الأنفال ٦٠
ترجمه
| الأنفال ٥٩ | آیه ٦٠ | الأنفال ٦١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«اَعِدُّوا»: تهیّه کنید. آماده سازید. «رِباط»: ریسمانی که چهارپا را با آن می‌بندند. در اینجا مراد پرورش و نگهداری مَرْکبهای جهاد است. «آخَرِینَ»: دیگران. «مِن دُونِهِمْ»: سوای ایشان. غیر از آنان. «یُوَفَّ إِلَیْکُمْ»: پاداش آن به تمام و کمال به شما داده می‌شود. «أَنتُمْ لا تُظْلَمُونَ»: از سوی خدا به شما ظلم نمی‌شود. اگر نیروی کافی برای مقابله با دشمنان فراهم سازید، از سوی آنان ظلم و ستمی به شما نمی‌شود، چرا که جرأت آن را نخواهند داشت.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُ الشَّهَوَاتِ... (۱) مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ... (۵) وَ مِمَّنْ حَوْلَکُمْ مِنَ... (۳)
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ... (۰) وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ... (۰)
تفسیر
- آيات ۶۶ - ۵۵، سوره انفال
- بدترين جنبندگان نزد خداوند كسانى هستند كه در كفر خود استوار بوده ايمان نمىآورند (يهود)
- دستور مقابله به مثل در برابر پيمان شكنان و مقاتله و نبرد با آنان
- توضيح مفردات آيه شريفه : (( واعدوا لهم ما استطعتم من قوه ... )) و معناى آن و بيان اينكه خطاب در در آن عام است و متوجه تمامى مسلمين مى باشد
- معناى اينكه فرموده است : آنچه در راه خدا انفاق كنيد (ازمال و جان ) به شما بازگردانده مى شود
- صلح با دشمن ، با توكل بر خداى سميع عليم
- شرحى در مورد غريزه حب و بغض و تاءييد نمودن خداوند پيامبر (ص ) را با ايجاد الفتبين قلوب مؤ منين
- مبانى تربيتى اسلام كه با توجيه مؤ منين به سوى حيات حقيقى و جاودان و تمتعاتمعنوى ، بين ايشان الفت و برادرى برقرار مى سازد
- معناى جمله : (( حسبك الله و من اتبعك من المؤ منين ))
- رمز اينكه يك نفر مؤ من صابر مى تواند بر ده نفر كافر چيره گردد
- اثر مستقيم ضعف روحى در كاستن از ميزان توان در كسب پيروزى بر دشمن
- اشاره به اينكه هر قدر بر عزت و شكوت ظاهرى مسلمين افزوده مى گشت از درجه ايمان و قوت معنويات آنان كاسته مى شده است
- سير اجمالى در حوادث و وقايعى كه بعد از هجرت رسول الله (ص ) به مدينه در مدت هفت سال بين آن حضرت و طوائف يهود جريان يافت
- رواياتى در تفسير آيه : (( واعدوا لهم ما استطعتم من قوه ... ))
- دستور پذيرش صلح در: (( و ان جنحوا للسلم فاجنح لها )) موقت بوده و نسخ گرديده است
- چند روايت درباره مراد از (( من اتبعك )) در آيه شريفه : (( يا ايها النبى حسبك الله و من اتبعك من المؤ منين ))
نکات آیه
۱- تقویت قواى نظامى و تهیه ادوات جنگى براى نبرد با دشمنان خدا، وظیفه اى بر عهده تمامى مسلمانان (و أعدوا لهم ما استطعتم من قوة و من رباط الخیل)
۲- مسلمانان باید براى تقویت بنیه نظامى تمام تلاش خویش را تا حد ترساندن دشمن، به کار بندند و از هر چه در اختیار دارند دریغ نورزند. (و أعدوا لهم ما استطعتم من قوة و من رباط الخیل)
۳- اسبهاى سوارى در عصر بعثت، کارآمدترین و مهمترین وسیله براى تقویت بنیه نظامى (و أعدوا لهم ما استطعتم من قوة و من رباط الخیل) عطف «رباط الخیل» بر «قوة» عطف خاص بر عام است و کاربرد چنین عطفى معمولا براى رساندن اهمیت معطوف و نقش اساسیتر آن نسبت به دیگر مصادیق معطوف علیه است.
۴- جامعه اسلامى باید به پیشرفته ترین ادوات رزمى زمان مجهز باشد. (و أعدوا لهم ما استطعتم من قوة و من رباط الخیل)
۵- قواى نظامى جامعه اسلامى باید به گونه اى باشد که دشمنان دین را همواره به هراس افکند. (ترهبون به عدو اللّه و عدوکم)
۶- وحشت دشمن از توان رزمى مسلمانان، تعیین کننده مرز قدرت نظامى ضرورى در جامعه ایمانى (و أعدوا لهم ما استطعتم ... ترهبون به عدو اللّه) جمله «ترهبون ... » به منزله تفسیر و توضیحى است براى «ما استطعتم». یعنى توان نظامى باید به حدى رسد که دشمن را به وحشت اندازد، نه کمتر از آن ; هر چند جامعه اسلامى بر بیشتر از این مقدار توانمند باشد.
۷- اهل ایمان باید توان رزمى برتر خویش را به دشمنان دین بنمایانند. (ترهبون به عدو اللّه) وحشت دشمن از توان نظامى مستلزم این است که آنان بر توان نظامى اهل ایمان آگاه شوند. بنابراین مسلمانان باید توان خویش را به گونه اى به آنان بنمایانند.
۸- جامعه ایمانى در عصر پیامبر(ص) مواجه به دو گروه از دشمن: دشمنانى شناخته شده و دشمنانى ناشناخته (عدو اللّه و عدوکم و ءاخرین من دونهم لاتعلمونهم)
۹- لزوم آمادگى نظامى جامعه اسلامى در برابر دشمنان شناخته شده و ناشناخته (ترهبون ... و ءاخرین من دونهم لاتعلمونهم)
۱۰- دشمنان ناشناخته مسلمانان در عصر پیامبر(ص)، داراى نیروى ضعیفتر نسبت به دشمنان شناخته شده (و ءاخرین من دونهم) برداشت فوق با توجه به کلمه «دون» که به معناى پایین و پست است، استفاده شده. گفتنى است «من» در «من دونهم» بیانیه است. بنابراین «ءاخرین من دونهم» یعنى دشمنان دیگرى که از نیرو و توان کمترى برخوردارند.
۱۱- تنها خداوند آگاه به دشمنانى است که براى جامعه ایمانى ناشناخته اند. (لاتعلمونهم اللّه یعلمهم)
۱۲- ترغیب مؤمنان از جانب خداوند به انفاق در راه خدا، تأمین هزینه هاى نبرد و تهیه تدارکات و امکانات رزمى (و ما تنفقوا من شىء فى سبیل اللّه یوف إلیکم)
۱۳- انفاق در راه خدا، داراى پاداشى کامل و تضمین شده از جانب خدا (و ما تنفقوا من شىء ... یوف إلیکم)
۱۴- تأمین کمترین هزینه جهاد، در پى دارنده پاداش عادلانه الهى (و ما تنفقوا من شىء فى سبیل اللّه یوف إلیکم و أنتم لاتظلمون)
۱۵- انفاق امکانات براى تقویت بنیه نظامى جامعه اسلامى، از مصادیق انفاق «فى سبیل اللّه» است. (و أعدوا لهم ما استطعتم ... و ما تنفقوا من شىء فى سبیل اللّه)
۱۶- نبرد با دشمنان دین، از مصادیق «سبیل اللّه» است. (و ما تنفقوا من شىء فى سبیل اللّه یوف إلیکم) سیاق آیه حکایت از آن دارد که از مصادیق «سبیل اللّه» جهاد با دشمنان دین است.
۱۷- خداوند هرگز در پاداش دادن به بندگان خویش ستم روانمى دارد. (و أنتم لاتظلمون)
۱۸- کاستى در پاداش انفاقها و نادیده گرفتن انفاقهاى ناچیز، ستمکارى است. (و ما تنفقوا من شىء فى سبیل اللّه یوف إلیکم و أنتم لاتظلمون)
۱۹- پرداخت مزد کارها به کمتر از مقدار استحقاق، ستمکارى است. (یوف إلیکم و أنتم لاتظلمون) «توفیة» مصدر «یوف» به معناى پرداخت کامل و تمام است و جمله «أنتم لاتظلمون» حال براى ضمیر در «إلیکم» است. مفهوم این دو جمله همان است که در برداشت فوق آمده است.
۲۰- بازداشتن دشمنان از هجوم به جامعه ایمانى و ستمکارى آنان، از منافع جهاد و تأمین هزینه ادوات آن است.* (و ما تنفقوا ... و أنتم لاتظلمون) برخى برآنند که «یوف إلیکم» و «أنتم لاتظلمون» بیانگر ثمرات توان نظامى جامعه در دنیاست. یعنى اگر هزینه جهاد را تأمین کنید و بنیه نظامى جامعه اسلامى را به حدى برسانید که دشمنان وحشت کنند، در نتیجه به شما هجوم نخواهند آورد تا ضررهایى را بر شما تحمیل نمایند. و اگر چنین کردید بر شما مسلط نخواهند شد تا بتوانند ستمى بر شما روا بدارند.
روایات و احادیث
۲۱- قال الصادق(ع) فى قول اللّه تعالى: «و أعدوا لهم ما استطعتم من قوة» قال: منه الخضاب بالسواد ... .[۱] امام صادق (ع) درباره این سخن خداوند «تا مى توانید براى مقابله با دشمن، نیرو فراهم کنید»، فرمود: از آن جمله خضاب (رزمندگان) با رنگ سیاه است ... .
موضوعات مرتبط
- آمادگى نظامى:۱، ۲ اهمیت آمادگى نظامى ۱، ۲ ۹
- اسبخسوارى:۳
- استراتژى نظامى:۵
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۸، ۱۰
- اسماء و صفات: صفات جلال ۱۷
- انفاق: پاداش انفاق ۱۳، ۱۸ ; تشویق به انفاق ۱۲ ; مصارف انفاق ۱۲ ; موارد انفاق ۱۵
- پاداش: تضمین پاداش ۱۳ ; عدالت در پاداش ۱۴
- جامعه اسلامى: و دشمنان ۹ ; قدرت نظامى جامعه اسلامى ۱۵ ; مسؤولیت جامعه اسلامى ۴، ۵، ۹
- جامعه دینى: دشمنان جامعه دینى ۸، ۱۱
- جنگ: ادوات جنگ ۱، ۴ ; ادوات جنگ در صدر اسلام ۳ ; تأمین ادوات جنگ ۲۰ ; تأمین تدارکات جنگ ۱۲ ; تأمین هزینه جنگ ۱۲، ۲۰
- جهاد: آثار جهاد ۲۰ ; ارزش جهاد ۱۶ ; پاداش تأمین نیازهاى جهاد ۱۴
- خدا: اختصاصات خدا ۱۱ ; پاداشهاى خدا ۱۳، ۱۴، ۱۷ ; تشویق خدا ۱۲ ; خدا و ظلم ۱۷ ; دشمنان خدا ۱ ; علم خدا ۱۱
- دشمنان: ارعاب دشمنان ۲ ; اقسام دشمنان ۸ ; ترس دشمنان ۶، ۷ ; جنگ با دشمنان ۱، ۲۰ ; دشمنان در صدر اسلام ۸ ; دشمنان ناشناخته ۸، ۱۰، ۱۱ ; ضعف دشمنان ۱۰ ; ممانعت از ظلم دشمنان ۲۰
- دین: ارعاب دشمنان دین ۵ ; جنگ با دشمنان دین ۱۶
- سبیل اللّه: موارد سبیل اللّه ۱۶
- ظلم: موارد ظلم ۱۸، ۱۹
- عدالت: ملاک عدالت ۱۹
- قدرت نظامى: تقویت قدرت نظامى ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۱۵ ; ملاک قدرت نظامى ۶ ; نمایش قدرت نظامى ۷
- کار: اجرت کار ۱۹
- مؤمنان: تشویق مؤمنان ۱۲ ; مسؤولیت مؤمنان ۷
- مسلمانان: دشمنان مسلمانان صدر اسلام ۱۰ ; قدرت نظامى مسلمانان ۶ ; مسؤولیت مسلمانان ۱، ۲
- نظام جزایى:۱۷، ۱۸، ۱۹
منابع
- ↑ من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۲۳، ح ۲۸۲ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۱۶۴، ح ۱۳۸.
