النحل ٣٩
ترجمه
| النحل ٣٨ | آیه ٣٩ | النحل ٤٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَلَّذِی یَخْتَلِفُونَ فِیهِ»: آنچه درباره‌اش اختلاف دارند. مراد حقائقی است که پیغمبران به ارمغان آورده‌اند و همه چیزهائی است که از آن سخن گفته‌اند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۲ - ۴۰،سوره نحل
- اعتقاد به معاد لازمه توحيد كامل است
- بيان اينكه گمراه كنندگان همانند بار گناهان ناشى از اضلالشان را بر دوش مى كشند
- چگونگى تعدد وزر و عذاب در ازاء عمل واحد
- اشاره به استفاده هاى نادرستى كه از آيه ((ليحملوا اوزارهم كاملة يوم القيمة ))
- مقصود از كسانى كه علم داده شده اند در آيه :((قال الذين اوتوا العلم ...)) معصومين عليهم السلام هستند
- معناى آيه : ((قيل للذين اتقوا ماذا انزل اليكم قالوا خيرا)) و مراد از ((الذين اتقوا))
- معناى ((طيب )) و ((طاهر)) و مقصود از طيب بودن متقين درحال توفى و مرگ
- تعلق مشيت خداوند (لوشاء الله ) به امر عدمى (ما عبدنا) در آيه و توجيه آن
- تقرير و تبيين استدلال مشركين براى بت پرستى خود
- پاسخ به دليل مشركين : تنها وظيفه پيامبران ((بلاغ مبين )) است
- تقسيم امت ها به دو طائفه هدايت يافته و گمراه
- وجه اينكه گمراهى به خلاف هدايت به خود گمراهان نسبت داده شده است
- توضيح اينكه ((ضلالت )) امر عدمى است و نمى توان گفت خدا آن را ايجاد كرده است
- تسليت و دلدارى رسول خدا(ص ): نسبت به هدايت مشركين حريص مباش
- تفسير آيه توسط جبريون و مفوضه در جهت اثبات مذهب خود
- در قيامت ياورانى هستند كه مشركين از يارى آنها بهره مند نمى شوند
- مسئله رفع اختلاف و تبين آن يكى از معرفات روز قيامت است
- اشاره به تعابير مختلف از ايجاد خداى تعالى به :قول ، كلمه ، امر، اراده و قضاى خدا در ذيل (اننقول له كن فيكون )
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل : ((الذين اتوا العلم ))، ((... قالوا خيرا))، ((قالوااساطير الاولين )) و...)
- نقشه قريش در برابر جذابيت دعوت پيامبر اكرم (ص ) درذيل آيه ((و اذا قيل لهم ماذا...))
- روايتى درباره سلطنت و قدرت نامحدود خدا
نکات آیه
۱- خداوند، انسانها را پس از مرگ زنده مى کند تا حقایق را براى آنان تبیین نماید. (بلى وعدًا علیه حقًّا ... لیبیّن لهم الذى یختلفون فیه)
۲- ظهور حقیقت امور اختلافى، از دلایل زنده شدن انسانها در قیامت است. (بلى وعدًا علیه حقًّا ... لیبیّن لهم الذى یختلفون فیه)
۳- قیامت، روز ظهور حقایق (بلى وعدًا علیه حقًّا ... لیبیّن لهم الذى یختلفون فیه)
۴- ظهور کامل حقیقت امور اختلافى، در دنیا امکان پذیر نیست. (بلى وعدًا علیه حقًّا ... لیبیّن لهم الذى یختلفون فیه) با اینکه براى خداوند امکان تبیین حقایق در دنیا هم وجود دارد، اما از جمله دلایل وقوع حتمى قیامت را ظهور حقایق در آن معرفى مى کند و این نشان دهنده آن است که علت فاعلى تبیین حقایق، مشکل ندارد; بلکه ظرف، قابلیت چنان امرى را دارا نیست.
۵- تبیین حقایق، امرى بس مهم و شایسته اقدام (لیبیّن لهم الذى یختلفون فیه) از اینکه خداوند از جمله دلایل وقوع قیامت را تبیین حقایق معرفى مى کند، نکته فوق استفاده مى شود.
۶- اختلاف دائمى مشرکان با موحدان (لیبیّن لهم الذى یختلفون فیه) برداشت فوق، مبتنى بر این احتمال است که متعلق اختلاف تعالیمى باشد که انبیا آورده اند و مشرکان آنها را مورد انکار قرار داده اند. لازم به ذکر است که مضارع آمدن فعل «یختلفون» دائمى بودن اختلاف را مى رساند.
۷- آشکار شدن حق در امور اختلافى و برطرف شدن اختلافها، از جمله حکمتهاى بعثت انبیا (و لقد بعثنا فى کلّ أُمّة رسولاً ... لیبیّن لهم الذى یختلفون فیه) برداشت یاد شده بر این اساس است که «لام» تعلیل در «لیبیّن» تعلیل آیه «و لقد بعثنا فى کلّ أُمّة رسولاً» باشد. فعل مضارع «یختلفون» - که دلالت بر زمان حال مى کند - مى تواند قرینه اى باشد بر اینکه تبیین در همین دنیاست.
۸- آگاهى یافتن کافران بر دروغ گویى خویش، از جمله دلایل احیاى مجدد انسانها در قیامت (بلى وعدًا علیه حقًّا ... و لیعلم الذین کفروا أنهم کانوا کذبین)
۹- دروغ پردازى دائمى کافران درباره معاد (و أقسموا بالله ... لایبعث الله من یموت بلى وعدًا علیه ... و لیعلم الذین کفروا أنهم کانوا کذبین)
۱۰- بى اطلاعى کافران در دنیا، از دروغ گویى خویش درباره رستاخیز (و أقسموا بالله ... لایبعث الله من یموت بلى وعدًا علیه ... و لیعلم الذین کفروا أنهم کانوا کذبین)
۱۱- بعثت انبیا، دلیلى روشن بر دروغ بودن ادعاى مشرکان بر اینکه هدایت و گمراهى جبرى است. (قال الذین أشرکوا لو شاء الله ما عبدنا من دونه من شىء ... و لقد بعثنا فى کلّ أُمّة رسولاً ... و لیعلم الذین کفروا أنهم کانوا کذبین)
۱۲- انکار معاد، کفر است. (و لیعلم الذین کفروا أنهم کانوا کذبین) مراد از «الذین کفروا» کسانى اند که رستاخیز را مورد انکار قرار مى دادند.
موضوعات مرتبط
- اختلاف: اهمیت حلّ اختلاف ۷
- انبیا: آثار بعثت انبیا ۱۱; فلسفه بعثت انبیا ۷
- جبر واختیار: دلایل بطلان جبر ۱۱
- حقایق: اهمیت تبیین حقایق ۵; اهمیت ظهور حقایق ۷
- دنیا: ظهور حقایق در دنیا ۴
- قیامت: ظهور حقایق در قیامت ۱، ۲، ۳، ۸; ویژگیهاى قیامت ۳
- کافران: آگاهى اخروى کافران ۸; جهل کافران ۱۰; دروغگویى کافران ۸، ۹، ۱۰; دلایل بطلان ادعاى کافران ۱۱; دلایل دروغگویى کافران ۱۱; کافران و معاد ۹، ۱۰
- کفر: موجبات کفر ۱۲
- مردگان: فلسفه احیاى اخروی مردگان ۱، ۲، ۸
- مشرکان: اختلاف مشرکان با موحدان ۶; جبرگرایى مشرکان ۱۱
- معاد: آثار تکذیب معاد ۱۲; فلسفه معاد ۱، ۲، ۸
