الكهف ٩
گسترشکپی متن آیه |
---|
ترجمه
الكهف ٨ | آیه ٩ | الكهف ١٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَمْ»: متضمّن معنی دو حرف است: (بَلْ) اضراب، که بر انتقال از سخنی به سخنی دلالت دارد، و همزه استفهام انکاری که مفید نفی است (نگا: بقره / . «أَمْ حَسِبْتَ»: مخاطب پیغمبر است و مقصود دیگران. «الْکَهْفِ»: غار. «الرَّقِیمِ»: کتیبه. لوحه. «أَصْحَابَ الْکَهْفِ وَ الرَّقِیمِ»: گروهی از جوانان مؤمن و هوشمند بودند که از دست طاغوت عصر خویش به غاری پناه بردند، و بعدها نام آنان را بر کتیبهای بالای در غار نصب کردند. «آیَاتِنَا»: نشانههای قدرت ما. عجائب و غرائب ساخته و پرداخته آفرینش ما. «عَجَباً»: عجیب. شگفت. نادره. مصدر است و برای مبالغه در معنی وصفی به کار رفته است و خبر (کانُوا) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
نزول
مطالبى که شیخ بزرگوار به عنوان شأن و نزول در ذیل ابتداى سوره کهف ذکر نموده، صاحب مجمع البیان بنا به نقل محمد بن اسحق از سعید بن جبیر و نیز عکرمة از ابن عباس به عنوان شأن و نزول این آیه آورده و چنین افزاید وقتى که رسول خدا صلى الله علیه و آله از جبرئیل موجبات تأخیر در وحى را سؤال کرد، جبرئیل آیه ۶۴ سوره مریم «وَ ما نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّک لَهُ ما بَینَ أَیدِینا» را عنوان نمود.
تفسیر
- آيات ۹ - ۲۶ سوره كهف
- رابطه آيات داستان اصحاب كهف، با آيات قبل
- بيان اين كه «اصحاب رقيم»، نام ديگر اصحاب كهف است
- مقصود از «رحمت» و «رشد»، در دعاى اصحاب كهف
- معناى اين كه فرمود: «سپس اصحاب كهف را بيدار كرديم»
- اقرار به توحيد پروردگار و نفى ربوبيت ارباب و آلهه، در گفتگوى اصحاب كهف با خود
- جزئياتى از داستان اصحاب كهف، كه از آيات استفاده مى شود
- نظر مفسران، درباره موقعيت جغرافيایى غار اصحاب کهف
- وجه اين كه با ديدن وضع اصحاب كهف، قلب انسان مملو از رعب و ترس مى شود
- بيان هدف از بعث و بيدار كردن اصحاب كهف
- معناى جمله: «لَبِثنَا يَوماً أو بَعضَ يَومٍ»
- گفتگوى اصحاب كهف بعد از بيدار شدن، درباره رفتن به شهر
- نگرانى اصحاب كهف از فاش شدن رازشان و دست يافتن كفار به آنان
- اختلاف و نزاع مشرکان و موحدان، در باره اصحاب كهف
- وجه دلالت داستان اصحاب کهف، بر حق بودن معاد
- مقصود از: «الّذینَ غَلبُوا عَلَی أمرِهِم»
- اختلاف مردم در عدد اصحاب کهف
- هر عملی از هر عاملی، موقوف به اذن و مشیت خدای تعالی است
- وجوه مفسران، در معنای استثناء در آیه شریفه
- معناى دستور: «فراموش نکردن ذکر خدا»، در آیه شریفه
- بيان عدد سال هاى اقامت اصحاب كهف، در غار
- اختلاف مردم در مدت اقامت اصحاب كهف، در غار
- ولايت مستقل، منحصرا از آنِ خداست
- بحث روايتى
- موارد اختلاف روايات، پیرامون داستان اصحاب كهف
- چند روايت در بارۀ تقیه کردن اصحاب كهف
- روايت مشهورى از ابن عباس، در بارۀ داستان اصحاب کهف
- اصحاب كهف، ياران حضرت مهدى «عج» هستند
- گفتارى در چند فصل پيرامون اصحاب كهف و سرگذشت ايشان
- ۱ - داستان اصحاب كهف، در تعدادی از روایات
- ۲ - داستان اصحاب كهف از نظر قرآن
- ۳ - داستان از نظر غير مسلمانان
- ۴ - غار اصحاب كهف، كجاست؟
نکات آیه
۱- سرگذشت اصحاب کهف، از آیات و نشانه هاى الهى است. (أم حسبت أن أصحب الکهف و الرقیم کانوا من ءایتنا)
۲- «اصحاب رقیم»، نام دیگر «اصحاب کهف» است. (أصحب الکهف و الرقیم) چون در آیات این سوره، سخنى درباره «اصحاب رقیم» به میان نیامده، محتمل است «اصحاب رقیم» نام و وصفِ دیگرى براى اصحاب کهف باشد از آن جا که «رقیم» به معناى مرقوم و ثبت شده است، برخى گفته اند که بدان جهت این نام بر آنان اطلاق شده که شرح حال شان، بر دیوار غار یا در نقطه دیگرى، به صورت «سنگ نوشته» ثبت شده است.
۳- ماجراى اصحاب کهف، با توجه به قدرت و اراده خداوند، رخدادى شگفت نیست. (أم حسبت أنّ أصحب الکهف ... کانوا من ءایتنا عجبًا) «أم» در ابتداى آیه،«أم منقطعه» است و معناى اضراب همراه با استفهام و انکار دارد، بنابراین، معناى عبارت چنین است: «آیا چنین گمان کردى که اصحاب کهف ...».
۴- خداوند، آیاتى بس شگفت تر از ماجراى اصحاب کهف دارد. (أم حسبت أنّ أصحب الکهف ... کانوا من ءایتنا عجبًا) نفى شگفتى از ماجراى اصحاب کهف - على رغم شگفتى آن در نظر آدمیان - گواه این مطلب است که خداوند، آیاتى بس عجیب تر از این داستان نیز آفریده است.
۵- قبل از نزول قرآن نیز سرگذشت اصحاب کهف در بین مردم مطرح بوده است. (أم حسبت أنّ أصحب الکهف ... کانوا من ءایتنا عجبًا) سیاق و لحن آیه، حاکى از آن است که مردم عصر بعثت، از داستان اصحاب کهف، اطلاعاتى هر چند ناقص داشته اند و آن را از عجایب مى شمردند.
۶- تسلّى دادن به پیامبر(ص) و تسکین اندوه آن حضرت، از اهداف بیان سرگذشت اصحاب کهف (أم حسبت أنّ أصحب الکهف و الرقیم کانوا من ءایتنا عجبًا) «حسبت» خطاب به پیامبر(ص) است. سیاق آیات، اقتضا مى کند که این آیه با آیات پیشین، به خصوص «لعلّک باخع نفسک» مرتبط باشد. از وجوه محتمل این است که یادآورى داستان اصحاب کهف و بیان ویژگى هاى آنان، ممکن است داراى این پیام باشد که مؤمنان حقیقى، گرچه اندک اند، ولى ارزشمند بوده و حضور آنان در برابر اکثریت کفرپیشه، مایه تسلّى خاطر است.
روایات و احادیث
۷- «عن أبى عبداللّه(ع) فى قوله «أم حسبت أنّ أصحاب الکهف و الرقیم...» قال: هم قوم فرّوا و کتب ملک ذلک الزمان بأسمائهم و أسماء آبائهم و عشائرهم فى صحف من رصاص ; از امام صادق(ع) درباره سخن خدا «أم حسبت أنّ أصحاب الکهف و الرقیم...» روایت شده که فرمود: آنان، قومى بودند که فرار کردند و پادشاه آن زمان، نام آنان و پدران و عشیره هاشان را در چند لوحه از سرب مرقوم داشت. (این وجه تسمیه اصحاب کهف به اصحاب رقیم است)».[۱]
۸- «عن نعمان بن بشیر، انّه سمع رسول اللّه(ص) یحدث عن أصحاب الرقیم: انّ ثلاثة نفر دخلوا إلى الکهف فوقع من الجبل حجر على الکهف فأوصد علیهم ... ففرج اللّه عنهم و خرجوا إلى أهلیهم راجعین ; از نعمان بن بشیر نقل شده که او، از رسول اللّه(ص) شنید که درباره اصحاب رقیم فرمود: آنان، سه نفر بودند که داخل غار شدند و سنگى از کوه بر غار فرود آمد و غار را به روى آنان بست ... پس خداوند، گشایشى در کارشان پدید آورد و از غار آزاد شدند و به سوى خانواده هاى خود بازگشتند».[۲]
۹- «عن أبى عبداللّه(ع) قال: إنّ أصحاب الکهف أسرّوا الإیمان و أظهروا الکفر ... ; از امام صادق(ع) روایت شده: اصحاب کهف، ایمان خود را مخفى داشته و تظاهر به کفر مى کردند».[۳]
موضوعات مرتبط
- آیات خدا ۱: عظمت آیات خدا ۱ ۴
- اصحاب رقیم: مراد از اصحاب رقیم ۲
- اصحاب کهف: تاریخ قصه اصحاب کهف ۵; تعداد اصحاب کهف ۸; تقیه اصحاب کهف ۹; فلسفه قصه اصحاب کهف ۶; قصه اصحاب کهف ۱، ۳، ۴، ۷، ۸، ۹; نامهاى اصحاب کهف ۲
- خدا: عظمت اراده خدا ۳; عظمت قدرت خدا ۳
- قرآن: فلسفه قصص قرآن ۶
- محمد(ص): دلدارى به محمد(ص) ۶
منابع