الحشر ٢٤
ترجمه
| الحشر ٢٣ | آیه ٢٤ | الحشر ٢٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْخَالِقُ»: اندازه‌گیرنده اشیاء در کمیت و کیفیت لازم، طرّاح هستی (نگا: مؤمنون / ). «الْبَارِئُ»: آفریدگار جهان از نیستی. «الْمُصَوِّرُ»: صورتگر. شکل‌دهنده جهان بدینگونه که هست.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۸ - ۲۴، سوره حشر
- معارف و مواعظى كه از مضامين اين آيات برداشت مى شود
- امر به تقوى در اعمال و امر به محاسبه و نظر دراعمال ، در آيه : ((يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد))
- بيان رابطه و ملازمه بين فراموش كردن خدا و فراموش كردن خود (و لا تكونوا كالذيننسوا الله فانسيهم انفسهم ...)
- مثلى گوياى عظمت و جلالت قدر قرآن
- توضيحى در مورد اينكه خداوند عالم غيب و شهادت است
- و معناى پاره اى از اسماء حسناى ديگر خدا
- (رواياتى درباره بعضى اسماء و صفات خداوند، و درباره محاسبه نفس و نظر دراعمال ).
نکات آیه
۱ - یگانه معبود هستى، پدیدآورنده و آفریننده خلق بدون هیچ الگوى پیشین (هو اللّه الخلق البارئ) در معناى خلق، «ابداء و ابداع» نهفته است و آفرینش بدون الگو و بى سابقه را مى نمایاند; چنان که «بارئ» - بنابر نظریه اى - مى تواند پیامدار همین معنا و تأکیدى بر آن باشد.
۲ - آفرینش هاى بشرى، همواره متکى به امکانات و الگوهاى موجود است.* (هو اللّه الخلق البارئ) وصف «الخالق البارئ» مى تواند تعریضى به صنایع و افعال بشرى باشد که تمایز آن با خلق الهى در این است که آفرینش هاى بشرى، متکى به امکانات و الگوى پیشین است.
۳ - آفرینش الهى، متکى به تقدیر و سنجشى حکیمانه و مبرّا از هرگونه ضعف و کاستى (هو اللّه الخلق البارئ) برخى از مفسران، برآنند که در معناى «خالق» آفرینش همراه با تقدیر و حکمت نهفته است و «بارئ» مى تواند دربردارنده معناى «پیراستن» باشد.
۴ - خداى یگانه، صورت بخش و شکل دهنده به مظاهر وجود و نظام هستى (هو اللّه ... المصوّر)
۵ - تغییر صورت ها و شکل ها در جهان طبیعت، در قلمرو تقدیر و تدبیر الهى است. (هو اللّه الخلق ... المصوّر)
۶ - تنها خداوندِ وجودبخش و صورت آفرین، شایسته پرستش (لا إله إلاّ هو ... هو اللّه الخلق البارئ المصوّر) اوصاف بیان شده در آیه شریفه، مشعر به علیت براى حصر الوهیت در وجود خداوند است.
۷ - خداوند، داراى تمامى ارزش ها و صفات کمال (اسماء حسنى) (له الأسماء الحسنى) «الأسماء» جمع محلى به الف و لام و افاده کننده عموم است.
۸ - تمامى صفات کمال، در والاترین مرتبه آن مخصوص ذات خدا است. (له الأسماء الحسنى) برداشت بالا، با توجه به این نکته است که تقدم «له» که افاده حصر مى کند و واژه «حسنى» - که افعل تفضیل است - بیانگر مرحله عالى و برتر صفات و کمالات مى باشد.
۹ - تمامى موجودات آسمان ها و زمین، در حال تنزیه و تسبیح خداى یگانه اند. (یسبّح له ما فى السموت و الأرض )
۱۰ - هر یک از مظاهر هستى، گواهى بر مبرّا بودن آفریدگار آن، از هر عیب و کاستى (یسبّح له ما فى السموت و الأرض ) برداشت یاد شده، بدان اعتبار است که مراد از «تسبیح»، تسبیح وجودى و به زبان حال باشد.
۱۱ - همه موجودات جهان، داراى نوعى ادراک نسبت به مقام آفریدگار خویش (یسبّح له ما فى السموت و الأرض ) چنانچه مراد از تسبیح، بیانى و گفتارى باشد - و نه صرفاً به زبان حال - برداشت بالا استفاده مى شود.
۱۲ - تسبیح مظاهر هستى به درگاه خداوند، تذکرى به انسان غافل از یاد آفریدگار (لو أنزلنا هذا القرءان على جبل ... له الأسماء الحسنى یسبّح له ما فى السموت و الأرض ) ارتباط این آیه با آیات پیشین و هماهنگى سیاق آنها گویاى این نکته است که اگر انسان در غفلت از یاد حق به سر مى برد، همه هستى - حتى جمادات - در حال تسبیح حق اند.
۱۳ - خداوند، «عزیز» (پیروزمند شکست ناپذیر) و «حکیم» (کاردان) است. (و هو العزیز الحکیم )
۱۴ - اقتدار و پیروزمندى خداوند، آمیخته با حکمت و مصلحت دانى او (العزیز الحکیم )
۱۵ - ارزش ها و کمالات موجودات جهان، نمایانگر اقتدار و حکمت الهى (یسبّح له ... العزیز الحکیم ) در صورتى که تسبیح وجودى و به زبان حال باشد، نمایانگر کمال وجودى موجودات است که خود حکایت از عزت و حکمت آفریدگار آن دارد.
موضوعات مرتبط
- آسمان: تسبیح موجودات آسمان ها ۹
- آفرینش: ابداع آفرینش ۱
- آیات خدا: آیات آفاقى ۱۰
- اسماء و صفات: اسماى حسناى خدا ۷; بارئ ۱; حکیم ۱۳; خالق ۱; صفات جلال ۱۰; صفات جمال ۸; عزیز ۱۳
- الوهیت: ملاک الوهیت ۱، ۶
- انسان: ویژگیهاى مصنوعات انسان ۲
- تسبیح: تسبیح خدا ۹
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۴
- خدا: ابداع خدا ۱; اختصاصات خدا ۸; افعال خدا ۴; تنزیه خدا ۳; حکمت خدا ۳، ۱۴; خدا و عیب ۱۰; دلایل تنزیه خدا ۱۰; صورتگرى خدا ۴; محدوده تدبیر خدا ۵; نشانه هاى حکمت خدا ۱۵; نشانه هاى قدرت خدا ۱۵; ویژگیهاى خالقیت خدا ۳; ویژگیهاى قدرت خدا ۱۴
- زمین: تسبیح موجودات زمین ۹
- غافلان: تذکر به غافلان ۱۲
- معبودراستین: صورتگرى معبودراستین ۶
- موجودات: آثار تسبیح موجودات ۱۲; ادراک موجودات ۱۱; خداشناسى موجودات ۱۱; کمال موجودات ۱۵; منشأ صورتگرى موجودات ۵
