الدّين
«دِین» در لغت در اصل، به معناى جزا و پاداش است، و به معناى اطاعت و پیروى از فرمان نیز آمده است، و در اصطلاح مذهبى، عبارت از مجموعه قواعد و قوانین و آدابى است که انسان در سایه آنها مى تواند به خدا نزدیک شود و به سعادت دو جهان برسد و از نظر اخلاقى و تربیتى در مسیر صحیح گام بردارد.(23)
ریشه کلمه
- دين (۱۰۱ بار)
قاموس قرآن
به كسر اوّل جزا. طاعت. اين دو معنى از جمله معناى دين است كه در صحاح و قاموس و مجمع و مفردات نقل شده و در مجمع از امام باقر عليه السلام روايت كرده كه دين به معنى حساب است «مالِكِ يَوْم الدّين» يعنى صاحب روز حساب و جزا دهمده گفته است راغب مىگويد: شريعت را به اعتبار طاعت و فرمانبرى دين گويند و آن مانند ملّت و طريقه است ليكن انقياد و طاعت در آن ملحوظ مىباشد طبرسى در ذيل آيه 19 آل عمران مىگويد: طاعت و انقياد را دين گفتهاند زيرا كه طاعت براى جز است (يعنى خداوند به طاعت پاداش خواهد داد) قول طبرسى در وجه تسميه از قول راغب بهتر است. على هذا شريعت را از آن جهت دين گفتهاند كه در آن طاعت و پاداش هست. ناگفته نماند اين كلمه در قرآن مجيد به معنى جزا و شريعت و طاعت آمده است و از آن ملّت نيز تعبير شده است مثلاً در آيه [انعام:161] به شريعت اسلام دين و ملّت هر دو گفته شده است. همچنين است آيه [حج:78]. جاهائى كه «دين» به معنى جزا آمده مثل [فاتحه:4]. [صافات:53]. [واقعة:87]. [حجر:35]. [ذاريات:6]. در اين گونه موارد مىتوان دين را به معنى حساب نيز دانست و آن با جزا متقارب است. و مواردى كه دين به معنى قاندن و شريعت است مثل [بقره:256]. [توبه:33]. و جاهائى كه به معنى طاعت و بندگى آمده مثل [يونس:22] - عنكبوت:65 - لقمان:32 - [زمر:11] دين در اينگونه موارد به معنى اطاعت و بندگى است و آيه اخير در اين معنى كاملاً روشن است و كلمه اعبد قرينه آن مىباشد. * [آل عمران:19] منظور از آيه چنان كه گفتهاند فقط دين اسلام نيست بلكه تمام اديانى است كه بوسيله پيامبران عرضه شده يعنى يعنى همه اديان يكى است و يك سخن گفتهاند و آن تسليم شدن به حق و خداست و اختلاف مختصرى كه اديان داشتهاند در اثر اختلاف زمان و اختلاف رشد و استعداد بشر است و گرنه همه تسليم به حق را گفتهاند. فرق ميان دين و شريعت در «شرع» ديده شود. * [يوسف:76] يعنى يوسف نمىتوانست در قانون پادشاه مصر برادر خويش را بگيرد و پيش خود نگاه دارد.
