يونس ٩٢
| کپی متن آیه |
|---|
| فَالْيَوْمَ نُنَجِّيکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آيَةً وَ إِنَ کَثِيراً مِنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ |
ترجمه
| يونس ٩١ | آیه ٩٢ | يونس ٩٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ»: لاشه تو را می‌رهانیم. (بِبَدَنِکَ) در موضع حال از ضمیر (کَ) است. یا این که حرف (بِ) زائد و (بَدَن) بدل از (کَ) است. «مَنْ خَلْفَک»: کسانی که از تو به جای مانده‌اند. کسانی که بعد از تو می‌آیند. «آیة»: اندرز و عبرت.
تفسیر
- آيات ۷۵ - ۹۳ سوره يونس
- فهرستی از وقايع زمان پيامبر اسلام «ص» و مسلمانان
- گفتگوى موسى «ع»، با فرعونيان و...
- بيان حقيقت سحر، از زبان حضرت موسى «ع»
- اقوال مفسران، در معنای «ذرّیه ای» كه به موسى «ع» ايمان آوردند
- اگر به خدا ایمان دارید و تسليم او هستید، بر او توكل كنيد
- معنای دعاى بنى اسرائيل: «خدایا! ما را فتنۀ مردم ستمکار مکن»
- امر به خانه سازى، براى بنى اسرائيل
- اضلال ابتدایی، بر خداوند محال است
- استجابت نفرين موسى و هارون، عليه فرعونيان و هلاکت آنان
- مردود بودن ايمان و توبه فرعون، در آستانۀ هلاکت
- وجوهى كه در معناى: «نُنَجِّيكَ بِبَدَنِك» گفته شده
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ عَنْ آياتِنا لَغافِلُونَ «92»
پس امروز جسد تو را (از متلاشى شدن وكام حيوانات دريايى) نجات مى‌دهيم تا عبرتى براى آيندگانت باشى. يقيناً بسيارى از مردم از نشانه‌هاى ما غافلند.!
نکته ها
روايتى از امام رضا عليه السلام در تفسير صافى نقل شده است كه فرمود: سر تا پاى فرعون غرق در زره وسلاح بود وطبق قاعده مى‌بايست پس از غرق شدن به قعر دريا برود، ولى امواج، آن بدن سنگين را به ساحل بلندى افكند. كه اين خود يك معجزه بود.
پیام ها
1- قرآن از آينده و غيب خبر مى‌دهد. (هنوز هم پس از دهها قرن، بدن موميايى شده‌ى فرعون را در موزه‌ى قاهره تماشا مى‌كنند) «نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ»
2- از مرگ و محو طاغوت‌ها بايد درسِ عبرت گرفت. «آيَةً»
3- بايد در حفظ آثار و نشانه‌هاى قدرت و امداد الهى كوشيد. «لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً»
4- بيشتر مردم ازتاريخ و حوادث گذشته، عبرت نمى‌گيرند. كَثِيراً مِنَ النَّاسِ ... لَغافِلُونَ
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 618
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ عَنْ آياتِنا لَغافِلُونَ (92)
فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ: پس امروز بيرون اندازيم به مكان بلندى از زمين،
«1» ج 2 ص 195.
ج5، ص 390
جسد تو را بدون روح، و اين به جهت آن بود چون خداوند تبارك و تعالى فرعون را غرق فرمود، بعض بنى اسرائيل منكر شدند گفتند: فرعون عظيم الشأن است كه غرق شود، حق تعالى بدنش را بيرون انداخت تا ببينند و يقين كنند هلاك او را.
نزد بعضى «1» مراد به بدن زره و «با» به معنى «مع» باشد، يعنى تو را با زره‌ات بيرون اندازيم. لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً: تا عبرت و آيتى باشد براى كسانى كه بعد از تو آيند تا نگويند مثل مقالات تو و دعوى الوهيت ننمايند و سركشى نكنند، و آيت بزرگى بود با اينكه با تمام قوم غرق شد، فقط جسد مرده فرعون با زره طلا يا آهن بر خلاف عادت به روى آب آمد، و حال آنكه جسم ثقيل مانع باشد، و بقيه به قعر دريا معذب گرديدند، و اهانت و فضاحت فرعون و فرعونيان بر عالم و عالميان آشكارا، و نام ننگين آنان بر صفحه روزگار باقى ماند. وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ: و بدرستى بسيارى از مردمان. عَنْ آياتِنا لَغافِلُونَ: از آيات قدرت ما هر آينه بى‌خبرانند و غافل هستند، نه در آن فكر كنند و نه از آن عبرتى يابند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ جاوَزْنا بِبَنِي إِسْرائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَ جُنُودُهُ بَغْياً وَ عَدْواً حَتَّى إِذا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِيلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ (90) آلْآنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَ كُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ (91) فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ عَنْ آياتِنا لَغافِلُونَ (92)
ترجمه
و گذرانديم بنى اسرائيل را از دريا پس از پى رسيد ايشانرا فرعون و لشگريانش از روى ستم و تعدّى تا وقتى كه دريافت او را غرق گفت ايمان آوردم بآنكه همانا نيست خدائى مگر آنكس كه ايمان آوردند به او بنى اسرائيل و من از منقادانم
آيا اكنون و بتحقيق نافرمانى كردى پيش و بودى از فساد كنندگان
پس امروز بيرون مى‌اندازيم بدنت را تا باشى براى كسانيكه بعد از تو هستند نشانه قدرت و همانا بسيارى از مردم از نشانه‌هاى قدرت ما بيخبرانند.
تفسير
در سوره بقره آيه و اذ فرقنا بكم البحر كيفيّت محيّر العقول شكافته شدن دريا براى بنى اسرائيل و عبور آنها و متابعت فرعون و لشگريانش و غرق شدنشان گذشت و در اينجا عيّاشى روايت نموده كه در موقع دخول در دريا اسب فرعون ترسيد و داخل نشد و جبرئيل براى فرعون ممثّل شد بصورت مردى كه سوار بر ماديانى بود و از دريا عبور كرد و اسب فرعون از دنبال او رفت و لشگريانش از پى او در آمدند و همه غرق شدند و مقصود آنها از متابعت بنى اسرائيل تعقيب ايشان بود براى ظلم و تعدّى و بنابراين بغيا و عدوا مفعول له ميباشند و محتمل است هر دو مصدر بمعنى اسم فاعل باشند يعنى در حاليكه باغيان و عاديان بودند و چون فرعون مشرف بغرق شدن گشت و آب دريا بر او احاطه نمود از كرده خود پشيمان شد و گفت ايمان آوردم بآنكه نيست معبود بحقّى جز آنكس كه ايمان آوردند به او پسران يعقوب و بنابراين كلمه انّه بفتح همزه و حذف باء جاره مفعول كلمه آمنت است و بعضى انّه بكسر قرائت نموده‌اند و بنابراين جمله مستانفه است و مبيّن معنى آمنت و جمله و انا من المسلمين مؤكّد هر دو است لذا فيض ره فرموده يك معنى را سه مرتبه بسه عبارت تكرار كرد از حرص بقبول و قبول نشد چون بيجا بود و اگر بجا بود يكمرتبه كافى بود زيرا ايمان بايد در وقت اختيار باشد نه در حين الجاء و در آنحال بعضى گفته‌اند خطاب از مصدر جلال باو رسيد كه آيا در اين زمان كه اختيار از دستت رفت ايمان ميآورى و حال آنكه نافرمانى نمودى پيش از اين و بودى از گمراهان و گمراه كنندگان و كلمه آلآن مركّب است از همزه استفهام كه براى انكار است و الف و لام تعريف و
جلد 3 صفحه 42
«آن» كه بمعنى زمان حاضر است و الف مبدّل به مدّ شده اگر چه نحاة كلمه را مبنى دانسته‌اند براى تضمّن معنى ال حضوريّه و الف و لام را زائده لازمه خوانده‌اند و در عيون از حضرت رضا عليه السّلام نقل نموده كه پرسيدند چرا خدا فرعون را غرق نمود با آنكه ايمان آورد و اقرار بوحدانيّت حق نمود فرمود براى آنكه او ايمان آورد در وقتى كه عذاب را مشاهده نمود و ايمان در آنحال قبول نميشود و اين حكم الهى است در گذشته و آينده و چند آيه از قرآن تلاوت فرمود كه دلالت دارد بر آنكه ايمان بعد از نزول عذاب فائده ندارد و فرمود جهت ديگر آنكه او در آنحال بحضرت موسى استغاثه نمود و بخدا استغاثه نكرد و خداوند بآنحضرت وحى فرمود كه اجابت نكردى فرعون را براى آنكه خلق نكرده بودى او را و اگر بمن استغاثه كرده بود هر آينه اجابت ميكردم او را و فرعون از فرق تا قدم او در آهن بود كه پوشيده بود و چون غرق شد خداوند بدن او را بر زمين مرتفعى افكند تا براى مردم بعد از او علامت قدرت الهى باشد و به بينند او را كه با سنگينى آهن كه بايد زير آب برود بر زمين بلندى افتاده و بنابراين ننجّيك يعنى مى‌اندازيم ترا بر زمين بلندى چون نجوه بمعنى زمين مرتفع است اگر چه نجات بمعنى خلاص هم با اين معنى منافات ندارد و بعضى گفته‌اند و قمّى ره از امام باقر عليه السّلام روايت نموده كه هيچيك از قوم فرعون از دريا بيرون نيفتادند جز او كه خداوند به تنهائى بدن او را بساحل انداخت براى آنكه مردم به بينند او را بخوارى و مذلّت و بشناسند و شك نكنند در هلاك او و بدانند ادّعاء خدائى او بيجا بوده و از حال او عبرت گيرند ولى انصاف آنستكه نجات اگر بمعنى خلاص باشد كه معنى متعارف است تعلّق آن ببدن بى‌روح مناسب نيست مگر آنكه تعريضى باشد از خداوند بفرعون بمناسبت ايمان بيجاى او كه قابل چنين جزائى است براى شخص متكبّر كه ميخواهد از غير ممتاز باشد و ممكن است خدا خواسته باشد بكلّى او را مأيوس از درگاه خود نفرموده باشد لذا بدن او را از غرق نجات داده و بساحل افكنده و ميگويند تاكنون در موزه مصر محفوظ است و اين يكمرتبه از نجات است براى او و يكى از معجزات بزرگ قرآن است كه انصافا براى هيچ منصفى شك در حقّيت آن باقى نميماند و بنابراين مراد از آيه معجزه باقيه براى اثبات دين حقّ است و نيز قمّى ره از امام صادق عليه السّلام روايت نموده كه هر
جلد 3 صفحه 43
وقت جبرئيل بر پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نازل ميشد محزون و غمناك بود و از وقتى كه خدا فرعون را هلاك نمود باين حال بود تا وقتى كه آيه آلآن و قد عصيت را نازل نمود بر پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم با آنكه خرّم و خوشحال بود آنحضرت باو فرمود هميشه كه نزد من ميآمدى محزون بودى تا اين وقت كه اين آيه را آوردى عرض كرد بلى وقتى خداوند فرعون را غرق كرد و گفت ايمان آوردم بآنكه خدائى نيست جز خدائى كه بنى اسرائيل به او ايمان آوردند من از لجن دريا برداشته بدهن او فرو بردم و اين آيه را خواندم و اين كار را بدون امر خدا كردم و پس از آن ترسيدم كه او مشمول رحمت الهى شود براى اين ايمان و من معذّب شوم براى اين عمل تا الآن كه مأمور به ابلاغ اين آيه شدم بتو و مطابق با گفته من بفرعون بود ايمن گشتم از عذاب و دانستم كه خداوند راضى بقول و فعل من بوده و بنابراين آيه دوم مقول قول جبرئيل است كه خداوند براى پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم حكايت نموده است و در هر حال چه كلام خدا باشد چه جبرئيل فعلا كلام خدا است و محتاج بتقدير قيل در صدر آنست يعنى گفته شد آيا الآن ايمان ميآورى كه عذاب نازل شده است. و آيات دالّه بر قدرت و عظمت حق و حقّيت دين اسلام بسيار است ولى بسيارى از مردم از آنها غفلت دارند و متوجّه نميباشند چون بقدرى سر گرم بزخارف دنياى دنى شده‌اند كه بكلّى از ياد مبدء و معاد دور افتاده‌اند چه رسد بفكر در آن دو. و دريا گفته‌اند بحر قلزم است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَاليَوم‌َ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَن خَلفَك‌َ آيَةً وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النّاس‌ِ عَن آياتِنا لَغافِلُونَ (92)
پس امروز نجات ميدهيم تو را ببدنت تا اينكه بوده باشي از براي كسان بعد از خودت آيه و نشانه و محققا بسياري از مردان از آيات ما هر آينه غافل هستند شرح اينکه قضيه اينكه موقعي که فرعون و جنودش وارد جاده‌هاي دريا شدند فرعون رسيد آخر دريا نزديك ساحل که آخرين جنودش وارد دريا شدند که يك مرتبه آبها سربهم آورد و تمام غرق شدند فرعون چون كنار دريا نزديك ساحل بود و اينکه ملعون غرق جواهرات بود و كنار دريا هم عمقش كم است و هم آبش سرعت در حركت ندارد بدن فرعون روي آب افتاد بني اسرائيل بطمع جواهرات او را از روي آب گرفتند و جواهرات او را اخذ كردند و گفتند که بدن او را موميا گرفتند که فاسد نشود و بيايند تماشا كنند و ميگويند هنوز بدن او در موزه مصر هست و جزو آثار قديم باقي مانده لذا ميفرمايد فاليوم پس امروز همان روز غرق نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ جسد مرده تو را روي آب مياندازيم و بني اسرائيل او را
جلد 10 - صفحه 453
از آب خارج ميكنند و اينکه عمل را خداوند تقدير فرمود لِتَكُونَ لِمَن خَلفَك‌َ آية كساني که بعد از تو ميآيند مشاهده كنند که اينست که دعوي خدايي ميكرد و ميگفت أَنَا رَبُّكُم‌ُ الأَعلي عاقبتش بكجا كشيد و لكن غفلت چنان بشر را فرو گرفته که ابدا متنبه نميشود و اينکه قضايا را مستند باتفاق ميدانند مگر قليلي از مؤمنين که اينها را عذاب الهي ميدانند و بلاء دنيوي و معجزه انبياء و عقوبت اعمال زشت و معاصي وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النّاس‌ِ از كفار و غير آنها عَن آياتِنا لَغافِلُونَ.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 92)- ولی، امروز بدن تو را از امواج رهایی می‌بخشیم تا درس عبرتی برای آیندگان باشی» برای زمامداران مستکبر و برای همه ظالمان و مفسدان، و نیز
ج2، ص313
برای گروههای مستضعف (فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً).
و در پایان آیه می‌فرماید: اما با این همه آیات و نشانه‌های قدرت خدا و با این همه درسهای عبرت که تاریخ بشر را پر کرده است، «بسیاری از مردم از آیات و نشانه‌های ما غافلند» (وَ إِنَّ کَثِیراً مِنَ النَّاسِ عَنْ آیاتِنا لَغافِلُونَ).
نکات آیه
۱ - عبور بنى اسرائیل از دریا و غرق شدن فرعون و سپاهیانش، هنگام روز بوده است. (و جوزنا ببنى إسرءیل ... حتى إذا أدرکه الغرق ... فالیوم)
۲ - دریا، جسد بى جان فرعون را به دستور خداوند، همان روز غرق، بیرون انداخت. (فالیوم ننجیک ببدنک) کلمه «الیوم» ظرف متعلق به «ننجیک» مى باشد.
۳ - خداوند، جسد فرعون را براى اینکه آیت و مایه عبرت جانشین و جانشینانش باشد، از متلاشى شدن در دریا رهایى بخشید. (فالیوم ننجیک ببدنک لتکون لمن خلفک ءایة) برداشت فوق بر این اساس است که مقصود از «من خلفک» افرادى باشند که جانشین او و حاکم سرزمین مصر مى شدند.
۴ - انسان، از دو عنصر روح و جسم تشکیل یافته است. (ننجیک ببدنک)
۵ - خداوند، جسد فرعون را براى اینکه سرگذشتش آیت و مایه عبرت آیندگان باشد، از متلاشى شدن در دریا نجات داد. (فالیوم ننجیک ببدنک لتکون لمن خلفک ءایة) برداشت فوق مبتنى بر این است که مراد از «من خلفک» تمام انسانهایى باشند که پس از او به دنیا مى آیند.
۶ - خداوند، جسد فرعون را آیت و مایه عبرت مردم مصر قرار داد. (ننجیک ببدنک لتکون لمن خلفک ءایة) برداشت فوق بر این اساس است که مقصود از «لمن خلفک» مردمى باشند که در مصر تحت حکومت فرعون مى زیستند.
۷ - سخن گفتن خداوند با فرعون در هنگام غرق شدن وى (إذا أدرکه الغرق قال ءامنت ... ءالئن و قد عصیت ... فالیوم ننجیک ببدنک)
۸ - سرگذشت اقوام پیشین، از آیات و نشانه هاى خداوند و مایه هاى عبرت مردم (لتکون لمن خلفک ءایة و إن کثیراً من الناس عن ءایتنا لغفلون)
۹ - همواره مردم بسیارى از آیات و نشانه هاى خداوند و سرگذشت پندآموز اقوام پیشین، در غفلت هستند. (لتکون لمن خلفک ءایة و إن کثیراً من الناس عن ءایتنا لغفلون)
۱۰ - خداوند، مردم را به تحقیق در سرگذشت عبرت انگیز اقوام و ملل پیشین ترغیب مى کند. (لتکون لمن خلفک ءایة و إن کثیراً من الناس عن ءایتنا لغفلون)
۱۱ - خداوند، داراى آیات و نشانه هاى قابل فهم در جهان هستى (و إن کثیراً من الناس عن ءایتنا لغفلون)
روایات و احادیث
۱۲ - از امام رضا (ع) روایت شده است: « ... و قد کان فرعون من قرنه إلى قدمه فى الحدید قد لبسه على بدنه فلما أغرق ألقاه اللّه تعالى على نجوة من الأرض ببدنه لیکون لمن بعده علامة فیرونه مع تثقله بالحدید على مرتفع من الأرض و سبیل الثقیل أن یرسب و لا یرتفع فکان ذلک آیة و علامة ... ;[۱] ... فرعون سر تا پا غرق در لباس آهنین بود. پس هنگامى که در آب غرق شد، خدا بدن او را بر بلندى ساحل افکند تا براى انسانهاى بعد از او نشانه [عبرت ]باشد و او را با همه سنگینى آهنى که بر بدن داشته بر بلندى زمین ببینند با اینکه جسم سنگین باید زیر آب رود نه اینکه بر بلندى قرار گیرد پس این دلیل و نشانه [قدرت خدا] بود ... ».
۱۳ - از امام باقر(ع) روایت شده است: « ... و أما فرعون فنبذة اللّه وحده فألقاه بالساحل لینظروا إلیه و لیعرفوه ... و لئلا یشک أحد فى هلاکه و انهم کانوا اتخذوه رباً فأراهم اللّه إیاه جیفة ملقاة بالساحل لیکون لمن خلفه عبرة و عظة ... ;[۲] ... اما فرعون را خداوند تنها [از جمع غرق شدگان ]به ساحل افکند تا او را ببینند و بشناسند ... و هیچ کس در هلاکت او شک نکند و در حالى که گروهى او راپروردگار خود قرار داده بودند، خدا او را به صورت مردارى گندیده افکنده بر ساحل نشان داد تا براى انسانهاى بعد از او پند و عبرت باشد ... ».
موضوعات مرتبط
- آفرینش: انقیاد آفرینش ۲
- آیات خدا: ۸
- آیات آفاقى: ۱۱
- اقوام: تحقیق در سرنوشت اقوام پیشین ۱۰ ; عبرت از سرنوشت اقوام پیشین ۸، ۱۰
- انسان: ابعاد وجودى انسان ۴ ; بعد جسمى انسان ۴ ; بعد روحى انسان ۴
- بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۱ ; زمان عبور بنى اسرائیل از دریا ۱
- خدا: افعال خدا ۶ ; اوامر خدا ۲ ; تشویقهاى خدا ۱۰
- عبرت: عوامل عبرت ۳، ۵، ۶، ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۳
- غفلت: غفلت از آیات خدا ۹ ; غفلت از سرنوشت اقوام پیشین ۹
- فرعون: تکلم خدا با فرعون ۷ ; جسد فرعون ۲، ۳، ۵، ۱۲، ۱۳ ; زمان غرق فرعون ۱ ; عبرت از فرجام فرعون ۳، ۵، ۶، ۱۲، ۱۳ ; فرعون هنگام غرق ۷ ; قصه فرعون ۱۲، ۱۳
- فرعونیان: زمان غرق فرعونیان ۱
- مردم: غفلت اکثریت مردم ۹
- مصریان: مصریان و جسد فرعون ۶
منابع
