الحج ٨
ترجمه
| الحج ٧ | آیه ٨ | الحج ٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عِلْمٍ»: مراد علم ضروری و بدیهی است. از قبیل: اطّلاع انسان از زنده بودن خود، و این که یک، نصف دو است. «هُدیً»: مراد استدلال درست و حجّت صحیح است. «کِتَابٍ»: مراد کتاب آسمانی است (نگا: أحقاف / . «مُنِیر»: روشنگر. بیانگر حق و حقیقت (نگا: آل‌عمران / . روشن و واضح (نگا: فرقان / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۳ - ۱۶ سوره حج
- وصف الحال سه صنف از مردم : اصرار كنندگان برباطل ، متزلزلان در راه حق و مؤ منان
- مراد از اينكه درباره رهبرى پيروى از شيطان فرمود:((كتب عليه انه من تولاه فانهيضله ...((
- رفع ريب و ترديد در بعث و نشور، با بيان چگونگى خلقت انسان و نبات
- نسبت زمين به گياه مانند نسبت رحم به جنين است
- تفصيلى در مورد استنتاج پنج نتيجه از بيان كيفيت خلقت انسان و نبات
- مقصود از ((علم (( و ((هدى (( در آيه : ((و من الناس منيجادل فى الله بغير علم و لاهدى ...((
- وصف صنفى ديگر كه دين را براى دنيايشان مى خواهند (و من الناس من يعبد الله علىحرف ...)
- معنى و مفاد آيه : ((من كان يظن ان لن ينصره الله ...(( و وجوهى كه درباره آن گفته اند
- دو روايت در ذيل ( و من الناس من يجادل ...)
- رواياتى درباره مراد از ((مخلقة و غيرمخلقة (( و جمله : ((نقر فى الارحام ما نشاء الىاجل مسمى ((
- چند روايت در ذيل آيه : ((و من الناس من يعبد الله على حرف (( كه درباره طالبان دين براى دنيا است
نکات آیه
۱ - نکوهش گروهى از مشرکان عصر بعثت از سوى خدا، به خاطر بحث و جدل جاهلانه آنان در باره او (و من الناس من یجدل فى اللّه بغیر علم)
۲ - مجادله خصمانه برخى از مشرکان عصر بعثت، علیه اندیشه توحید و یکتاپرستى (و من الناس من یجدل فى اللّه بغیر علم) «جدال و مجادلة» (مصدر «یجادل») به معناى برخورد خصمانه با یک رأى و اعتقاد است. قید «فى اللّه» مى رساند که اندیشه توحید ربوبى - که از سوى پیامبر(ص) تبلیغ مى شد - خشم گروهى از اهل شرک را برانگیخته بود و آنان براى جلوگیرى از نفوذ آن در افکار و اندیشه هاى مردم، با آن به مبارزه برخاستند و در ردّ و انکار آن به بحث و جدل خصمانه روى آوردند.
۳ - جدل و پافشارى بر عقاید باطل و فاقد مبانى علمى، امرى است نکوهیده در پیشگاه خداوند. (و من الناس من یجدل فى اللّه بغیر علم)
۴ - بحث و جدل، آن گاه که متکى بر پایه هاى دانش و برهان باشد، جایز و بلامانع است. (و من الناس من یجدل فى اللّه بغیر علم) قید «بغیر علم» مى رساند که اگر جدل و پافشارى روى یک عقیده و ابطال آرا و عقاید دیگران، برپایه علم و استدلال استوار باشد، جایز است.
۵ - شرک، اندیشه اى جاهلانه و غیر قابل دفاع است. (و من الناس من یجدل فى اللّه بغیر علم) در این جا سخن درباره مشرکانى است که به منظور دفاع از اندیشه خود پیرامون توحید و یگانگى خدا به بحث و جدل پرداختند و از سوى خدا مورد نکوهش قرار گرفتند.
۶ - معارف متکى بر برهان هاى عقلى، الهامات ربانى و کتاب هاى آسمانى، تنها معارف شایسته اعتقاد و ارزشمند در بینش قرآنى (و من الناس من یجدل فى اللّه بغیر علم و لا هدًى و لا کتب منیر) در آیه یاد شده معرفت هاى قابل اعتماد و شایسته دفاع معارفى است که از یکى از سه راه ذیل به دست بیاید: «علم» «هدایت» و «کتاب». به نظر مى رسد که مراد از «علم» معرفت هایى است که از راه براهین عقلى و مقصود از «هدایت» دریافت هایى است که از طریق رؤیت قلبى و الهامات درونى و منظور از «کتاب منیر» حقایقى است که به وسیله شنیدن از رسولان الهى و مراجعه به کتاب هاى آسمانى به دست مى آید.
۷ - عقل و دل، دو ابزار کارآمد در وجود انسان براى دستیابى به معارف درست در باره خدا و صفات و افعال او (یجدل فى اللّه بغیر علم و لا هدًى)
۸ - کتاب هاى آسمانى، روشنگر حقایق و آموزنده معرفت هاى درست است. (من یجدل فى اللّه بغیر علم و لا هدًى و لا کتب منیر)
موضوعات مرتبط
- توحید: مجادله درباره توحید ۲
- خدا: سرزنشهاى خدا ۱، ۳; مجادله درباره خدا ۱
- خداشناسى: خداشناسى عقلى ۷; خداشناسى فطرى ۷
- شرک: بى منطقى شرک ۵
- شناخت: ابزار شناخت ۷
- عقل: نقش عقل ۷
- عقیده: الهام در عقیده ۶; برهان در عقیده ۶; سرزنش اصرار بر عقیده باطل ۳; مبانى عقیده ۶
- قلب: نقش قلب ۷
- کتب آسمانى: تعالیم کتب آسمانى ۸; روشنگرى کتب آسمانى ۸; کتب آسمانى و عقیده ۶
- مجادله: برهان در مجادله ۴; شرایط جواز مجادله ۴
- مشرکان: دشمنى مشرکان صدراسلام ۲; سرزنش مشرکان صدراسلام ۱; مجادله مشرکان صدراسلام ۱، ۲
