هود ٤٣
ترجمه
هود ٤٢ | آیه ٤٣ | هود ٤٤ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«سَآوِی»: پناه خواهم برد. منزل و مأوی خواهم ساخت. «عاصِمَ»: بازدارنده و حفظکننده. این واژه میتواند به معنی ذیعصمت، یعنی محفوظ و مصون باشد، و معنی چنین شود: امروز هیچ کسی از مرگ نجات پیدا نمیکند مگر آن کسی که مشمول رحمت خدا گردد. «حَالَ بَیْنَهُمَا»: میان آن دو حائل شد و میان آن دو جدائی انداخت (نگا: انفال / ، سبأ / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ قَالَ نُوحٌ رَبِ لاَ تَذَرْ عَلَى... (۱) وَ إِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِکَةِ اسْجُدُوا... (۲) قَالُوا يَا مُوسَى إِنَ فِيهَا قَوْماً... (۱)
تفسیر
- آيات ۴۹ - ۳۶، سوره هود
- قطع اميد از ايمان آوردن قوم نوح (ع )
- مراد از خطاب خداوند به نوح (ع ): كشتى را پيش چشمان ما و به وحى ما بساز و...
- مسخره كردن قوم نوح (ع )، كشتى ساختن او را و جواب آن حضرت به آنان
- معناى جمله : ((و فار التنور)) و اقوال مختلفى كه در معناى تنور و فوران آن گفته اند
- معناى جمله : ((بسم اللّه مجريها و مرسيها)) و احتمالاتى كه درباره مفردات اين جمله ومعناى آن ذكر شده است
- گفتگوى نوح (ع ) كه از كفر درونى پسرش اطلاع نداشت ، با او
- اتمام عذاب ، و امر تكوينى خداى تعالى به سكون و آرامش زمين و آسمان (يا ارض ابلعىماءك و...)
- نكات ادبى و بلاغت شگفتى كه در آيه : ((وقيل يا ارض ابلعى ماءك و يا سماء اقلعى ...)) ديده مى شود
- دلسوزى نوح (ع ) براى پسرش در قالب استفسار از خداى تعالى و ادبى كه آنحضرت در سخن گفتن درباره پسرش ، در برابر احكم الحاكمين به كار برده است
- مراد از اينكه پسر نوح (ع ) از اهل آن حضرت نبوده است (انه ليس من اهلك )
- چند قول ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح ))
- منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح )
- نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده است
- بيان اينكه اين كلام نوح (ع ) كه به خدا عرض كرد: ((و الا تغفر لى و ترحمنى اكن منالخاسرين )) اظهار شكر است
- خطاب و امر به هبوط به نوح (ع ) و همراهانش ، دومين امر به هبوط به بشر، بعد از امربه هبوط آدم (ع ) بوده است
- مراد از جمله : ((و على امم ممن معك )) در خطاب خداوند به نوح (ع )
- بحث روايتى (رواياتى در مورد داستان نوح و قوم او، درذيل آيات شريفه گذشته )
- داستان حضرت نوح (ع ) از زبان مبارك امام صادق (ع )
- روايتى در ارتباط با فوران تنور از امير المؤ منين (ع )
- دو روايت از امام باقر (عليه السلام ) درباره حضرت نوح (ع ) و شريعت او
- رواياتى درباره پسر نوح (ع ) و تفسير اينكه به نوح (ع ) فرمود: او ازاهل تو نيست و عمل غير صالح است
- ۱ - اجمالى از اصل داستان
- ۲ - داستان نوح (عليه السلام ) در قرآن انحراف تدريجى بشر از فطرت انسانى وپيدايش اختلاف طبقاتى بعد از حضرت آدم (ع ) و بعثت و رسالت حضرت نوح (ع
- دين و شريعت نوح (ع )
- زحمات طاقت فرسايى كه آن حضرت در كار دعوتمتحمل شد
- مدت زيستن نوح (ع ) در ميان قوم خود
- كشتى ساختن آن حضرت
- نزول عذاب و آمدن طوفان
- پايان ماجرا و پياده شدن نوح و همراهانش از كشتى
- داستان پسر غرق شده نوح (ع )
- ۳- خصايص نوح (ع ): اولين پيامبر اولوالعزم ، پدر دومنسل حاضر بشر و...
- ۴- داستان آن حضرت در تورات فعلى
- موارد مخالفت و تفاوت داستان نوح (ع ) در تورات با آنچه در قرآن آمده است
- ۵- داستان طوفان نوح (ع ) در تواريخ و اسطوره هاى سايرملل
- ۶- آيا نبوت نوح (ع ) جهانى و براى همه بشر بوده است ؟
- شرحى در مورد نبوت و بعثت انبياء و جواب به بعضاهل سنت كه منكر عموميت رسالت نوح (ع ) هستند
- انسان در مسير كمالى خود (به طبع ثانوى ) ناچار از حيات اجتماعى و تعاونى است
- ضرورت وجود قانون در حيات اجتماعى بشر
- علاوه بر بهره مندى او از عقل و تفكر، هدايت تشريعى انسان از راه وحى و نبوت ، براىرسيدن به كمال و سعادت ضرورى و لازم است
- عمل نكردن بشر به تعاليم وحى ، نمى توانددليل بر لغو بودن ارسال رسل و انزال كتب باشد
- شريعت نوح (ع ) كه نخستين شريعت الهى بوده ، لزوما جهانى و همگانى بوده است
- آيا طوفان نوح همه كره زمين را دربرگرفت ؟ سخن صاحب المنار در اين باره
- بيان نادرستى سخن صاحب المنار و اشاره به اينكه آيات قرآنى ظاهر در اين است كهطوفان نوح همه زمين را فرا گرفته بوده است
- ۱- زمين هاى رسوبى
- ۲- عامل پيدايش قشرها و طبقات زمين ، همان طبقات رسوبى بوده اند
- ۳- توسعه و گسترش درياها به علت سرازير شدن سيلابها به طرف آنها
- ۴- در عهد طوفان چه عواملى باعث زياد شدن آبها و شدتعمل آنها شدند؟
- ۵- نتيجه بحث و انطباق مباحث گذشته از زمين شناسى با وقوع طوفان نوح
- ۸- عمر طولانى نوح (ع )
- ۹- كوه جودى كجا است ؟
- و چرا حيوانات هم دچار طوفان شده اند؟
- ۱- گرايش و اطمينان انسان به حس و تمايل او به تشبيه وتمثيل غير محسوس به محسوس
- ۲ - توجه به خدا از راه عبادت ، بر مبناى اصل كلى و فطرى خضوع ضعيف در برابرقوى
- در قرآن كريم ، نهى از پرستش اصنام و آلهه ، مترتب بر اثبات ضعف و ناتوانى آنهااست
- ۳ - وثنيت از كجا سرچشمه گرفته و به چه صورت آغاز شد؟
- ۴- چرا براى ارباب انواع و خدايان ديگر مجسمه ساختند ولى براى خداى تعالى مجسمهنساختند؟
- ۵- وثنيت صائبه
- ۶- وثنيت برهميه
- ۷- وثنيت بودايى ، شخصيت و تعاليم بودا
- ۸- وثنيت عرب
- ۹- دفاع اسلام از توحيد و مبارزه اش با وثنيت
- ۱۰- بناى سيره رسول خدا (ص ) بر توحيد و نفى شركاء
- ۱- تناسخ در نظر وثنى مذهبان
- ۲ - سرايت شرك در عبادت از وثنى ها به ساير اديان
- ۳- اسلام گرايش به وثنيت و شرك را چگونه اصلاح كرد؟
- ۴- پاسخ به يك شبهه در مورد توسل به معصومين و اولياءاللّه (عليهم السلام ) و اظهارمحبت به ايشان
- فرق بين شرك و استشفاع
نکات آیه
۱- پسر نوح ، دعوت او را (گرایش به توحید و ...) نپذیرفت و از سوار شدن بر کشتى امتناع کرد. (یبنىّ ارکب معنا و لاتکن مع الکفرین. قال سأوى إلى جبل یعصمنى من الماء)
۲- فرزند نوح ، مأوا گرفتن در کوه را مایه نجات از حادثه طوفان مى پنداشت. (قال سأوى إلى جبل یعصمنى من الماء) «اُوىّ» (مصدر آوى) به معناى رجوع کردن و منضم شدن و جاى گرفتن است و «عصمة» (مصدر یعصم) به معناى منع کردن و بازداشتن است. بنابراین «سأوى ...»; یعنى ، به زودى به کوهى مى روم که مرا از [خطر] این آب باز دارد.
۳- سرزمینى که نوح و قومش در آن سکونت داشتند ، منطقه اى کوهستانى بود. (قال سأوى إلى جبل یعصمنى من الماء) نکره آوردن «جبل» نشانگر آن است که پسر نوح ، کوه مخصوصى را در نظر نداشت; بلکه تصمیمش بر آن بود که کوه مناسبى را برگزیند. بنابراین در اطراف وى کوههاى متعددى وجود داشت و این نشانه کوهستانى بودن آن منطقه است.
۴- نوح(ع) ، فرزندش را از بى ثمربودن صعود بر کوه و منحصر بودن راه نجات در بهره جستن از امداد الهى ، آگاه ساخت. (لاعاصم الیوم من أمر الله إلاّ من رحم)
۵- هیچ چیز و هیچ کس ، جز خداوند رحمان ، توانا بر نجات افراد از حادثه طوفان نوح نبود. (قال لاعاصم الیوم من أمر الله إلاّ من رحم) ظاهر جمله «لاعاصم ...» این است که «من رحم» استثنا از «لاعاصم» باشد. در این صورت باید گفت: مراد از «من رحم» رحم کننده ، یعنى خداوند است نه کسى که مورد رحمت قرار مى گیرد; یعنى: لاعاصم ... الا الراحم و هو الله.
۶- حادثه طوفان نوح ، عذابى برخاسته از فرمان خدا (لا عاصم الیوم من أمر الله) مراد از «أمر الله» همان حادثه طوفان و عذاب نازل شده بر قوم نوح است. تعبیر کردن از عذاب به «أمر الله» بیانگر آن است که آن عذاب به امر و فرمان الهى ، تحقق یافت.
۷- همه موجودات ، مقهور اراده و خواست خداوندند. (لا عاصم الیوم من أمر الله)
۸- نجات یافتن از حوادثى چون طوفان نوح (عذابهاى الهى) ، جز در سایه رحمت الهى ، امکان پذیر نیست. (لا عاصم الیوم من أمر الله إلاّ من رحم)
۹- نوح(ع) و همراهان او در کشتى ، بهره مندان از رحمت خدا (لا عاصم الیوم من أمر الله إلاّ من رحم)
۱۰- موجهایى کوه پیکر ، میان نوح(ع) و فرزندش حایل شد و مانع ادامه گفتوگوى آنان با یکدیگر گردید. (قال لا عاصم الیوم من أمر الله ... و حال بینهما الموج) «ال» در «الموج» عهد ذکرى و اشاره به همان امواج کوه پیکر (موج کالجبال) است.
۱۱- امواج سهمگین طوفان ، فرزند نوح را پیش از آنکه به کوهى پناه برد ، در خود فرو برد و هلاک کرد. (و حال بینهما الموج فکان من المغرقین)
۱۲- کفرپیشگان قوم نوح ، در طوفان آب غرق شدند و به هلاکت رسیدند. (فکان من المغرقین)
روایات و احادیث
۱۳- «صفوان بن مهران الجمّال عن الصادق جعفربن محمد - علیه السلام - قال: سار و أنا معه فى القادسیة حتى أشرف على النجف فقال: هو الجبل الذى اعتصم به إبن جدّى نوح علیه السلام فقال: «سآوى إلى جبل یعصمنى من الماء»... فغار فى الأرض ...;[۱] صفوان بن مهران جمّال از امام صادق(ع) نقل مى کند و مى گوید: من با امام صادق(ع) در سرزمین قادسیه همراه بودم تا به نجف نزدیک شد; پس فرمود: نجف جاى کوهى است که فرزند جدّم نوح به آن پناهنده شد و گفت: «سآوى إلى جبل یعصمنى من الماء» ... پس آن کوه در زمین فرو رفت...».
۱۴- «قال أبوعبدالله(ع): ... غرق جمیع الدنیا إلاّ موضع البیت ...;[۲] امام صادق(ع) فرمود: ... [در طوفان نوح] همه دنیا غرق شد مگر جایگاه خانه خدا ...».
موضوعات مرتبط
- خدا: آثار رحمت خدا ۸; اهمیت امدادهاى خدا ۴; اختصاصات خدا ۴، ۵، ۸; اوامر خدا ۶; اهمیت نجات بخشى خدا ۴; حاکمیت اراده خدا ۷; حاکمیت مشیت خدا ۷; رحمت خدا ۵;عذابهاى خدا ۶; نجات از عذابهاى خدا ۸; نجات بخشى خدا ۵، ۸
- رحمت: مشمولان رحمت ۹
- عذاب: عذاب با طوفان ۶، ۱۲
- عصیان: عصیان از نوح(ع) ۱
- قوم نوح: جغرافیاى سرزمین قوم نوح ۳; سرزمین کوهستانى قوم نوح ۳; عذاب قوم نوح ۶ ، ۱۲; غرق قوم نوح ۱۲; هلاکت قوم نوح ۱۲
- کعبه: کعبه در طوفان نوح(ع) ۱۴
- موجودات: مقهوریت موجودات ۷
- نجف اشرف: ۱۳
- نوح(ع): بینش پسر نوح(ع) ۲; پسر نوح(ع) هنگام طوفان ۱۱; پناهگاه پسر نوح(ع) ۱۳; پناهندگى پسر نوح(ع) ۲، ۴; دعوتهاى نوح(ع) ۱; رحمت بر نوح(ع) ۹; رحمت بر همسفران نوح(ع) ۹; عصیان پسر نوح(ع) ۱;عمومیت طوفان نوح(ع) ۱۴; غرق پسر نوح(ع) ۱۱; قصه نوح(ع) ۱، ۲، ۴، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴; کوه پسر نوح(ع) ۱۳; منشأ طوفان نوح(ع) ۶; نجات از طوفان نوح(ع) ۲، ۵، ۸; نوح(ع) و پسر نوح ۴، ۱۰;ویژگیهاى طوفان نوح(ع) ۱۰; هلاکت پسر نوح(ع) ۱۱