طه ١٢٣
ترجمه
طه ١٢٢ | آیه ١٢٣ | طه ١٢٤ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إِهْبِطَا»: مراد آدم و حوّاء و ابلیس است (نگا: بقره / ). «امّا»: (نگا: بقره / ). «لا یَضِلُّ»: در دنیا گمراه و سرگشته نمیشود. «لا یَشْقَی»: در آخرت با درآمدن به دوزخ بدبخت نمیگردد.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعاً... (۷) قَالَ اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ... (۵) فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا... (۵)
تفسیر
- آيات ۱۱۵ - ۱۲۶ سوره طه
- تمثيل حال نوع آدمى بر حسب طبع زمينى و زندگى مادى اش در داستان آدم (عليه السلام ) و هبوط او
- علت دشمنى ابليس با آدم و همسرش و معناى كلمه ((فتشقى (( در آيه شريفه
- وجه مفرد آوردن آن در آيه : ((فقلنا يا آدم ...((
- وسوسه شيطان حضرت آدم را به چيزى كه عمر جاودان و سلطنت دائم مى بخشد
- بيان عدم منافات آيه (وعطى آدم ربه ) با عصمت انبياء
- معناى قول خداوند درباره آدم (ع ): (فتاب عليه و هدى ) و دلالت آن بر عصمت در امر دنيا ودين آدم (ع )
- توضيحى در مورد اينكه روى گردانان از ياد خدا داراى زندگى تنگ (معيشت ضنك ) هستند
- بررسى گفتار بعضى مفسرين در معناى ((معيشت ضنك ((
- مقصود از نابينا محشور نمودن معرضان از ياد خدا
- پاسخ خداوند: چون آيات ما را در دنيا فراموش كردى ، امروز فراموشت مى كنم !
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيه : ((و لقد عهدنا الى آدم ...(( و برخى ديگر از آيات گذشته )
- استناد ابن عباس در گفتگويش با عمر به ((و لم نجد له عزما(( وحمل آن بر عزم بر معصيت
- روايت خواستگارى اميرالمؤ منين (ع ) از دختر ابوجهل در زمان حيات فاطمه (س ) قطعا جعلىاست !
- روايتى از امام باقر در ذيل (و لقد عهدنا الى آدم ...) كه مى گويد عهد گرفته شدهدرباره درباره محمد(ص ) و اهل بيت علهم السلام بوده است
- روايت فوق بيان باطنى قرآن است نه تفسير قرآن
نکات آیه
۱ - آدم(ع) و حوا، در پى تناول از درخت منع شده، صلاحیت سکونت در بهشت را از دست دادند. (فأکلا منها ... قال اهبطا منها ) «إهبطا» ممکن است خطاب به آدم (ع) و حوا و یا خطاب به آدم(ع) و ابلیس باشد در صورت دوم، حوا به خاطر این که در عصیان و پى آمد آن تابع آدم بوده، مورد خطاب قرار نگرفته است. در هر دو صورت برداشت یاد شده، به دست مى آید.
۲ - خداوند، شیطان را به دلیل وسوسه گرى و فریب دادن آدم، از بهشت اخراج کرد و به فرود آمدن به زمین فرمان داد. (فوسوس إلیه الشیطن ... قال اهبطا منها جمیعًا ) برداشت یاد شده بر این مبنا است که مخاطب در «اهبطا» آدم و شیطان باشند.
۳ - آدم و حوا(ع)، در پى عمل به وسوسه شیطان و نادیده گرفتن هشدارهاى خداوند در بهشت، از آن مکان عالى اخراج شدند و به زمین فرود آمدند. (فأکلا منها ... و عصى ءادم ... قال اهبطا منها جمیعًا ) «هبوط»; یعنى، نزول (مصباح). فرمان «اهبطا» فرمانى تکوینى بوده است; زیرا هبوط به زمین براى انسان، عادتاً مقدور نیست.
۴ - شیطان با وسوسه و اغواگرى خود، زمینه ساز اخراج آدم و حوا از بهشت و هبوط آنان به زمین گردید. (فوسوس إلیه الشیطن ... قال اهبطا منها )
۵ - تخلف و عصیان از فرمان هاى پروردگار، موجب سقوط انسان و تنزل مقام او است. (و عصى ءادم ... قال اهبطا منها ) جمله «ثمّ اجتباه...» گرچه قبل از ماجراى هبوط ذکر شده است; ولى براساس آیاتى که در سوره بقره گذشت، توبه آدم پس از هبوط بوده است. بنابراین جمله «قال اهبطا...» بیان مجازات عصیان آدم است و «ثمّ اجتباه...» جمله معترضه مى باشد.
۶ - هبوط آدم و حوا(ع) به زمین، ملازم با ابقاى تمامى نسل انسانى در آن است. (قال اهبطا ... بعضکم لبعض عدوّ فإمّا یأتینّکم ) ضمیر جمع در «بعضکم» و «یأتینّکم» گویاى این نکته است که هنگام صدور فرمان هبوط، ادامه یافتن زندگى بشر در زمین، قطعى بوده است.
۷ - زندگى انسان در زمین، همواره قرین دشمنى و ستیز آدمیان با یکدیگر بوده است. (اهبطا منها جمیعًا بعضکم لبعض عدوّ ) در باره مراد از «بعضکم لبعض عدوّ» دو دیدگاه وجود دارد: ۱- مراد دشمنى شیاطین با انسان ها است. دراین نظر «اهبطا» خطاب به ابلیس و آدم خواهد بود. ۲- مراد دشمنى انسان ها با یکدیگر است. مبناى این نظر، مخاطب بودن آدم(ع) و حوا است. در هر دو مبنا، خطاب به آدم و حوا(ع) و ابلیس به اعتبار ذریه آنان خواهد بود. در برداشت یاد شده، دومین دیدگاه پذیرفته شده است.
۸ - انسان و شیطان دشمنانى آشتى ناپذیراند. (اهبطا ... بعضکم لبعض عدوّ ) در برداشت یاد شده، «اهبطا» خطاب به آدم و ابلیس است.
۹ - بهشت آدم، محیط صفا و صلح و تأمین کامل نیازها و عارى از بروز دشمنى در میان ساکنان آن بود. (إنّ لک ألاّتجوع ... اهبطا ... بعضکم لبعض عدوّ ) چون موضوع دشمن به عنوان مجازات و اقتضاى هبوط مطرح گردیده است. چنین برمى آید که در مسکن قبلى آدم(ع) (بهشت) چنین عارضه اى در کار نبوده و به خاطر فراهم بودن نیازمندى ها، زمینه هاى عداوت منتفى بوده است.
۱۰ - خداوند، از آغاز هبوط بشر بر زمین براى زندگى او، هدایت و برنامه هایى را قرار داد. (اهبطا منها ... فإمّا یأتینّکم منّى هدًى ) خطاب در «إمّا یأتینّکم» تنها متوجه انسان ها است (هر چند «اهبطا» خطاب به ابلیس و آدم باشد); زیرا پس از حتمى شدن گمراهى بر شیاطین، ارائه هدایت به آنان لغو است.
۱۱ - بهره مند ساختن بشر از رهنمودهاى هدایت آفرین، بشارت خداوند به نخستین افراد بشر بود. (اهبطا ... فإمّا یأتینّکم منّى هدًى ) «إمّا یأتینّکم» حاوى دو تأکید است: ۱- «ما»ى زاید در «إمّا» (إنْ ما) ۲- نون تأکید. از این رو معناى عبارت چنین است: اگر هدایتى از سوى من براى شما آمد - که البته خواهد آمد -....
۱۲ - تناول آدم و حوا از میوه ممنوع بهشت، زمینه ساز پیدایش روحیه دشمنى در انسان ها شد. (فأکلا ... بعضکم لبعض عدوّ)
۱۳ - خداوند دشمنى افراد بشر را با یکدیگر را به آدم و حوا(ع) گوشزد کرد و راه رهایى از پى آمدهاى آن را به آنان آموخت. (بعضکم لبعض عدوّ ... فمن اتبع هداى فلایضلّ و لایشقى )
۱۴ - پیروى از رهنمودهاى خداوند، نجات دهنده انسان ها، از عواقب دشمنى ها و کشمکش هاى زمینیان است. (بعضکم لبعض عدوّ فإمّا یأتینّکم منّى هدًى )
۱۵ - انسان، داراى اختیار در انتخاب راه هدایت و یا گمراهى (فإمّا یأتینّکم منّى هدًى فمن اتبع هداى )
۱۶ - پیروى از هدایت الهى، مانع گمراهى و بدبختى است. (فمن اتبع هداى فلایضلّ و لایشقى )
۱۷ - سرپیچى از هدایت هاى الهى، عامل گمراهى انسان و گرفتارآمدن او به رنج و سختى است. (فمن اتبع هداى فلایضلّ و لایشقى ) «شقاوت» به معناى سختى و دشوارى است (قاموس) و به قرینه آیه بعد، مراد تنگناها و فشارهاى زندگى مى باشد.
۱۸ - انسان، براى رهایى از خطاها و رسیدن به خوشبختى، نیازمند رهنمودهاى الهى است. (فمن اتبع هداى فلایضلّ و لایشقى )
موضوعات مرتبط
- آدم(ع): آثار اغواپذیرى آدم(ع) ۳; آدم(ع) و درخت ممنوعه ۱، ۳، ۱۲; اخراج ازبهشت آدم(ع) ۲، ۳; امنیت در بهشت آدم(ع) ۹; بشارت به آدم(ع) ۱۱; تأمین نیازها در بهشت آدم(ع) ۹; زمینه اخراج از بهشت آدم(ع) ۴; زمینه هبوط آدم(ع) ۴; صلح دربهشت آدم(ع) ۹; عوامل محرومیت آدم(ع) ۱; عوامل محرومیت از بهشت آدم(ع) ۱; عوامل هبوط آدم(ع) ۳; فلسفه هبوط آدم(ع) ۶; قصه آدم(ع) ۱، ۲; معلم آدم(ع) ۱۳; ویژگیهاى بهشت آدم(ع) ۹
- اطاعت: آثار اطاعت از خدا ۱۴، ۱۶
- انسان: اختیار انسان ۱۵; بقاى نسل انسان در زمین ۶; دشمنان انسان ۸; دشمنى انسان ها ۷، ۱۳; زمینه دشمنى انسان ها ۱۲; عوامل انحطاط انسان ۵; عوامل نجات انسان ۱۴; نیازهاى معنوى انسان ۱۸; هدایت انسان ها۱۰
- بشارت: بشارت هدایت ۱۱
- جبر: جبر و اختیار ۱۵
- حوا: آثار اغواپذیرى حوا ۳; حوا و درخت ممنوعه ۱، ۳، ۱۲; زمینه هبوط حوا ۴; عوامل محرومیت حوا ۱; عوامل هبوط حوا ۳; فلسفه هبوط حوا ۶; معلم حوا ۱۳
- خدا: بشارتهاى خدا ۱۱; تعالیم خدا ۱۳; هدایتگرى خدا ۱۰ ; هدایتهاى خدا ۱۱، ۱۸
- درخت ممنوعه: آثار تناول از درخت ممنوعه ۱، ۱۲
- دشمنى: عوامل نجات از دشمنى ۱۴; نجات از دشمنى ۱۳
- زمین: دشمنى در زمین ۷
- سختى: عوامل سختى ۱۷
- سعادت: عوامل سعادت ۱۸
- شخصیت: آسیب شناسى شخصیت ۵
- شقاوت: موانع شقاوت ۱۶
- شیطان: آثار اغواگرى شیطان ۲، ۴; آثار وسوسه هاى شیطان ۳، ۴; اخراج شیطان ۲; دشمنى شیطان ۸; نقش شیطان ۴; هبوط شیطان ۲
- عصیان: آثار عصیان از خدا ۵، ۱۷
- گمراهى: زمینه گمراهى ۱۵; عوامل گمراهى ۱۷; موانع گمراهى ۱۶
- نیازها:
- نیاز به هدایتها خدا :۱۸
- هدایت: زمینه هدایت ۱۵