هود ٤٨

از الکتاب
کپی متن آیه
قِيلَ‌ يَا نُوحُ‌ اهْبِطْ بِسَلاَمٍ‌ مِنَّا وَ بَرَکَاتٍ‌ عَلَيْکَ‌ وَ عَلَى‌ أُمَمٍ‌ مِمَّنْ‌ مَعَکَ‌ وَ أُمَمٌ‌ سَنُمَتِّعُهُمْ‌ ثُمَ‌ يَمَسُّهُمْ‌ مِنَّا عَذَابٌ‌ أَلِيمٌ‌

ترجمه

(به نوح) گفته شد: «ای نوح! با سلامت و برکاتی از ناحیه ما بر تو و بر تمام امتهایی که با تواند، فرود آی! و امتهای نیز هستند که ما آنها را از نعمتها بهره‌مند خواهیم ساخت، سپس عذاب دردناکی از سوی ما به آنها می‌رسد (، چرا که این نعمتها را کفران می‌کنند!)»

|گفته شد: اى نوح! [از كشتى‌] فرود آى با سلامت و بركاتى از ما بر تو و بر گروه‌هايى كه با تواند، و گروه‌هايى نيز هستند كه برخوردارشان خواهيم كرد، آن‌گاه عذاب دردناكى از ما به آنها خواهد رسيد
گفته شد: «اى نوح، با درودى از ما و بركتهايى بر تو و بر گروههايى كه با تواند، فرود آى. و گروههايى هستند كه به زودى برخوردارشان مى‌كنيم، سپس از جانب ما عذابى دردناك به آنان مى‌رسد.»
و خطاب شد که ای نوح، از کشتی فرود آی که سلام ما و برکات و رحمت ما بر تو و بر آن امم و قبایلی که همیشه (در خداپرستی) با تواند اختصاص یافته، و امتهایی دیگر هستند که (خودسر و ستمگر شوند و) ما به آنها بهره‌ای (از دنیا) دهیم سپس عذابی سخت (در قیامت) از ما به آنان خواهد رسید.
گفته شد: ای نوح! با سلام و برکاتی از سوی ما بر تو و امت هایی که با تواند [از کشتی] فرود آی و امت هایی [از نسل همراهانت به وجود می آیند] که به زودی آنان را [از نعمت های خود] برخوردار می کنیم، سپس آنان را از سوی ما [به سبب کفران نعمت] عذابی دردناک خواهد رسید.
گفته شد: اى نوح، به سلامت و بركاتى كه بر تو و آنها كه همراه تواند ارزانى داشته‌ايم، فرود آى. و امتهايى هستند كه آنها را برخوردار مى‌سازيم، آنگاه دستخوش عذاب دردآور ما مى‌شوند.
گفته شد ای نوح، فرود آی با سلامت و برکتهایی از ما بر تو و بر امتهایی از [نسل‌] همراهان تو، و امتهایی‌اند که یک چند بهره‌مندشان سازیم، سپس عذابی دردناک از ما به ایشان خواهد رسید
گفته شد: اى نوح، [از كشتى‌] فرودآى با سلامت و بركتهايى از ما بر تو و بر گروه‌هايى از آنان كه با تو هستند، و گروه‌هايى هستند كه برخوردارشان خواهيم ساخت سپس عذاب دردناك از ما به آنها خواهد رسيد.
(پس از آن که طوفان همه جا را ویران کرد، به زبان وحی به نوح) گفته شد: ای نوح! از کشتی پیاده شو (و بدان که تو و همراهانت) از امنیّت ما برخوردارید و (از قحطیها و بیماریها و سایر بلاها) سالم و برکنارید و (درهای) برکات خدا به روی تو و گروههای همراهت (گشوده) است (و نگران نباشید که محیط سالم و پربرکتی خواهید داشت و بعدها) ملّتها و گروههای دیگری (از نسل شما پدید می‌آیند که آنان) را از نعمتها و خوشیها برخوردار می‌کنیم (ولی ایشان در غرور و غفلت فرو می‌روند و) آن گاه عذاب دردناکی از سوی ما بدانان می‌رسد.
گفته شد: «ای نوح! با درودی از ما و برکت‌هایی بر تو و بر گروه‌هایی از کسانی که با تو هستند، فرود آی. و گروه‌هایی (هم هستند) که از نعمت‌ها برخوردارشان خواهیم کرد، سپس از جانب ما عذابی دردناک به آنان خواهد رسید.»
گفته شد ای نوح فرودآی با آرامشی از ما و برکتهائی بر تو و بر ملتهائی از آنان که با تو هستند و ملتهائی که زود است بهره‌مندشان گردانیم و سپس برسد ایشان را از ما عذابی دردناک‌

It was said, “O Noah, disembark with peace from Us; and with blessings upon you, and upon communities from those with you. And other communities We will grant prosperity, and then a painful torment from Us will befall them.”
ترتیل:
ترجمه:
هود ٤٧ آیه ٤٨ هود ٤٩
سوره : سوره هود
نزول : ٩ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٢
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِهْبِطْ»: فرود آی. پائین بیا. «بِسَلامٍ»: به سلامت. در امن و امان از بلاهای زمین و زمان. به دور از شُرورِ کافران و دشمنانگیهای ایشان. با درود و سلام ما بر تو. «بَرَکاتٍ»: خیرات. فزونی روزی و فراوانی نیازمندیهای زندگی. «أُمَمٍ مِّمَّن مَّعَکَ»: مراد کسانی است که با نوح در کشتی بوده‌اند یا همه اشخاص و جاندارانی است که در کشتی بسر برده‌اند (نگا: انعام / ). «أُمَمٌ»: مبتدا است و خبر آن محذوف است و تقدیر چنین می‌شود: مِنْهُمْ أُمَمٌ. مراد از (أُمَمٍ) قبلی کسانی است که حاضرند و یا از نسل آنان پدید می‌آیند و مشمول سلام خداوندی می‌گردند، و مراد از (أُمَمٌ) بعدی، کسانی است که در آینده از نسل آنان به وجود می‌آیند و سلام خداوندی شامل ایشان نمی‌شود.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر

تفسیر نور (محسن قرائتی)

قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلى‌ أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ «48»

به نوح خطاب شد: (اينك) با سلامى از جانب ما و بركاتى برتو و بر تمام امّت‌هايى كه با تو هستند، فرود آى، و بزودى امّت‌هايى (از نسل همين نجات يافتگان) را از نعمت‌ها برخوردار خواهيم ساخت، (امّا) سپس (به خاطر غفلت و كفر و گناه،) عذابى دردناك از طرف ما به آنان خواهد رسيد.

نکته ها

دستور «هبوط»، هم درباره‌ى حضرت آدم عليه السلام و هم در مورد حضرت نوح عليه السلام آمده و به‌

جلد 4 - صفحه 68

دنبال آن، مردم به دو دسته‌ى مؤمن و كافر تقسيم شده‌اند.

منظور از «امّت‌هايى» كه با نوح بودند، يا هر نفر از همراهان آن حضرت است كه بعدها سر سلسله قبيله‌اى شدند و يا اينكه مراد، هر كدام از مؤمنانى است كه سوار كشتى شده و از يك قبيله‌اى بودند.

پیام ها

1- زندگانى پس از آن سيل‌فراگير، با دوخطر عمده روبرو بود، يكى آلودگى‌ها و تلاقى‌بودن زمين كه با كلمه‌ى‌ «بِسَلامٍ» و وعده‌ى سلامتى بر طرف شد و ديگر نابودى انواع گياهان كه با وعده بركات تأمين گرديد. «بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ»

2- اگر چه خداوند در مواردى موعظه مى‌كند، هشدار مى‌دهد و يا حتّى فرزند بى‌دين را در مقابل چشمان پدر غرق مى‌سازد، امّا در جاى خود، سلام و بركات خويش را نيز نثار مى‌كند. «بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ»

3- آنچه مؤمن از نعمت‌هاى الهى دريافت مى‌كند، سلامت و بركت است، ولى دريافت كافر از نعمت‌ها جنبه‌ى متاع بودن آن است، پس هر متاع و كاميابى، نعمت و بركت نيست، بلكه نعمت، آن دريافتى است كه عاقبت خوب هم داشته باشد. «بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ»

4- خداوند متاع دنيا را از كفّار دريغ نمى‌كند. «سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ»

5- اين سنّت خداوندى است كه ابتدا نعمت و مهلت مى‌دهد، سپس به پاداش يا كيفر مى‌رساند. «سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ»

6- مهر و قهر، هر دو از اوست. بِسَلامٍ مِنَّا ... يَمَسُّهُمْ مِنَّا

7- خداوند نوح را به پديد آمدن جامعه‌ها و امّت‌هايى كافر، از نسل مؤمنانى كه سوار كشتى شدند، خبر داد. «وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ»

تفسير نور(10جلدى)، ج‌4، ص: 69

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)


قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلى‌ أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ (48)

بعد از خرابى دنيا به طوفان و استقرار كشتى بر كوه، بيان امر را فرمايد:

قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ: حق تعالى يا ملكى از جانب الهى گفت: اى نوح فرود بيا از كوه يا از كشتى. بِسَلامٍ مِنَّا: به سلامتى حاصل از حضرت ما، يا به سلام و تحيتى از ما بر تو. وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ‌: و بركتهائى بر تو به ازدياد نسل تا آدم ثانى باشى، يا كثرت و دوام نعم بر تو. بنا به قولى به غير از نوح و سه پسرش، ديگر از اهل كشتى نسلى باقى نماند، و تمام نسب عالم بدين سه كس منتهى شود. سام، پدر عرب و فرس؛ يافث، پدر تركان؛ و حام، پدر هنود. وَ عَلى‌ أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ‌: و سلام و بركت بر گروهى كه با تواند در ايمان. و تسميه ايشان به امم به جهت تحزّب يا تشعب امم است از ايشان. يا سلام بر آنهائى كه ناشى شوند از جماعتى كه با تو باشند، يعنى مؤمنان تا روز قيامت لقوله: وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ‌: و گروهى كه از ذريه آنها باشند، زود باشد كه بهره‌ور سازيم ايشان را در دنيا به فراخى زندگانى و وسعت رزق. ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ‌: پس برسد ايشان را از جانب ما عذابى دردناك به سبب آنكه كافر شوند و ثابت گردند در ناسپاسى و حق ناشناسى.

جماعتى از مفسران قائلند بر اينكه: اين سلام و بركت، شامل است اهل‌

جلد 6 - صفحه 80

كشتى و تمام مؤمنانى را كه بيايند بعد از آنها تا روز قيامت، و همچنين در عذاب و نقمت مماثل خواهند بود هرچه از فرزندان اينان كافر شوند تا روز قيامت. «1» در وسيط از قراطنى نقل مى‌كند كه: «2» هيچ مؤمن و مؤمنه نباشد مگر آنكه داخل در اين سلام و بركت باشد و هيچ كافر و كافره‌اى نباشد مگر آنكه داخل است در عذاب و تمتع. عاقلى گويد: هلاك شدند بهره‌وران دنيا به سبب غلبه جهل بر آنها و حصول غفلت، پس فكر نكنند در عاقبت خود، مشغول شوند به عمارت و زينت دنيا.

موعظه: اى مغرور دوره زندگانى، و اى آواره بيابان آمال و امانى، گاهى بر خاك عزيزان رفته گذارى كن و بر لوح مزارشان نگاه اعتبارى افكن، از صفحه پيشانى هر كلّه پوسيده سرنوشت خود را مطالعه نما، و از الواح قبور پيش آمد احوال خويش برگشاى و تدارك گذشته نماى.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

قالَ رَبِّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَسْئَلَكَ ما لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَ إِلاَّ تَغْفِرْ لِي وَ تَرْحَمْنِي أَكُنْ مِنَ الْخاسِرِينَ (47) قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلى‌ أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ (48) تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ (49)

ترجمه‌

گفت اى پروردگار من همانا من پناه ميبرم بتو كه سؤال كنم از تو چيزى را كه نيست براى من بآن دانشى و اگر نيامرزى مرا و رحم نكنى بر من ميباشم از زيانكاران‌

گفته شد اى نوح فرود آى بسلامتى از قبل ما و بركتهائى بر تو و بر گروه چندى از كسانيكه با تواند و گروهى چندند كه بر خوردار كنيمشان پس برسد آنها را از ما عذابى دردناك‌

اين از خبرهاى نهان است كه وحى ميكنيم آنرا بسوى تو نبودى كه بدانى آنرا تو و نه قومت پيش از اين پس صبر كن همانا انجام نيك براى پرهيزكاران است.

تفسير

پس از صدور ترك اولى از حضرت نوح و عتاب الهى بشرح مذكور در آيه سابقه آنحضرت با كمال خضوع و خشوع و تذلّل از خداوند مسئلت نمود كه در آتيه او را حفظ فرمايد از سؤال بيجا و هر امر نامناسبى با مقام نبوّت و محبّت خدا و منحصر نمود راه فوز و فلاح و نجات از هر خطر و خسران را بمغفرت و رحمت الهى خلاصه آنكه توبه نمود از ترك اولى به آدابيكه موجب قبول و مرحمت شود و خداوند پس از استقرار كشتى و بر طرف شدن طوفان امر فرمود او و كسانيرا كه با او بودند به نزول از كشتى و مژده داد آنها را بسلامتى از آفات و ايمنى از بليّات و زيادتى بركات و وفور خيرات از قبل خود چون ايشان براى خرابى زمين از زندگانى آتيه خود مأمون نبودند و فرمود اين نعم ممتدّ است براى تو و فرقى كه با تو هستند در كشتى چون امّت بمعناى جماعت است و آنها جماعتهائى بودند يا فرقى كه بعد از اين از آنها بوجود مى‌آيند كه گفته‌اند يا فرقى كه با تواند در طريقه حقّه و ايمان‌

جلد 3 صفحه 88

بخدا و پيغمبر وقت كه بنظر حقير رسيده و نيز فرمود و فرقى بعد از اين از نسل آنها بوجود مى‌آيند كه اين نعم براى آنها ممتدّ نميشود بلكه چندى برخوردار ميكنيم آنانرا از نعم دنيوى و پس از آن براى كفر و عصيان بعذاب اليم گرفتار خواهند شد و اخيرا به حبيب خود فرمود اين قصه نوح عليه السّلام از اخبار غيب است كه وحى نموديم ما آنرا بتو براى اثبات دين و اعجاز كتابت چون تو و قومت كه عربند اهل كتاب و تاريخ نبوديد و از اين وقايع اطلاع نداشتيد و حال مطّلع شديد پس مانند نوح عليه السّلام صبر كن بر ثبات در دعوت و آزار قومت و بدانكه در نتيجه موفق بظفر بر اعداء در دنيا و فائز بنعيم ابدى در آخرت خواهى شد چون حسن عاقبت مخصوص به اهل تقوى است قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه حضرت نوح در موصل از كشتى بزير آمد با هشتاد نفر و شهرى بنا نمودند كه نام آن ثمانين شد و او دخترى داشت كه با او در كشتى بود و مردم از نسل او بوجود آمدند و به اين جهت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود نوح عليه السّلام يكى از دو پدر است و در عيون از امام رضا عليه السّلام نقل نموده كه پرسيدند از آنحضرت چرا خداوند تمام اهل زمين را در زمان نوح عليه السّلام غرق فرمود با آنكه در ميان آنها بيگناهان و اطفال بودند فرمود اما اطفال كه وجود نداشتند چون خداوند چهل سال قبل از طوفان آنها را عقيم نمود و اما بقيّه مردم كه غرق شدند يكدسته براى تكذيبشان بود پيغمبر وقت را و دسته ديگر براى رضاى آنها بود بتكذيب تكذيب كنندگان چون كسيكه از كارى بر كنار باشد و راضى بآن مانند كسى است كه وارد در آن باشد خداوند كسى را بدون تقصير عذاب نميفرمايد و در كافى و اكمال از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه چون آب بزمين فرو رفت و حجاب بر طرف شد و استخوان مردگان ظاهر گشت نوح عليه السّلام آنها را ديد و جزع نمود و بسيار غمناك شد و خداوند به او وحى فرمود اين كار را خودت كردى كه نفرين به آنها نمودى نوح عرض كرد خدايا توبه كردم و استغفار نمود و وحى شد به او كه انگور سياه بخورد براى آنكه غم او زائل شود و نيز از آنحضرت روايت شده است كه نوح عليه السّلام بعد از طوفان پانصد سال زندگانى فرمود پس جبرئيل نازل شد و عرض كرد خدا فرموده ايّام حيات تو منقضى شد و بايد ودائع نبوّت را به پسرت سام بسپرى چون زمين نبايد خالى از حجّت باشد و بايد در هر زمان راهنمائى‌

جلد 3 صفحه 89

به طاعت من وجود داشته باشد و آن يا پيغمبر است يا امام و حضرت نوح اطاعت نمود و اسم اكبر و ميراث علم و آثار نبوت را بسام سپرد و حام و يافث بى‌بهره شدند براى آنكه قابل نبودند و حضرت نوح آنها را بشارت داد به هود عليه السّلام و وصيّت فرمود به اطاعت و انتظار مقدم او و اين خلاصه روايت اخيره است كه ذكر شد ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

قِيل‌َ يا نُوح‌ُ اهبِط بِسَلام‌ٍ مِنّا وَ بَرَكات‌ٍ عَلَيك‌َ وَ عَلي‌ أُمَم‌ٍ مِمَّن‌ مَعَك‌َ وَ أُمَم‌ٌ سَنُمَتِّعُهُم‌ ثُم‌َّ يَمَسُّهُم‌ مِنّا عَذاب‌ٌ أَلِيم‌ٌ (48)

و گفته‌ شد اي‌ نوح‌ فرود آي‌ بسلامتي‌ ‌از‌ جانب‌ ‌ما و بركتهايي‌ ‌بر‌ تو و ‌بر‌ امّتهايي‌ ‌که‌ ‌با‌ تو هستند و امّتهايي‌ زود ‌باشد‌ ‌که‌ ‌ما ‌آنها‌ ‌را‌ بهره‌مند كنيم‌ ‌پس‌ ‌از‌ ‌آن‌ برسد ‌آنها‌ ‌را‌ ‌از‌ جانب‌ ‌ما عذاب‌ دردناكي‌.

قِيل‌َ يا نُوح‌ُ قائل‌ خداوند و ملائكه‌ خطاب‌ بحضرت‌ نوح‌ اهبِط حبوط

جلد 11 - صفحه 63

نزول‌ ‌است‌ ‌از‌ بالا بپائين‌ مقابل‌ عروج‌ ‌از‌ پائين‌ ببالا ‌يعني‌ ‌از‌ كشتي‌ ‌پس‌ ‌از‌ اينكه‌ بكوه‌ جودي‌ قرار گرفت‌ و زمين‌ ‌از‌ آب‌ خالي‌ شد خارج‌ شو و ‌از‌ كوه‌ سرازير شو روي‌ زمين‌ بِسَلام‌ٍ مِنّا وَ بَرَكات‌ٍ ممكن‌ ‌است‌ مراد تحيت‌ مباركه‌ طيبه‌ ‌باشد‌ و ممكن‌ ‌است‌ سلامتي‌ ‌از‌ شر كفار و بركات‌ زميني‌ و آسماني‌ ‌باشد‌.

عَلَيك‌َ وَ عَلي‌ أُمَم‌ٍ مِمَّن‌ مَعَك‌َ تعبير بجمع‌ ‌با‌ اينكه‌ اصحاب‌ سفينه‌ عده‌ قليلي‌ بودند امت‌ نوح‌ مراد اينها باشند و اصناف‌ و انواع‌ حيوانات‌ ‌که‌ ‌در‌ كشتي‌ سوار كرده‌ ‌بود‌ بقرينه‌ ‌آيه‌ شريفه‌ وَ ما مِن‌ دَابَّةٍ فِي‌ الأَرض‌ِ وَ لا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيه‌ِ إِلّا أُمَم‌ٌ أَمثالُكُم‌ انعام‌ ‌آيه‌ 38.

وَ أُمَم‌ٌ سَنُمَتِّعُهُم‌ كساني‌ ‌که‌ ‌پس‌ ‌از‌ ‌اينکه‌ بوجود ميآيند و چهار روزي‌ ‌در‌ دنيا بزخارف‌ ‌آن‌ لذت‌ ميبرند و ‌از‌ نعم‌ الهي‌ بهره‌ برداري‌ ميكنند و بكفر و شرك‌ ‌از‌ دنيا بزخارف‌ ‌آن‌ لذت‌ ميبرند و ‌از‌ نعم‌ الهي‌ بهره‌ برداري‌ ميكنند و بكفر و شرك‌ ‌از‌ دنيا ميروند.

ثُم‌َّ يَمَسُّهُم‌ مِنّا عَذاب‌ٌ أَلِيم‌ٌ عذاب‌ دنيوي‌ مثل‌ قوم‌ عاد و ثمود و قوم‌ لوط و شعيب‌ و فرعونيان‌ و عذاب‌ اخروي‌ جهنم‌ مخلدين‌ ‌فيها‌.

برگزیده تفسیر نمونه

]

(آیه 48)- نوح به سلامت فرود آمد! در این آیه اشاره به فرود آمدن نوح از کشتی و تجدید حیات و زندگی عادی بر روی زمین شده است.

نخست می‌گوید: «به نوح خطاب شد که ای نوح! به سلامت و با برکت از ناحیه ما بر تو و بر آنها که با تواند فرود آی» (قِیلَ یا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَکاتٍ عَلَیْکَ وَ عَلی أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَکَ).

بدون شک «طوفان» همه آثار حیات را در هم کوبیده بود، و طبعا زمینهای آباد، مراتع سرسبز و باغهای خرم، همگی ویران شده بودند، و در این هنگام بیم آن می‌رفت که نوح و یارانش از نظر «زندگی» و «تغذیه» در مضیقه شدید قرار گیرند، اما خداوند به این گروه مؤمنان اطمینان داد که درهای برکات الهی به روی شما گشوده خواهد شد و از نظر زندگی هیچ گونه نگرانی به خود راه ندهید که محیطی «سالم» و پربرکت برای شما فراهم است.

سپس اضافه می‌کند: با این همه باز در آینده از نسل همین مؤمنان «امتهایی به وجود می‌آیند که انواع نعمتها را به آنها می‌بخشیم (ولی آنها در غرور و غفلت فرو می‌روند) سپس عذاب دردناکی از سوی ما به آنها می‌رسد» (وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ یَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِیمٌ).

نکات آیه

۱- خداوند، پس از استقرار کشتى نوح بر کوه جودى، به او و همراهانش فرمان داد تا از کشتى پیاده شوند و از کوه فرود آیند. (واستوت على الجودى ... قیل ینوح اهبط) «هبوط» به معناى فرود آمدن است. متعلق «اهبط» - به قرینه «استوت على الجودى» - کشتى و نیز کوه جودى است; یعنى: أنزل من الفلک و من الجودى ... نیاوردن متعلق، دلیل این شمول است. فاعل محذوف «قیل» به قرینه «منا» خداونداست.

۲- خداوند ، نوح(ع) و همراهانش را ، به تأمین سلامتى و نزول نعمتهاى پرخیر و برکت نوید داد. (قیل ینوح اهبط بسلم منا و برکت علیک) هر چند نوح(ع) مورد خطاب است و فرمان و اجازه فرود متوجه اوست، ولى به قرینه مقام مى توان گفت: خطاب «اهبط ...» متوجه همراهان آن حضرت نیز مى باشد و «باء» در «بسلام» براى مصاحبت است. بنابراین آیه شریفه چنین معنا مى شود: «یا نوح اهبط أنت و من معک ...; تو و پیروانت فرود آیید در حالى که همراه و قرین سلامت، امنیت و برکت خواهید بود».

۳- خداوند ، نوح(ع) و همراهانش را ، به مصونیت از عذابهاى دنیوى و اخروى و بهره مند شدن از نعمتهایى سعادت آفرین نوید داد. (اهبط بسلم منا ... و أمم سنمتعهم ثم یمسّهم منا عذاب ألیم) مقابله «سلام» با «عذاب ألیم» حکایت از آن دارد که مراد از «سلام» مصونیت از عذابهاى دنیوى و اخروى است. تعبیرکردن از نعمت و موهبتهاى دنیوى به «برکت» در جانب اهل ایمان و تبدیل آن به «متاع» در جانب کفر پیشگان، اشاره به این نکته دارد که: نعمتهاى ارزانى شده به مؤمنان، براى آنان سعادت آفرین است و موهبتهاى عطاشده به کفرپیشگان، فاقد این خصیصه است.

۴- به وجود آمدن امتهایى مؤمن و موحد از نسل نوح و یارانش، نوید خداوند به آن حضرت (على أمم ممن معک) «من» در «ممن» ابتدائیه است. بنابراین «أمم ممن معک»; یعنى ، امتهایى که از همراهان تو نشأت خواهند گرفت و از آن جا که برخى از همراهان نوح ، فرزندان او بودند ، در برداشت «نسل نوح» نیز آورده شد.

۵- برخوردارى جامعه هاى مؤمن و موحد از سلامتى و نعمتهاى فراوان ، بشارت خداوند به حضرت نوح(ع) (اهبط بسلم منا و برکت علیک و على أمم ممن معک) «على أمم» عطف بر «علیک» است; یعنى: سلام و برکات منا على أمم. مراد از «أمم ممن معک» به قرینه مقابله آن با «أمم سنمتعهم» امتها و جامعه هاى موحد و مؤمن هستند.

۶- تأمین سلامت و امنیت جامعه هاى بشرى و ایجاد نعمت براى آنان ، به دست خدا و در اختیار اوست. (اهبط بسلم منا و برکت علیک و على أمم ممن معک و أمم سنمتعهم) برداشت فوق ، از «منا» استفاده مى شود. قابل ذکر است که کلمه «منا» در مورد «برکات» مقدر است ، چنان چه کلمه «علیک» در مورد «بسلام» مقدر مى باشد; یعنى: بسلام منا علیک و برکات منا علیک.

۷- خداوند ، نوح(ع) را به پدیدآمدن جامعه ها و امتهایى کفرپیشه از نسل او و همراهانش آگاه ساخت. (و أمم سنمتعهم ثم یمسّهم منا عذاب ألیم) کلمه «أمم» مبتدا و خبر آن محذوف مى باشد; یعنى: ممن معک أمم سنمتعهم. جمله «یمسهم ...» حکایت از آن دارد که مقصود از «أمم» در این بخش از آیه ، امتهاى کافر هستند.

۸- خداوند ، متاعهاى دنیوى را از کافران دریغ نمى کند. (و أمم سنمتعهم)

۹- عذاب دردناک ، فرجام و عاقبت کفرپیشگان است. (ثم یمسّهم منا عذاب ألیم)

۱۰- تدبیر امور انسانهاى مؤمن و کافر ، تحولات جوامع بشرى و سرنوشت آنها ، به دست خدا و در اختیار اوست. (اهبط بسلم منا ... و أمم سنمتعهم ثم یمسّهم منا عذاب ألیم)

روایات و احادیث

۱۱- «عن أبى عبدالله(ع) قال: ... فنزل نوح بالموصل من السفینة مع الثمانین ...;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: ... نوح با هشتاد نفر همراه در موصل از کشتى پیاده شد ...».

موضوعات مرتبط

  • بشارت: بشارت سعادتمندى ۳; بشارت نسل مؤمن ۴; بشارت نسل موحد ۴; بشارت نعمت ۲، ۳، ۵
  • توحید: توحید افعالى ۶; توحید ربوبى ۱۰
  • جامعه: منشأ امنیت جامعه ۶; منشأ تحولات اجتماعى ۱۰
  • خدا: اختیارات خدا ۶، ۱۰; اوامر خدا ۱; بشارتهاى خدا ۲، ۳، ۴، ۵; تعالیم خدا ۷; سنتهاى خدا ۵; عطایاى خدا ۸
  • سرزمینها: سرزمین موصل ۱۱
  • سعادتمندان: ۳
  • عذاب: اهل عذاب ۹; عذاب دردناک ۹; مراتب عذاب ۹; مصونیت از عذاب ۳
  • کافران: امکانات مادى کافران ۸; عذاب کافران ۹; فرجام شوم کافران ۹; مدبر کافران ۱۰
  • کوه جودى: ۱
  • مؤمنان: مدبر مؤمنان ۱۰; نعمتهاى مؤمنان ۵
  • نعمت: مشمولان نعمت ۵، ۸; منشأ نعمت ۶
  • نوح(ع): بشارت به پیروان نوح(ع) ۲، ۳، ۴; بشارت به نوح(ع) ۲، ۳، ۴، ۵; پیاده شدن پیروان نوح(ع) ۱; پیاده شدن نوح(ع) ۱; تکلیف پیروان نوح(ع) ۱; تکلیف نوح(ع) ۱; توقف کشتى نوح(ع) ۱; سلامتى پیروان نوح(ع) ۲; سلامتى نوح(ع) ۲; قصه نوح(ع) ۱، ۱۱; کافران نسل نوح(ع) ۷; مکان توقف کشتى نوح(ع) ۱۱; منشأ آگاهى نوح(ع) ۷; نعمتهاى پیروان نوح(ع) ۲; نعمتهاى نوح(ع) ۲

منابع

  1. ↑ تفسیرقمى ، ج ۱ ، ص ۳۲۸; نورالثقلین ، ج ۲-  ، ص ۳۷۰ ، ح ۱۴۳.


برگرفته از «https://www.alketab.org/index.php?title=هود_٤٨&oldid=258297»