التوبة ١١٣
ترجمه
| التوبة ١١٢ | آیه ١١٣ | التوبة ١١٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا کَانَ لِلنَّبِیِّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا»: برای پیغمبر و مؤمنان شایسته و درست نیست که. «أُوْلِی قُرْبَی»: خویشاوندان. نزدیکان.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنَّکَ لاَ تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ... (۰) قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ... (۵)
إِنَّکَ لاَ تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ... (۰) وَ اخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِ... (۰) قَالَ سَلاَمٌ عَلَيْکَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۱۲۳ - ۱۱۱، سوره توبه
- وعده قطعى بهشت به كسانى كه در راه خدا با جان و مال خود جهاد مى كنند (ان الله اشترى )
- وضع و وصف فردى و اجتماعى مؤ منين
- سبب عدم جواز استغفار براى مشركين لغو بودن استغفار براى آنان است
- علت وجوب تبرى از دشمنان خدا، و اشاره به عموميت اين حكم
- وجه اينكه توبه (بازگشت ) خدا به پيامبر (ص ) و مهاجرين انصار ،قبل از ذكر توبه خدا به سه نفرى كه از جنگ تبوك تخلف كردند در آيه وارد شده وبيان مراد از توبه خدا در اين موارد
- بيان مقصود از توبه در هر يك از مواردى كه در آيات مورد بحث تكرار شده
- معناى اينكه فرمود: با صادقين باشيد (...و كونوا مع الصادقين )
- پاداش مجاهدان ، و مراد از جمله : (( ليجزيهم الله احسن ما كانوا يعملون ))
- توضيح آيه نفر (فلولا نفر من كل فرقة منهم طائفة ... )) و بيان آنچه كه از آن استنباط مى شود
- (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
- روايتى درباره مشقات و سختى هايى كه مسلمانان در راه تبوك تحمل نمودند
نکات آیه
۱ - پیامبر(ص) و مؤمنان، حق استغفار کردن براى مشرکان را ندارند. (ما کان للنبى و الذین ءامنوا أن یستغفروا للمشرکین)
۲ - استغفار براى مشرک، هر چند از خویشاوندان باشد، ممنوع و حرام است. (ما کان للنبى ... أن یستغفروا للمشرکین و لو کانوا أولى قربى)
۳ - عواطف و احساسات فامیلى، باید تحت الشعاع روابط دینى و مکتبى باشد. (ما کان للنبى ... أن یستغفروا للمشرکین و لو کانوا أولى قربى)
۴ - پیوند خویشاوندى، پیوندى ارزشمند در بینش الهى (ما کان ... و لو کانوا أولى قربى)
۵ - دوزخى بودن مشرکان، امرى قطعى و غیر قابل تغییر (للمشرکین ... من بعد ما تبین لهم أنهم أصحب الجحیم)
۶ - شرک و دوزخى بودن، مانع تأثیر استغفار مؤمنان براى مشرکان و دوزخیان (ما کان للنبى و الذین ءامنوا أن یستغفروا للمشرکین ... أنهم أصحب الجحیم)
۷ - استغفار براى آنان که دوزخى بودنشان قطعى است، ممنوع مى باشد. (ما کان ... أن یستغفروا ... من بعد ما تبین لهم أنهم أصحب الجحیم)
۸ - جواز استغفار براى کسى که هدایت ناپذیرى و دوزخى بودنش، در نظر استغفارکننده قطعى نیست. (من بعد ما تبین لهم أنهم أصحب الجحیم) تعبیر «من بعد ما تبین» نشان مى دهد که قبل از تبین و قطعیت دوزخى بودن فردى، مى توان براى او استغفار کرد.
۹ - استغفار پیامبر(ص) و مؤمنان براى غیر مشرکان، داراى تأثیر است. (ما کان للنبى و الذین ءامنوا أن یستغفروا للمشرکین) نهى الهى از استغفار براى مشرکان، خود نشانه تأثیر اصل استغفار است ; چه اینکه اگراستغفار تأثیرى نداشت، نهى بى مورد بود.
۱۰ - هیچ کس حتى پیامبر (ص) قادر به تغییر سرنوشت شوم (دوزخى بودن) مشرکان نیست. (ما کان للنبى ... من بعد ما تبین لهم أنهم أصحب الجحیم) از اینکه نام پیامبر (ص) به خصوص ذکر شده است، استفاده مى شود که نه تنها دعاى سایر مؤمنان در حق مشرکان بى نتیجه است بلکه حتى پیامبر(ص) هم نمى تواند سرنوشت آنان را با استغفار تغییر دهد.
۱۱ - لزوم پرهیز محبّت و دلسوزى نسبت به مشرکانى که دوزخى بودنشان حتمى است. (ما کان للنبى ... أن یستغفروا للمشرکین ... أنهم أصحب الجحیم)
۱۲ - خویشاوندى با پیامبر(ص) مانع از عذاب و دوزخى شدن فرد مشرک نیست. (ما کان للنبى ... أن یستغفروا للمشرکین و لو کانوا أولى قربى ... أنهم أصحب الجحیم)
موضوعات مرتبط
- احکام: ۲
- استغفار: احکام استغفار ۸ ; استغفار جایز ۸ ; موانع تأثیر استغفار ۶
- تبرى: تبرى از جهنمیان ۱۱ ; تبرى از مشرکان ۱۱
- جهنمیان: ۵ استغفار براى جهنمیان۶ ; فرجام جهنمیان ۱۰; ممنوعیت استغفار براى جهنمیان ۷
- خویشاوندى: ارزش خویشاوندى ۴
- روابط دینى: اهمیّت روابط دینى ۳
- شرک: آثار شرک ۶
- عواطف: تعدیل عواطف ۳ ; عواطف خویشاوندى ۳
- مؤمنان: آثار استغفار مؤمنان ۹ ; تکلیف مؤمنان ۱ ; مؤمنان و استغفار براى مشرکان ۱
- محبّت: محبّت ممنوع ۱۱
- محرمات: ۲
- محمّد(ص): آثار استغفار محمّد(ص) ۹ ; آثار خویشاوندى با محمّد(ص) ۱۲ ; تکلیف محمّد(ص) ۱ ; محدوده اختیارات محمّد(ص) ۱۰ ; محمّد(ص) و استغفار براى مشرکان ۱
- مشرکان: استغفار براى مشرکان ۶ ; حتمیت عذاب مشرکان ۱۲ ; حرمت استغفار براى مشرکان ۲ ; فرجام مشرکان ۱۰ ; مشرکان در جهنم ۵ ; ممنوعیت استغفار براى مشرکان ۲ ; موانع عذاب مشرکان ۱۲
