الأنعام ١٦٣
ترجمه
| الأنعام ١٦٢ | آیه ١٦٣ | الأنعام ١٦٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أوَّلُ الْمُسْلِمِینَ»: مراد نخستین مسلمان در میان امّت محمّدی، یا مخلص‌ترین و مطیع‌ترین کس در میان تمام اهل جهان از آغاز تا پایان آن است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي... (۱) فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَمَا... (۲) وَ قَالَ مُوسَى يَا قَوْمِ إِنْ... (۱) فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَمَا... (۲)
وَ مَنْ يَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ... (۰) إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ... (۱) وَ وَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ... (۱) إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا... (۱) وَ إِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى... (۱) فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَکَّلْنَا... (۰) رَبِ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْکِ... (۲) وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ... (۰) فَصَلِ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ (۰) وَ نَجِّنَا بِرَحْمَتِکَ مِنَ... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱- خداوند حقیقتى منزه از داشتن شریک در ربوبیت بر هستى (رب العلمین. لا شریک له)
۲- نبودن شریک براى خدا در ربوبیت، دلیل لزوم اخلاص در پرستش او (إن صلاتى و نسکى ... لله رب العلمین. لا شریک له) توصیف «الله» به ربوبیتش بر هستى (رب العالمین) و نبودن شریک براى او (لا شریک له) تعلیل براى «إن صلاتى ... لله» است.
۳- پیامبر (ص) به یگانه پرستى، اخلاص در عبادت و ایمان به یکتایى خدا در ربوبیت مأمور بود. (إن صلاتى ... لله رب العلمین. لا شریک له و بذلک أمرت)
۴- توحید در عبادت و ایمان به یکتایى خدا در ربوبیت، آیین پیامبر (ص) (إن صلاتى ... لله رب العلمین. لا شریک له و بذلک أمرت) در آیه ۱۶۱ بیان شد که خداوند پیامبر (ص) را به راهى راست و دینى استوار هدایت کرد. آیه مورد بحث بیان مى کند که پیامبر (ص) به توحید عبادى و ربوبى مأمور بود. بنابراین آیین پیامبر (ص)، توحید در عبادت و ایمان به یکتایى خداوند است.
۵- پیامبر (ص) داراى مقام تسلیم و پذیرنده فرمانهاى خدا (و بذلک أمرت و أنا أول المسلمین) «اسلام»، مصدر «المسلمین»، به معناى تسلیم شدن و متعلق «المسلمین» به دلیل جمله قبل فرمانهاى خداوند است. بنابراین «انا أول المسلمین» یعنى من اول کسى هستم که تسلیم دستورهاى خدا شده ام.
۶- جایگاه پیامبر (ص) در مقام تسلیم، جایگاهى برتر از همه تسلیم شدگان در برابر خدا (و أنا أول المسلمین) اول بودن گاهى به اعتبار زمان است و گاهى به اعتبار رتبه و مقام. به نظر مى رسد در جمله «أنا أول المسلمین» دومین معنا مراد باشد.
موضوعات مرتبط
- اسلام: تعالیم اسلام ۴
- ایمان: به توحید ربوبى ۳، ۴ ; متعلق ایمان ۳، ۴
- تسلیم: به خدا ۵، ۶ ; مقام تسلیم ۵، ۶
- توحید: اهمیت توحید ربوبى ۳ ; اهمیت توحید عبادى ۳، ۴ ; توحید عبادى ۲
- خدا: تنزیه خدا ۱
- شرک: نفى شرک ربوبى ۱، ۲
- عبادت: اخلاص در عبادت ۲ ; اهمیت اخلاص در عبادت ۳
- محمّد (ص): انقیاد محمّد (ص) ۵، ۶ ; توحید محمّد (ص) ۳ ; مسؤولیت محمّد (ص) ۳ ; مقامات محمّد (ص) ۵، ۶
