آل عمران ١٧
ترجمه
| آل عمران ١٦ | آیه ١٧ | آل عمران ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الصَّابِرِینَ»: شکیبایان. (الصَّابِرِینَ) می‌تواند مجرور باشد و بدل یا صفت (الَّذِینَ) و یا صفت (الْعِبَادِ) بشمار آید، و یا منصوب باشد و مخصوص به مدح قلمداد شود. «الْقَانِتِینَ»: مطیعان خاشع و خاضع. مداومان بر طاعت و عبادت.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۸ - ۱۰، سوره آل عمران
- آهنگ و غرض كلى اين آيات و ارتباط آنها با آياتقبل
- ديدگاه انسان مادى به مال و اولاد
- وجه مقدم ساختن ((اموال )) بر ((اولاد)) در آيه شريفه
- تكذيب كنندگان (از كفار) منشاء اصلى آتش هستند و ديگران به آتش آنها مى سوزند
- معناى ((شديد العقاب )) بودن خداى سبحان
- آيه شريفه ((قد كان لكم )) ناظر بر واقعه بدر است كه در آن با نصرت الهى مؤ منينظفريافتند
- معناى آيه شريفه در نتيجه
- بيان وجوه و احتمالاتى كه درباره مرجع ضميرها در آيه شريفه گفته شده است
- معناى بصير و بصيرت در معارف الهى
- اموال و لذائذ اين دنيا وسائل در مقدّمه نيل به چيزى است كه نزد خدا است و خود مستقلاهدفنيستند
- چه كسى دنيا و متاع دنيوى را در نظر انسان زينت مى دهد؟
- دو گونه بودن جلوه گرى دنيا در نظر مردم
- فساد نظريه بعضى از مفسرين كه گفته اند حقايق و طبايع مستند به خدا است ، پس حبمال ولذايذدنيوى مستند به خداى تعالى است
- بخث در اين سوره از طبيعت امتها است
- فساد گفته مفسرى ديگر
- منشاء اشتباه اين مفسران ، غفلت از وجود ارتباط بين تمام اجزاى اين عالم مى باشد.
- در اين عالم نه فقط اعيان خارجى ، بلكه اوصاف وافعال نيز با هم مرتبط و وابسته هستند
- كون و فساد در غير اعمال و در اعمال سعادت آور، بلاواسطه مستند به خدا است ولى دراعمال شقاوت بار باواسطه مستند به او است
- چيزى كه دانشمندان را از بحث پيرامون جبر و اختيار بازداشته است
- چهار نكته راجع به آيه كريمه ((زين للناس حب الشهوات ))
- معناى تزئين حب براى مردم
- اصناف مردم از لحاظ دلبستگى به اقسام شهوات
- لذائذ و نعمتهاى دنيا در آخرت هم است با اين تفاوت كه نعمتهاى آخرت خالى از قبح وفساداست
- توضيحى درباره ((رضوان من اللّه ))
- علت تقابل رضوان با شهوات انسانى در آيه شريفه
- چرا لذائذ اخروى مختص به مؤ من است
- تقرير يك اشكال : لذائذ دنيوى براى بقاى انسان و حفظنسل او است ، در آخرت كه دار بقاءاست ،چه حاجتى اين گونه لذائذ هست
- جواب به اشكال فوق
- خلود و جاودانگى انسان در آخرت به معناى ابطال وجود او نيست ، بلكه ادامه وجود دنيوىاواست
- انسان علاوه بر نقص و كمال طبيعى ، نقص و كمالى نيز دارد كه به اختيار واعمال او بسته است
- تخلص از عذاب نعمتى افزون بر مغفرت است
- پنج خصلت براى متقين
- پس به اين عنايت ، تحمل شهادت و اداى آن هر دو شهادت است ، يعنى هر دو حق را حفظ واقامه مى كنند، و قسط و عدالت را به پا مى دارند. چرا خداوند در اين آيه اقامه شهادتمى كند
- توضيحى درباره رابطه بين عادل بودن خداى سبحان و شهادت او به وحدانيت خودش
- وجه اينكه ملائكه و صاحبان علم هم در كنار خدا شهادت مى دهند
- نقش و معناى ((قائما بالقسط)) در آيه شريفه
- پاسخ به سخن بعضى از مفسرين كه گفته اند مراد از شهادت دادن خدا، شهادت قولىنيست
- شهادت خداوند دعواى مشركين را باطل مى كند
- نتيجه معناى آيه : نفى شريك براى خداوند است
- علت تكرار ((لا اله الا هو)) و ختم آيه به دو نامه ((عزيز)) و ((حكيم ))
- بحث روايتى
- بالاترين لذتها در دنيا و آخرت كدام است ؟
نکات آیه
۱ - صبر و راستى در گفتار، خضوع در برابر خداوند، انفاق و استغفار در سحرگاهان، از صفات متّقین (للّذین اتّقوا ... الصابرین ... بالاسحار) آیه فوق (الصابرین و الصادقین ... )، بیان و توضیح دیگرى براى «للّذین اتقوا» است.
۲ - ارتباط اخلاق و اقتصاد در اسلام (للّذین اتقوا ... و المنفقین و المستغفرین بالاسحار) ذکر «المنفقین» به عنوان صفتى براى متّقین، بیانگر این رابطه است.
۳ - تقوا، مستلزم داشتن اخلاق و منش نیک اجتماعى (للّذین اتقوا ... الصابرین و الصادقین و القانتین و المنفقین) از صفات مذکور در آیه، انتزاع اخلاق و منش نیک اجتماعى شده است.
۴ - سحرگاهان، مناسبترین زمان براى استغفار و طلب آمرزش از درگاه خداوند (و المستغفرین بالاسحار)
۵ - مزیّت و برترى بعضى از زمانها، براى دعا و استجابت (و المستغفرین بالاسحار)
۶ - صبر، صداقت، خضوع، انفاق و استغفارِ در سحرگاهان، از ارزشهاى اخلاقى و معنوى مورد توجّه اسلام (الصابرین ... و المستغفرین بالاسحار) برداشت فوق، از ذکر این صفات به عنوان ارزش براى بندگان برگزیده، استفاده شده است.
۷ - دوام سحرخیزى، از شیوه هاى تقواپیشگان (للّذین اتّقوا ... و المستغفرین بالاسحار) کلمه «الاسحار»، جمع و داراى الف و لام استغراق است و بر این معنا دلالت مى کند که تقواپیشگان، در تمامى سحرها استغفار مى کنند.
روایات و احادیث
۸ - هفتاد مرتبه استغفار در سحرگاهان، شیوه تقواپیشگان. (للّذین اتقوا ... و المستغفرین بالاسحار) امام صادق (ع): من قال فى و تره اذا أوتر «استغفر اللّه ربّى و اتوب الیه» سبعین مرّة ... کتبه اللّه عنده من المستغفرین بالأسحار ... .[۱]
۹ - نماز خواندن در سحرگاهان، از اوصاف متّقین (للّذین اتقوا ... و المستغفرین بالاسحار) امام صادق (ع) درباره «و المستغفرین بالاسحار» فرمود: المصلّین وقت السحر.[۲]
۱۰ - کسى که یک سال در نماز وتر، هفتاد بار «استغفر اللّه ربّى و اتوب الیه» بگوید، از مستغفرین در سحرگاهان است. (و المستغفرین بالاسحار) امام صادق (ع): ... من قال فى وتره اذا اوتر «استغفر اللّه ربّى و اتوب الیه» سبعین مرة و واظب على ذلک حتى تمضى له سنة، کتبه اللّه عنده من المستغفرین بالاسحار.[۳]
۱۱ - کسى که چهل شب در آخر قنوت نماز وتر صد بار «استغفر اللّه و اتوب الیه» بگوید، از مستغفرین در سحر است. (و المستغفرین بالاسحار) امام صادق (ع): من قال اخر قنوته فى الوتر «استغفر اللّه و اتوب الیه» مأة مرّة اربعین لیلة کتبه اللّه من المستغفرین بالاسحار.[۴]
موضوعات مرتبط
- اخلاق: اخلاق اجتماعى ۳ ; اخلاق و اقتصاد ۲
- ارزشها: ارزشهاى اخلاقى ۶ ; نظام ارزشها ۳
- استغفار: استغفار در سحر ۱، ۴، ۶، ۸، ۱۰، ۱۱
- اسلام: ویژگیهاى اسلام ۲
- انفاق: ارزش انفاق ۶
- اقتصاد: ۲ نظام اقتصادى ۲
- تقوا: آثار تقوا ۳
- تهجد: آداب تهجد ۸، ۱۰، ۱۱ ; ارزش تهجد ۶ ; زمان تهجد ۴
- توابین: تهجد توابین ۱۰، ۱۱
- خضوع: ارزش خضوع ۶
- دعا: آداب دعا ۴، ۵ ; زمان دعا ۵ ; شرایط اجابت دعا ۵
- صبر: ارزش صبر ۶
- صداقت: ارزش صداقت ۶
- عدد چهل: ۱۱
- عدد هفتاد: ۸، ۱۰
- متقین: استغفار متقین ۱ ; انفاق متقین ۱ ; تهجد متقین ۱، ۷ ; خضوع متقین ۱ ; صبر متقین ۱ ; صداقت متقین ۱ ; صفات متقین ۱، ۷، ۸، ۹
- مناجات: زمان مناجات ۴
- نماز شب: ۹، ۱۰، ۱۱
منابع
- ↑ من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۰۹، ح ۴ ; خصال صدوق ،ص ۵۸۱، ح ۳، باب السبعین ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۳۲۱، ح ۶۲.
- ↑ مجمع البیان، ج ۲، ص ۷۱۴ ; نورالثقلین، ج ۱- ، ص ۳۲۱، ح ۶۰.
- ↑ من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۰۹، ح ۴ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۳۲۱، ح ۶۲ ; خصال صدوق، ج ۲- ، ص ۵۸۱، ح ۳، باب السبعین.
- ↑ بحار الانوار، ج ۸۷، ص ۲۲۴، ح ۳۵ ; از جنّة الامان.
