النساء ٥٤

أَمْ‌ يَحْسُدُونَ‌ النَّاسَ‌ عَلَى‌ مَا آتَاهُمُ‌ اللَّهُ‌ مِنْ‌ فَضْلِهِ‌ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ‌ إِبْرَاهِيمَ‌ الْکِتَابَ‌ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَيْنَاهُمْ‌ مُلْکاً عَظِيماً

ترجمه

یا اینکه نسبت به مردم [= پیامبر و خاندانش‌]، و بر آنچه خدا از فضلش به آنان بخشیده، حسد می‌ورزند؟ ما به آل ابراهیم، (که یهود از خاندان او هستند نیز،) کتاب و حکمت دادیم؛ و حکومت عظیمی در اختیار آنها [= پیامبران بنی اسرائیل‌] قرار دادیم.

يا اين كه بر مردم نسبت به آنچه خدا از كرم خويش به ايشان داده رشك مى‌برند؟ همانا كه ما خاندان ابراهيم را كتاب و حكمت داديم و بديشان فرمانروايى بزرگى بخشيديم

بلكه به مردم، براى آنچه خدا از فضل خويش به آنان عطا كرده رشك مى‌ورزند؛ در حقيقت، ما به خاندان ابراهيم كتاب و حكمت داديم، و به آنان ملكى بزرگ بخشيديم.

بلکه حسد می‌ورزند با مردم (یعنی پیامبر و مسلمین) چون آنها را خدا به فضل خود برخوردار نمود. که البته ما به آل ابراهیم کتاب و حکمت دادیم و به آنها ملک و سلطنتی بزرگ عطا کردیم.

بلکه آنان به مردم [که در حقیقتْ پیامبر و اهل بیت اویند] به خاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا کرده، حسد می ورزند. تحقیقاً ما به خاندان ابراهیم کتاب و حکمت دادیم، و به آنان فرمانروایی بزرگی بخشیدیم.

يا بر مردم به خاطر نعمتى كه خدا از فضل خويش به آنان ارزانى داشته حسد مى‌برند؟ در حالى كه ما به خاندان ابراهيم كتاب و حكمت داديم و فرمانروايى بزرگ ارزانى داشتيم.

یا مگر به خاطر آنچه خداوند از لطف خویش [به بعضی از] مردمان بخشیده به آنان رشک می‌برند؟ ما به خاندان ابراهیم کتاب آسمانی و نبوت داده‌ایم و به آنان فرمانروایی بزرگی بخشیده‌ایم‌

بلكه به مردم- پيامبر

آیا آنان بر چیزی حسد می‌برند که خداوند از روی فضل و رحمت خود (با برانگیختن محمّد) به مردم (عرب) داده است؟ ما که به آل ابراهیم (که ابراهیم نیای شما و ایشان است) کتاب (آسمانی) و پیغمبری و پادشاهی عظیمی دادیم. (مانند: سلطنت یوسف در مصر، و شاهی داود و سلیمان در شام).

یا به مردمان بر آنچه خدا از فضل خویش به آنان عطا کرده، رشک می‌برند؟ پس ما به‌راستی به خاندان ویژه‌ی ابراهیم، کتاب و حکمت دادیم و به آنان مُلکی بزرگ دادیم.

یا رشک برند مردم را بدانچه خدا از فضل خویش بدانان داده است همانا دادیم به خاندان ابراهیم کتاب و حکمت را و دادیم بدیشان پادشاهی بزرگ را

النساء ٥٣	آیه ٥٤	النساء ٥٥
سوره : سوره النساء نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«النَّاس»: توده مردم. در اینجا مراد پیغمبر، یا او و مؤمنان، و یا ملّت عرب است. «الْحِکْمَة»: شناخت اسرار شریعت و رموز اشیاء. فهم اسرار موجود در کتاب آسمانی. نبوّت. «مُلْکاً عَظِیماً»: مراد حکومت بر دلها یا سلطنت بر ممالک از سوی برخی از پیغمبران ابراهیمی است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

أَمْ‌ عِنْدَهُمْ‌ خَزَائِنُ‌ رَحْمَةِ... (۰)

أَ لَمْ‌ تَرَ إِلَى‌ الَّذِينَ‌ أُوتُوا... (۲) قُلْ‌ لَوْ أَنْتُمْ‌ تَمْلِکُونَ‌... (۲) وَ قَالَتِ‌ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ‌... (۰)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- حسادت اهل کتاب (یهود)، نسبت به پیامبر (ص) و مسلمانان (ام یحسدون النّاس على ما اتیهم اللّه من فضله) این آیه و آیات گذشته جوابى است بر گفتار غیر منصفانه یهود درباره اهل ایمان (هؤلاء اهدى ... ) بنابراین مراد از «النّاس» پیامبر (ص) و مؤمنان خواهد بود.

۲- همسویى اهل کتاب (یهود) با کافران و تصدیق عقاید آنان، برخاسته از حسادتشان به پیامبر (ص) و مسلمانان (یقولون هؤلاء اهدى من الّذین امنوا سبیلا ... یحسدون النّاس) جمله «ام یحسدون ... » بیان علتى براى مسائل عنوان شده در آیه ۵۱ است. و از جمله آنها، قضاوت ظالمانه و همسویى با کافران است. یعنى این قضاوت و همسویى، ناشى از حسادت یهود مى باشد.

۳- مقام پیامبرى و حکومت اعطا شده از جانب خدا به پیامبر (ص) باعث حسادت یهودیان به آن حضرت و پیروانش (ام یحسدون النّاس على ما اتیهم اللّه من فضله فقد اتینا ال ابرهیم) مراد از «فضله» به قرینه ذیل آیه (فقد آتانا ... )، کتاب و حکمت و ملک عظیم است.

۴- اعطاى قرآن به پیامبر (ص)، مایه حسادت یهود بر آن حضرت (ام یحسدون النّاس على ما اتیهم اللّه من فضله) از مصادیق «فضل» به قرینه ذیل آیه قرآن مى باشد.

۵- بعثت انبیا و رهبران الهى، ناشى از فضل خداوند است. (ام یحسدون النّاس على ما اتیهم اللّه من فضله)

۶- حسادت یهودیان بر پیامبر (ص) و منزلت وى، مایه گرایش آنان به کفر و شرک (یؤمنون بالجبت و الطاغوت ... ام یحسدون النّاس على ما اتیهم اللّه من فضله)

۷- حسادت، خطرى براى ایمان و اعتقاد و عاملى براى گرایش به شرک و کفر (یؤمنون بالجبت و الطاغوت ... ام یحسدون النّاس على ما اتیهم اللّه من فضله) «ام یحسدون»، چنانچه گذشت، بیان علت مسائلى است که در آیه ۵۱ مطرح شد که از جمله آنها، گرایش و ایمان برخى از یهودیان به کفر و شرک است. یعنى حسادت باعث شد تا به «جبت» و «طاغوت» ایمان بیاورند.

۸- اعطاى کتاب و حکمت (پیامبرى) و ملک عظیم به آل ابراهیم (ع)، از تفضّلات الهى (فقد اتینا ال ابرهیم الکتب و الحکمة و اتیناهم ملکاً عظیماً) برخى از مفسران برآنند که مراد از حکمت، نبوت و پیامبرى است.

۹- بى نتیجه بودن حسادت اهل کتاب (یهود) نسبت به تفضّلات الهى به پیامبر (ص) (ام یحسدون النّاس على ما اتیهم اللّه من فضله فقد اتینا ال ابرهیم) «فقد آتینا» به این معناست که همان گونه که حسدورزان به آل ابراهیم طرفى نبستند و به آنان ضررى نرساندند، حسودان به پیامبر (ص) نیز نتیجه اى نخواهند برد و ضررى را متوجّه آن حضرت نخواهند کرد.

روایات و احادیث

۱۰- خاندان رسالت به علت بهره مندى از داده ها و فضل خداوند، مورد حسادت (ام یحسدون النّاس على ما اتیهم اللّه من فضله) امام صادق (ع) فرمود: ... نحن النّاس المحسودون الّذین قال اللّه: ام یحسدون النّاس ... .

۱۱- نبوّت، فهم، منصب قضاوت و لزوم اطاعت مردم، داده هاى خداوند به خاندان ابراهیم (ع) (فقد اتینا ال ابرهیم الکتب و الحکمة و اتیناهم ملکاً عظیماً) امام صادق (ع) در پاسخ سؤال از آیه فوق درباره «الکتاب» فرمود: النّبوة، و درباره «الحکمة» فرمود: الفهم و القضاء، و درباره «ملکاً عظیماً» فرمود: الطّاعة.

۱۲- مقام امامت، فضل و داده خداوند به خاندان ابراهیم (ع) (و اتیناهم ملکاً عظیماً) امام باقر (ع) در معناى «ملک عظیم» در آیه فوق فرمود: ... ان جعل فیهم ائمّة.

۱۳- خاندان محمّد (ص)، از تبار ابراهیم (واتینا ال ابرهیم الکتب و الحکمة و اتیناهم ملکاً عظیماً) حضرت على (ع) در مورد آیه فوق فرمود: ... و نحن آل ابراهیم.

موضوعات مرتبط

• آل ابراهیم (ع): امامت آل ابراهیم (ع) ۱۲ ; حکمت آل ابراهیم (ع) ۸ ; حکومت آل ابراهیم (ع) ۸ ; علم آل ابراهیم (ع) ۱۱ ; فضایل آل ابراهیم (ع) ۸، ۱۱، ۱۲ ; قضاوت آل ابراهیم (ع) ۱۱ ; نبوّت آل ابراهیم (ع) ۱۱ ; نسل آل ابراهیم (ع) ۱۳
• ائمه (ع): فضایل ائمه (ع) ۱۰
• انبیا: بعثت انبیا ۵
• اهل بیت (ع): نیاکان اهل بیت (ع) ۱۳
• اهل کتاب: و کافران ۲ ; اهل کتاب و محمّد (ص) ۹ ; حسد اهل کتاب ۱، ۲، ۹
• ایمان: موانع ایمان ۷
• حسد: آثار حسد ۶، ۷، ۹ ; عوامل حسد ۳، ۴، ۱۰
• حسودان:۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۹
• خدا: عطایاى خدا ۳، ۴، ۸، ۱۱، ۱۲ ; فضل خدا ۵، ۸، ۹، ۱۰، ۱۲
• رهبرى: دینى ۵
• شرک: زمینه شرک ۶ ; عوامل شرک ۷
• قضاوت: اهمیّت قضاوت ۱۱
• کفر: زمینه کفر ۶ ; عوامل کفر ۷
• محمّد (ص): فضایل محمّد (ص) ۳، ۴، ۶
• یهود: حسد یهود ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۹ ; شرک یهود ۶ ; کفر یهود ۶ ; یهود و کافران ۲ ; یهود و محمّد (ص) ۱، ۳، ۶، ۹ ; یهود و مسلمانان ۱، ۲، ۳