الأنعام ٨٦
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ إِسْمَاعِيلَ وَ الْيَسَعَ وَ يُونُسَ وَ لُوطاً وَ کلاًّ فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ |
ترجمه
| الأنعام ٨٥ | آیه ٨٦ | الأنعام ٨٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کُلاًّ»: هر کدام. منصوب به (فَضَّلْنَا) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۹۰ - ۸۴، سوره انعام
- اشاره به استمرار و عدم انقطاع عقيده به توحيد در قرون گذشته ، با عنايت و هدايت الهى .
- قرآن كريم دخترزادگان را هم اولاد و ذريه حقيقى مى داند.
- ملاك تفصيل و برترى انبياء(ع ) بر ديگر مردم ، داشتن هدايت فطرى و بهره مندى ازهدايت خاص و بى واسطه الهى است .
- كوششى كه صاحب المنار براى توجيه ترتيب اسماء انبياء (ع ) در سه آيه شريفه ،نموده است .
- اشكالاتى كه بر كلام صاحب المنار وارد است .
- معناى (اجتباء) و مراد از استعمال آن در ارتباط با انبياء الهى .
- دعوت همه انبياء(ع ) و تمام شرايع ، در حقيقت يكى است اگر چه در سعه و ضيق واجمال و تفصيل مختلف باشند.
- معناى (و هديناهم الى صراط مستقيم ).
- در هدايت الهى ضلالت راه ندارد و بقاء آن مشروط به شكر، كه عبارتست ازعمل به لوازم توحيد و عبوديت مى باشد.
- معانى (( حكم )) و بيان مراد از دادن كتاب و حكم و نبوت به پيامبران عليهم السلام .
- اقسام سه گانه اطلاق (( كتاب )) در قرآن مجيد.
- بررسى اقوال مختلفى كه درباره اينكه قومى كه موكل بر حفظ دين خدا هستند چه كسانى مى باشند گفته شده است .
- به نظر ما مراد از اين قوم انبياء و معصومين و اتقياء و صلحايند كه همواره پاسدار دين حق مى باشند.
- شريعت اسلام ناسخ شرايع قبل است و امر خداوند در (( فبهديهم اقتده )) به معناى امربه تبعيت از شرايع گذشته نيست .
- چند روايت درباره (( يسع )) يكى از انبياى بنىاسرائيل .
- رواياتى در مورد اينكه دخترزادگان هم از ذريه انسان بشمار مى روند.
- مساءله قرابت و ترتب آثار نسب در مورد زنان ، و دخترزادگان مساءله اى حقوقى واجتماعى است كه در اسلام شناخته شده است .
- استناد ائمه اهل بيت عليهم السلام به آياتى از قرآن مجيد براى اثبات اينكه دخترزادهاولاد بشمار مى رود.
- رواياتى در ذيل (( .... فقد و كلنا بها قوما ليسوا بها كافرين )) .
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ إِسْماعِيلَ وَ الْيَسَعَ وَ يُونُسَ وَ لُوطاً وَ كلًّا فَضَّلْنا عَلَى الْعالَمِينَ «86»
و اسماعيل و يَسَع و يونس و لوط را (نيز هدايت كرديم) و همه را بر جهانيان برترى داديم.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ إِسْماعِيلَ وَ الْيَسَعَ وَ يُونُسَ وَ لُوطاً وَ كلاًّ فَضَّلْنا عَلَى الْعالَمِينَ (86)
وَ إِسْماعِيلَ وَ الْيَسَعَ: و نبوت عطا فرموديم اسماعيل پسر ابراهيم را و اليسع پسر اخطوب وَ يُونُسَ وَ لُوطاً: و يونس بن متى و لوط پسر هاران را وَ كلًّا فَضَّلْنا عَلَى الْعالَمِينَ: و همه اين پيغمبران را به نبوت فضيلت داديم بر عالميان زمان ايشان، مراد آنكه هر يك از انبياء را ما بر امتشان فضيلت داديم به جهت قبح تقديم مفضول بر فاضل. آيه شريفه، دليل فضل انبيا است بر ما عداى ايشان از ملائكه و جن و انس.
«1» نساء، آيه 23.
«2» بحار الانوار، جلد 48، صفحه 128 (بنقل از عيون اخبار الرضا)- احتجاج طبرسى، جلد 2، صفحه 164.
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 324
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ إِسْماعِيلَ وَ الْيَسَعَ وَ يُونُسَ وَ لُوطاً وَ كلاًّ فَضَّلْنا عَلَى الْعالَمِينَ (86)
ترجمه
و اسمعيل و اليسع و يونس و لوط را و همه را فضيلت داديم بر جهانيان.
تفسير
حضرت اسمعيل پسر بلا فصل حضرت ابراهيم است و از انبياء بنى اسرائيل نيست چون اسرائيل لقب حضرت يعقوب است و حضرت لوط برادرزاده حضرت ابراهيم يا خواهر زاده او است و حضرت يونس را در نفحات از بسيارى از مفسرين نقل نموده كه گفته‌اند از اولاد حضرت ابراهيم نيست و بنابر اين اگر مرجع ضمير و من ذريّته در آيه و وهبنا له اسحق حضرت ابراهيم باشد اسماء مذكوره در اين آيه عطف است بتقدير هدينا بر نوح چون گفته‌اند ذريّه بر اولاد بلا فصل مانند حضرت اسمعيل صادق نيست علاوه بر آنكه حضرت لوط مسلما خارج از ذريه حضرت ابراهيم است و نكته تغيير اسلوب عطف آنستكه ذكر انبياء بنى اسرائيل تمام شد و در اين آيه ذكر غير آنها شده است و همچنين نكته تأخير ذكر حضرت اسمعيل است كه در آيه سابقه اشاره شد و نكته تقديم ذكر بنى اسرائيل شايد آن باشد كه معروفيّت و مقبوليّت آنها نزد يهود و نصارى بيشتر بوده و عمده غرض از ذكر انبيا بيان آنستكه مسلك آنها توحيد بوده و از عبادت و تقوى باين مقام رسيده‌اند و در چنين مقامى ذكر مقبولات طرف مناسب است در هر حال در اين آيه خداوند جبران فرموده تأخير ذكر اسم آنحضرت را بتقديم و تصريح با فضليت
جلد 2 صفحه 348
و ساير انبياء نامبرده بر جهانيان اهل عصر خودشان حتى ملائكه مقرّبين و بعضى گفته‌اند حضرت يونس از بنى اسرائيل بوده و حضرت لوط در حجر حضرت ابراهيم تربيت شده و اطلاق ذريه بر اولاد بلا فصل ميشود بنابر اين مانعى از عطف بر ذرارى نامبرده سابقه نيست علاوه بر آنكه همه از اولاد حضرت نوحند و ممكن است ضمير و من ذريته راجع بآن حضرت باشد چون اقرب است لفظا و تغليب هم ممكن است و بنابر اين نكته تأخير ذكر نام مبارك حضرت اسمعيل آنستكه كلام در مقام بيان انبيائى بوده كه از نسل ايشان انبياء بسيارى بوجود آمده است مانند حضرت ابراهيم و اسحق و يعقوب و نوح كه در صدر آيه و وهبنا له ذكر شده است و از نسل حضرت اسمعيل پيغمبرى بوجود نيامده جز حضرت ختمى مرتبت صلى اللّه عليه و آله آنرا هم كه عامّه مخاطبين قبول نداشته‌اند و اللّه اعلم ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ وَهَبنا لَه‌ُ إِسحاق‌َ وَ يَعقُوب‌َ كُلاًّ هَدَينا وَ نُوحاً هَدَينا مِن قَبل‌ُ وَ مِن ذُرِّيَّتِه‌ِ داوُدَ وَ سُلَيمان‌َ وَ أَيُّوب‌َ وَ يُوسُف‌َ وَ مُوسي وَ هارُون‌َ وَ كَذلِك‌َ نَجزِي المُحسِنِين‌َ (84) وَ زَكَرِيّا وَ يَحيي وَ عِيسي وَ إِلياس‌َ كُل‌ٌّ مِن‌َ الصّالِحِين‌َ (85) وَ إِسماعِيل‌َ وَ اليَسَع‌َ وَ يُونُسَ وَ لُوطاً وَ كلاًّ فَضَّلنا عَلَي العالَمِين‌َ (86) وَ مِن آبائِهِم وَ ذُرِّيّاتِهِم وَ إِخوانِهِم وَ اجتَبَيناهُم وَ هَدَيناهُم إِلي صِراطٍ مُستَقِيم‌ٍ (87)
احتياج بترجمه ندارد در ضمن تفسير شرح داده ميشود انشاء اللّه تعالي، وَ وَهَبنا لَه‌ُ علاوه بر آنچه در آيه ذكر شده سابقا که حجتهاي خود را بابراهيم
جلد 7 - صفحه 128
عليه السّلام داديم و درجات عاليه باو عنايت نموديم باو بخشيديم اسحق در سن‌ّ پيري و عجوزه بودن و نازا بودن ساره زوجه او باو اسحق را عنايت كرديم و يعقوب که فرزند اسحق باشد و درك زمان ابراهيم را نمود چنانچه در جاي ديگر ميفرمايد فَبَشَّرناها بِإِسحاق‌َ وَ مِن وَراءِ إِسحاق‌َ يَعقُوب‌َ هود آيه 74.
كُلًّا هَدَينا هر سه نفر ابراهيم اسحق يعقوب را هدايت نموديم داراي مقام نبوت و رسالت بودند و از اوصياء ابراهيم در بني اسرائيل که اسرائيل همان اسحق است.
وَ نُوحاً هَدَينا مِن قَبل‌ُ يعني پيش از ابراهيم نوح را هدايت كرديم که اولين پيغمبر اولو العزم بوده و دين او تا زمان ابراهيم باقي بود و او را شيخ الانبياء گفتند چون طول عمر او از همه بيشتر بوده و آدم ثاني گفتند چون تمام افراد بشر بعد از آدم از نسل او بوجود آمدند وَ مِن ذُرِّيَّتِه‌ِ در مرجع ضمير اختلاف شد بعضي گفتند راجع بنوح است يكي از جهت اقربيت و يكي از جهت اينكه بعض مذكورين از ذريه ابراهيم نيستند مثل لوط و الياس، و بعضي گفتند راجع بابراهيم است چون اينکه آيات در مقام تفضلات باو است و از باب تغليب همه را ذريه او شمرده داود إبن ايشاء که شرح حال او در سوره بقره در قصه طالوت و جالوت آيه شريفه وَ قَتَل‌َ داوُدُ جالُوت‌َ گذشت و سليمان إبن داود و شرح آن هم در قضيه هاروت و ماروت گذشت و ايوب إبن موص إبن رازح بن روم بن عيصي إبن اسحق از انبياء بني اسرائيل و شرح حال او در سوره ص آيه 4 وَ اذكُر عَبدَنا أَيُّوب‌َ إِذ نادي رَبَّه‌ُ أَنِّي مَسَّنِي‌َ الشَّيطان‌ُ بِنُصب‌ٍ وَ عَذاب‌ٍ بيايد انشاء اللّه و يوسف إبن يعقوب إبن اسحق در سوره يوسف خداوند مفصلا بيان فرموده و موسي و هارون دو برادر ابنا عمران إبن يصهر بن قاهث بن لاوي إبن يعقوب و در بسياري از سور شرح حال آنها بتفصيل و اجمال بيان شده.
جلد 7 - صفحه 129
وَ كَذلِك‌َ نَجزِي المُحسِنِين‌َ ممكن است اشاره باين باشد که اينها چون محسن بودند بآنها عنايت فرموديم و ممكن است اشاره باشد به اينكه بمحسنين هم اينکه نوع عنايتها را ميكنيم.
(و زكريّا) إبن اذن بن بركيا که او را ارّه بر سر گذاردند و دو قسمت كردند و يحيي إبن زكريّا که براي خاطر يك زن زانيه او را سر بريدند و سر او در مقابل پادشاه تكلم فرمود چنانچه سر حضرت ابي عبد اللّه عليه السّلام مقابل يزيد لعين تكلم فرمود و سر سعيد بن جبير مقابل حجاج تكلم نمود و عيسي إبن مريم بنت عمران إبن ياشهم إبن امون إبن حزقيا، و اينکه يكي از ادله است بر اينكه حسنين عليهما السّلام و ساير ائمه هدي و سادات فاطميين ابناء رسول اللّه صلّي اللّه عليه و آله و سلّم هستند و از ذراري آن بزرگوار و الياس در ميان مفسرين اختلاف شد که آيا ادريس است يا خضر است يا اولاد بشر إبن فنحاس است و خداوند در سوره و الصافات در ده آيه از آيه 123 الي 132، شرح او را بيان فرموده كُل‌ٌّ مِن‌َ الصّالِحِين‌َ صالح مطلق مرادف با معصوم است.
(و اسمعيل) ذبيح اللّه إبن ابراهيم و بشارة او را خداوند بابراهيم داده فَبَشَّرناه‌ُ بِغُلام‌ٍ حَلِيم‌ٍ الي آخر الآيات سوره و الصافات آيه 99 الي 109 يازده آيه و اليسع إبن اخطوب إبن عجوز يونس إبن متي ملقب بذي النون و شرح حال او در سوره و الصافات آيه 139 تا 149 در يازده آيه ذكر شده و لوطا بعضي گفتند پسر برادر ابراهيم که هاران باشد و بعضي گفتند پسر خواهر ابراهيم است و اول كسي که ايمان بابراهيم آورد او بوده چنانچه ميفرمايد فَآمَن‌َ لَه‌ُ لُوطٌ عنكبوت آيه 25، چنانچه امير المؤمنين عليه السّلام اول من آمن برسول اللّه (ص) بود، و مبعوث شد بر قومش و قضاياي او و قومش در بسياري از سور قرآن مذكور شده وَ كلًّا فَضَّلنا عَلَي العالَمِين‌َ بعضي گفتند مراد عالمين زمان خود بوده و نظر به اينكه
جلد 7 - صفحه 130
محمّد صلّي اللّه عليه و آله و سلّم و آل او عليهم السّلام مسلّما افضل از آنها بودند لكن اينکه خلاف ظاهر آيه شريفه است بلكه آيه در مقام اينست که انبياء افضل بر عالمين هستند امّا البته ميانه خود انبياء افضل و غير افضل بوده چنانچه ميفرمايد تِلك‌َ الرُّسُل‌ُ فَضَّلنا بَعضَهُم عَلي بَعض‌ٍ بقره آيه 254، و حضرت رسالت (ص) افضل از کل آنها بوده و ملقب (بخاتم النبيين) شده در آيه شريفه ما كان‌َ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِن رِجالِكُم وَ لكِن رَسُول‌َ اللّه‌ِ وَ خاتَم‌َ النَّبِيِّين‌َ احزاب آيه 40.
وَ مِن آبائِهِم وَ ذُرِّيّاتِهِم وَ إِخوانِهِم ظاهر اينست که اينکه جمله اشاره بسائر انبياء است که نام آنها ذكر نشده و آنها بعضي پدران اينکه مذكورين بودند و بعضي ذراري آنها و بعضي اخوان آنها و قرينه بر اينکه ظهور يكي اينكه اينکه آيات شريفه در مقام ذكر انبياء بوده و ديگر جمله اخيره که ميفرمايد وَ اجتَبَيناهُم که خداوند اينها را برگزيد وَ هَدَيناهُم بهدايت مطلقه عامه إِلي صِراطٍ مُستَقِيم‌ٍ که هيچگونه اعوجاجي در او نباشد از حيث عقائد و اخلاق و اعمال و آنها هدايت شدند و اينکه موهبت خاص انبياء و اوصياء آنها و معصومين مثل مريم و صديقه طاهره است زيرا غير معصوم خالي از اعوجاج نيست و اقوي‌تر دليل که موجب نص‌ّ در اينکه مدّعي ميشود آيات بعد است که ميفرمايد:
131
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- اسماعیل، الیسع، یونس و لوط، از ذریه نوح (ع) بودند. (و نوحا هدینا من قبل و من ذریته ... و إسمعیل و الیسع و یونس و لوطا)
۲- اسماعیل، الیسع، یونس و لوط(ع)، از زمره صالحان و برخوردار از هدایت ویژه خداوند بودند. (کلاً هدینا ... و من ذریته ... کل من الصلحین ... و إسمعیل و الیسع و یونس و لوطا)
۳- ابراهیم، اسحاق، یعقوب، نوح، داوود، سلیمان، ایوب، یوسف، موسى و هارون (ع) پیامبرانى بودند که بر همه مردم عصر خویش برترى یافته بودند. (و وهبنا له إسحق و یعقوب ... و کلا فضلنا على العلمین) برترى یافتن هر یک از پیامبران بر همه مردم که در اولین نظر از کلمه «العالمین» به ذهن مى آید مستلزم برترى یافتن هر یک از پیامبران بر دیگرى است. لذا نمى توان عموم «العالمین» را حقیقى دانست، بلکه داراى عموم عرفى بوده و ناظر به همه جوامع عصر خود آنهاست.
۴- زکریا، یحیى، عیسى، الیاس، اسماعیل، الیسع، یونس و لوط (ع)، پیامبرانى برترى یافته بر همه مردم عصر خویش (و زکریا و یحیى ... و کلا فضلنا على العلمین)
۵- همه انبیا داراى برترى و فضیلت بر تمام جهانیان مى باشند. (و کلا فضلنا على العلمین)
۶- فضیلت و برترى پیامبران بر همه جهانیان، موهبتى الهى به آنان است. (و کلا فضلنا على العلمین)
۷- نیکوکار و صالح بودن، از معیارهاى فضیلت یافتن پیامبران بر همه جهانیان است. (نجزى المحسنین ... کل من الصلحین ... فضلنا على العلمین)
۸- پیشه ساختن احسان و صلاح، زمینه ساز ارتقاى درجه در پیشگاه خداوند است. (نجزى المحسنین ... کل من الصلحین ... فضلنا على العلمین) چون دو صفت احسان و صلاح به عنوان ممیزات پیامبران در آیات پیشین مطرح شده بود، چنین برمى آید که این دو صفت داراى نقش اساسى در بالا بردن درجه و مقامات معنوى هستند.
موضوعات مرتبط
- ابراهیم (ع): فضایل ابراهیم (ع) ۳
- احسان: آثار احسان ۷، ۸
- ارزشها: ملاک ارزشها ۷
- اسحاق (ع): فضایل اسحاق (ع) ۳
- اسماعیل (ع): از صالحان ۲ ; فضایل اسماعیل (ع) ۴ ; نیاکان اسماعیل (ع) ۱ ; هدایت اسماعیل (ع) ۲
- الیاس (ع): فضایل الیاس (ع) ۴
- الیسع (ع): از صالحان ۲ ; فضایل الیسع (ع) ۴ ; نیاکان الیسع (ع) ۱ ; هدایت الیسع (ع) ۲
- انبیا: برترى انبیا ۳، ۴، ۵، ۶ ; عطایاى خدا به انبیا ۶ ; عوامل برترى انبیا ۷ ; فضایل انبیا ۵، ۶، ۷
- ایوب (ع): فضایل ایوب (ع) ۳
- تقرب: آثار تقرب ۸
- خدا: هدایت خاص خدا ۲
- داود (ع): فضایل داود (ع) ۳
- رشد: عوامل رشد ۸
- زکریا (ع): فضایل زکریا (ع) ۴
- سلیمان (ع): فضایل سلیمان (ع) ۳
- صالحان:۲
- صلاح: آثار صلاح ۷، ۸
- عیسى (ع): فضایل عیسى (ع) ۴
- لوط (ع): فضایل لوط (ع) ۴ ; لوط (ع) از صالحان ۲ ; نیاکان لوط (ع) ۱ ; هدایت لوط (ع) ۲
- موسى (ع): فضایل موسى (ع) ۳
- نوح (ع): فضایل نوح (ع) ۳ ; نسل نوح (ع) ۱
- هارون (ع): فضایل هارون (ع) ۳
- یحیى (ع): فضایل یحیى (ع) ۴
- یعقوب (ع): فضایل یعقوب (ع) ۳
- یوسف (ع): فضایل یوسف (ع) ۳
- یونس (ع): فضایل یونس (ع) ۴ ; نیاکان یونس (ع) ۱ ; هدایت یونس (ع) ۲ ; یونس (ع) از صالحان ۲
منابع
