به هبوط به نوح (ع ) و همراهانش ، دومين امر به هبوط به بشر، بعد از امربه هبوط آدم (ع ) بوده است
- مراد از جمله : ((و على امم ممن معك )) در خطاب خداوند به نوح (ع )
- بحث روايتى (رواياتى در مورد داستان نوح و قوم او، درذيل آيات شريفه گذشته )
- داستان حضرت نوح (ع ) از زبان مبارك امام صادق (ع )
- روايتى در ارتباط با فوران تنور از امير المؤ منين (ع )
- دو روايت از امام باقر (عليه السلام ) درباره حضرت نوح (ع ) و شريعت او
- رواياتى درباره پسر نوح (ع ) و تفسير اينكه به نوح (ع ) فرمود: او ازاهل تو نيست و عمل غير صالح است
- ۱ - اجمالى از اصل داستان
- ۲ - داستان نوح (عليه السلام ) در قرآن انحراف تدريجى بشر از فطرت انسانى وپيدايش اختلاف طبقاتى بعد از حضرت آدم (ع ) و بعثت و رسالت حضرت نوح (ع
- دين و شريعت نوح (ع )
- زحمات طاقت فرسايى كه آن حضرت در كار دعوتمتحمل شد
- مدت زيستن نوح (ع ) در ميان قوم خود
- كشتى ساختن آن حضرت
- نزول عذاب و آمدن طوفان
- پايان ماجرا و پياده شدن نوح و همراهانش از كشتى
- داستان پسر غرق شده نوح (ع )
- ۳- خصايص نوح (ع ): اولين پيامبر اولوالعزم ، پدر دومنسل حاضر بشر و...
- ۴- داستان آن حضرت در تورات فعلى
- موارد مخالفت و تفاوت داستان نوح (ع ) در تورات با آنچه در قرآن آمده است
- ۵- داستان طوفان نوح (ع ) در تواريخ و اسطوره هاى سايرملل
- ۶- آيا نبوت نوح (ع ) جهانى و براى همه بشر بوده است ؟
- شرحى در مورد نبوت و بعثت انبياء و جواب به بعضاهل سنت كه منكر عموميت رسالت نوح (ع ) هستند
- انسان در مسير كمالى خود (به طبع ثانوى ) ناچار از حيات اجتماعى و تعاونى است
- ضرورت وجود قانون در حيات اجتماعى بشر
- علاوه بر بهره مندى او از عقل و تفكر، هدايت تشريعى انسان از راه وحى و نبوت ، براىرسيدن به كمال و سعادت ضرورى و لازم است
- عمل نكردن بشر به تعاليم وحى ، نمى توانددليل بر لغو بودن ارسال رسل و انزال كتب باشد
- شريعت نوح (ع ) كه نخستين شريعت الهى بوده ، لزوما جهانى و همگانى بوده است
- آيا طوفان نوح همه كره زمين را دربرگرفت ؟ سخن صاحب المنار در اين باره
- بيان نادرستى سخن صاحب المنار و اشاره به اينكه آيات قرآنى ظاهر در اين است كهطوفان نوح همه زمين را فرا گرفته بوده است
- ۱- زمين هاى رسوبى
- ۲- عامل پيدايش قشرها و طبقات زمين ، همان طبقات رسوبى بوده اند
- ۳- توسعه و گسترش درياها به علت سرازير شدن سيلابها به طرف آنها
- ۴- در عهد طوفان چه عواملى باعث زياد شدن آبها و شدتعمل آنها شدند؟
- ۵- نتيجه بحث و انطباق مباحث گذشته از زمين شناسى با وقوع طوفان نوح
- ۸- عمر طولانى نوح (ع )
- ۹- كوه جودى كجا است ؟
- و چرا حيوانات هم دچار طوفان شده اند؟
- ۱- گرايش و اطمينان انسان به حس و تمايل او به تشبيه وتمثيل غير محسوس به محسوس
- ۲ - توجه به خدا از راه عبادت ، بر مبناى اصل كلى و فطرى خضوع ضعيف در برابرقوى
- در قرآن كريم ، نهى از پرستش اصنام و آلهه ، مترتب بر اثبات ضعف و ناتوانى آنهااست
- ۳ - وثنيت از كجا سرچشمه گرفته و به چه صورت آغاز شد؟
- ۴- چرا براى ارباب انواع و خدايان ديگر مجسمه ساختند ولى براى خداى تعالى مجسمهنساختند؟
- ۵- وثنيت صائبه
- ۶- وثنيت برهميه
- ۷- وثنيت بودايى ، شخصيت و تعاليم بودا
- ۸- وثنيت عرب
- ۹- دفاع اسلام از توحيد و مبارزه اش با وثنيت
- ۱۰- بناى سيره رسول خدا (ص ) بر توحيد و نفى شركاء
- ۱- تناسخ در نظر وثنى مذهبان
- ۲ - سرايت شرك در عبادت از وثنى ها به ساير اديان
- ۳- اسلام گرايش به وثنيت و شرك را چگونه اصلاح كرد؟
- ۴- پاسخ به يك شبهه در مورد توسل به معصومين و اولياءاللّه (عليهم السلام ) و اظهارمحبت به ايشان
- فرق بين شرك و استشفاع
نکات آیه
۱- نوح(ع) ، پس از شروع طوفان و انجام مقدمات حرکت،ازپیروان و خانواده اش خواست تا بر کشتى سوار شوند. (و قال ارکبوا فیها) به نظر مى رسد جمله «قال ارکبوا ...» عطف بر جملاتى مقدر باشد که به خاطر دخالت نداشتن آنها در هدفهاى نقل ماجرا بیان نشده است; یعنى: قلنا احمل فیها ... ففعل کذا و کذا و قال ارکبوا فیها .... و لذا در برداشت «انجام مقدمات حرکت» آورده شد.
۲- کشتى نوح ، با نام خدا حرکت مى کرد و با نام خدا از حرکت باز مى ایستاد. (بسم الله مجریها و مرسیها) «مجرى» و «مرسى» مصدرهاى میمى هستند و در کلام مبتدا واقع شده اند و به ترتیب به معناى «جرى» (حرکت کردن) و «إرساء» (از حرکت بازداشتن) مى باشد. حرف «باء» براى استعانت و «بسم الله» خبر براى «مجریها ...» است. بنابراین جمله «بسم الله مجریها ...» چنین معنا مى شود: [نوح گفت: ]حرکت این کشتى و نیز بازداشتن آن از حرکت، با نام خدا تحقق مى یابد.
۳- خداوند ، غفور (بسیار آمرزنده) و رحیم (مهربان) است. (إن ربى لغفور رحیم)
۴- اتکا به مغفرت و رحمت خدا براى نجات از حادثه طوفان ، توصیه نوح(ع) به پیروان خویش (قال ارکبوا فیها ... إن ربى لغفور رحیم) نوح(ع) با یادآورى مغفرت و رحمت الهى ، پس از فرمانش مبنى بر سوار شدن به کشتى ، درصدد بیان این حقیقت بود که کشتى تنها یک وسیله است و آنچه تأمین کننده نجات مى باشد شمول مغفرت و رحمت الهى است.
۵- پیروان نوح ، به هنگام سوارشدن بر کشتى نجات ، نگران گناهان و تخلفات خویش بودند. (قال ارکبوا فیها ... إن ربى لغفور رحیم)
۶- نجات پیروان نوح از حادثه طوفان ، پرتوى از مغفرت و رحمت الهى بود. (قال ارکبوا فیها ... إن ربى لغفور رحیم)
۷- نوح(ع) ، واسطه شمول مغفرت و رحمت خداوند بر مؤمنان و پیروان او (إن ربى لغفور رحیم) به دلیل «ارکبوا» که خطاب به پیروان نوح است، متعلق «غفور» و «رحیم» نیز پیروان آن حضرت مى باشد; یعنى: إن ربى لغفور لکم رحیم بکم. (خداوند آمرزنده شما و نازل کننده رحمت بر شماست). لازمه این سخن آن بود که نوح مى فرمود: «ربکم» (پرورگار شما) نه «ربى». این جابه جایى بیانگر این نکته است که: خداوند به واسطه نوح(ع)، مغفرت و رحمت خویش را به پیروان او مى گستراند.
۸- بخشش گناهان بندگان وگسترش رحمت بر آنان، جلوه اى از ربوبیت خداوند (إن ربى لغفور رحیم)
روایات و احادیث
۹- «عن أبى عبدالله(ع): إن نوحاً(ع) رکب السفینة أوّل یوم من رجب ...;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است: حضرت نوح اول ماه رجب بر کشتى سوار شد...».
۱۰- «عن أبى عبدالله(ع) قال: جاء رجل إلى أمیرالمؤمنین(ع) و هو فى مسجد الکوفة فقال (ع): ... صلّ فى هذا المسجد ... منه سارت سفینة نوح ...;[۲] از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: امیرالمؤمنین(ع) در مسجد کوفه بود. مردى نزد وى آمد،آن حضرت فرمود:...در این مسجد نماز بخوان... از همین مسجد کشتى نوح سیر خود را آغاز کرد ...».
موضوعات مرتبط
- آمرزش: واسطه هاى آمرزش ۷
- اسماء و صفات: رحیم ۳; غفور ۳
- بسمله: آثار بسمله ۲
- توکل: توکل به آمرزش خدا ۴; توکل به رحمت خدا ۴
- خدا: نشانه ها ىآمرزش خدا ۶; نشانه هاى ربوبیت خدا ۸; نشانه هاى رحمت خدا ۶
- رحمت: واسطه هاى رحمت ۷
- گناه: آمرزش گناه ۸
- ماه رجب: ۹
- مؤمنان: آمرزش مؤمنان ۷; رحمت بر مؤمنان ۷، ۸
- مسجد کوفه: ۱۰
- نوح(ع): آمرزش پیروان نوح(ع) ۷; توصیه هاى نوح(ع) ۴; دعوت از پیروان نوح(ع) ۱; دعوت از خانواده نوح(ع) ۱; دعوتهاى نوح(ع) ۱; رحمت بر پیروان نوح(ع) ۷; زمان حرکت کشتى نوح(ع) ۹; عوامل توقف کشتى نوح(ع) ۲; عوامل حرکت کشتى نوح(ع) ۲; فضایل نوح(ع) ۷; قصه نوح(ع) ۱، ۲، ۵; گناهان پیروان نوح(ع) ۵; مبدأ حرکت کشتى نوح(ع) ۱۰; نجات از طوفان نوح(ع) ۴، ۶; نجات پیروان نوح(ع) ۶;نگرانى پیروان نوح(ع) ۵; نقش نوح(ع) ۷; نوح(ع)و نجات پیروان نوح(ع) ۱; نوح(ع) و نجات خانواده نوح(ع) ۱