روایت:الکافی جلد ۱ ش ۶۴۵
آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ الْحُجَّة
قال :
| الکافی جلد ۱ ش ۶۴۴ | حدیث | الکافی جلد ۱ ش ۶۴۶ | |||||||||||||
| |||||||||||||||
ترجمه
کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۲, ۲۷۵
گويد: مردى به امام باقر (ع) عرض كرد: يا ابن رسول الله بر من خشم مكن. امام (ع) فرمود: براى چه. مرد عرض كرد: براى آنچه مىخواهم از شما بپرسم. امام (ع) فرمود: بگو هر چه خواهى. مرد عرض كرد: خواهش دارم خشم نكنى. امام (ع) فرمود: خشم نخواهم كرد. مرد عرض كرد: بفرمائيد به من اينكه فرمودى در باره شب قدر و فرود آمدن فرشتهها و روح در آن شب بر اوصياء، آيا امر و دستورى براى آنها مىآورند كه رسول خدا (ص) آن را نمىدانست يا امر و دستورى مىآورند كه رسول خدا (ص) آن را مىدانست، با آنكه شما خود مىدانيد كه رسول خدا (ص) وفات كرد و چيزى نبود كه بداند جز آنكه همه را على (ع) حفظ كرده بود و در دل داشت. امام (ع) فرمود: اى مرد مرا با تو چه كار است، چه كسى تو را نزد من آورده است، مرد عرض كرد: سرنوشت، مرا نزد تو آورده است براى طلب دين، امام (ع) فرمود: پس آنچه به تو مىگويم خوب بفهم، چون رسول خدا (ص) را به معراج بردند فرود نيامد تا خدا جل ذكره به او آموخت علم هر چه بود و هر چه خواهد بود و بيشتر اين علم و دانش او كلى و اجمالى بود كه تفسير و شرحش در شب قدر مىآمد و همچنين على بن ابى طالب (ع) كليات علوم را مىدانست و شرح و تفسير آن در شب قدر براى او مىآمد چنانچه نسبت به رسول خدا (ص) هم چنين بود. مرد عرض كرد: در اين كليات تفسيرى نبوده است؟ امام (ع) فرمود: چرا، ولى اين تفاصيل به دستور از طرف خداى تعالى در شبهاى قدر براى پيغمبر و امام مىآيد بطور بخشنامه چنان كن و چنين كن، به خاطر چيزى كه خودشان آن را مىدانند، دستور دارند كه چگونه در آن عمل كنند. مرد گويد: گفتم: اين موضوع را براى من تشريح كنيد. امام (ع) فرمود: رسول خدا (ص) از دنيا نرفت تا آنكه حافظ كليات علم و تفسير آن گرديد. مرد گويد: من گفتم: پس آنچه در شبهاى قدر براى آن حضرت مىآمد چه بود؟ امام (ع) فرمود: دستور و تسهيل نسبت بدان چه كه پيش مىدانست. مرد عرض كرد: پس در شبهاى قدر جز آنكه از پيش مىدانستند براى آنها علمى پديد نمىشد. امام (ع) فرمود: اين مقامى است كه دستور دادند آن را كتمان كنند و تفسير آنچه در اين پرسش طرح كردى جز خداى عز و جل نمىداند. مرد سائل عرض كرد: آيا اوصياء چيزى را مىدانند كه انبياء نمىدانستند؟ امام (ع) فرمود: نه، چطور وصى چيزى مىداند جز آنچه به او وصيت شده است. مرد سائل عرض كرد: براى ما روا است كه بگوئيم يكى از اوصياء چيزهائى مىداند كه وصى ديگر نمىدانست؟ امام (ع) فرمود: نه، هيچ پيغمبرى نميرد تا دانش خود را يك جا به وصى خود تحويل دهد و نزول ملائكه و روح در شب قدر هر سالى نسبت به حكمى است كه در آن سال وظيفه عباد است. مرد سائل عرض كرد: آنها پيش از اين، حكم را (كه در شب قدر براى هر سال نازل مىشود) نمىدانستند؟ امام (ع) فرمود: چرا، آن را مىدانستند ولى به هيچ وجه اجراء آن را نمىتوانستند تا دستور بگيرند در شبهاى قدر كه تا سال آينده چه كنند. مرد سائل عرض كرد: اى ابا جعفر من نمىتوانم منكر اين موضوع شوم. امام (ع) فرمود: هر كه منكر آن شود، از ما نيست. مرد سائل عرض كرد: اى ابا جعفر بفرمائيد كه براى پيغمبر در شبهاى قدر چيزى مىآمد كه پيشتر آن را نمىدانست؟ امام (ع) فرمود: براى تو روا نيست كه اين موضوع را بپرسى، اما راجع به علم آنچه بوده و آنچه خواهد بود بايد بدانى كه هيچ پيغمبرى يا وصى پيغمبرى نميرد جز آنكه وصى وى آن را مىداند، اما اين علمى كه تو از آن مىپرسى به راستى خداى عز و جل نخواسته كه جز خودِ اوصياء بر آن مطلع شوند. مرد سائل عرض كرد: من از كجا بدانم شب قدر در هر سالى هست؟ امام (ع) فرمود: چون ماه رمضان آيد در هر شبى صد بار سوره دخان را بخوان و چون شب بيست و سوم آيد اين موضوع براى تو كشف مىشود.
مصطفوى, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۱, ۳۶۸
مردى بامام محمد تقى عليه السلام عرضكرد: پسر پيغمبر! بر من خشم مكن، فرمود: براى چه؟ عرضكرد: براى آنچه ميخواهم از شما بپرسم. فرمود: بگو: عرضكرد: خشم نميكنى؟ فرمود: خشم نميكنم، عرضكرد، بفرمائيد اينكه راجع بشب قدر معتقديد كه فرشتگان و جبرئيل بسوى اوصياء نازل ميشوند، آيا براى آنها امرى مىآورند كه پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله آن را نميدانسته يا امرى مىآورند كه پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله آن را ميدانسته است؟ با آنكه شما ميدانيد كه چون پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله وفات كرد، على عليه السلام تمام علوم او را فرا گرفته بود؟ امام فرمود: اى مرد مرا با تو چكار است؟ چه شخصى ترا نزد من آورد؟ عرضكرد: سرنوشت مرا براى طلب دين نزد تو آورد. فرمود: پس آنچه را بتو ميگويم خوب بفهم. همانا چون رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله را بمعراج بردند، فرود نيامد تا اينكه خداى- جل ذكره- علم گذشته و آينده را باو آموخت و مقدار زيادى از آن علم مجمل و سر بسته بود كه تفسير و توضيحش در شب قدر مىآمد، على بن ابى طالب عليه السلام هم مانند پيغمبر بود، علوم مجمل را ميدانست و تفسيرش در شبهاى قدر مىآمد، مانند آنچه براى پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله بود، مرد سائل گفت: مگر در آن علوم مجمل و سر بسته تفسيرى نبود؟ فرمود: چرا، ولى در شبهاى قدر از طرف خداى تعالى بپيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله و اوصياء نسبت بآنچه ميدانند دستور مىآيد كه چنين و چنان كن و در آن شب دستور ميگيرند كه نسبت بآنچه ميدانند چگونه رفتار كنند. مرد سائل گويد، عرضكردم: اين مطلب را برايم توضيح دهيد، فرمود: پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله وفات نكرد، جز اينكه علوم سر بسته و تفسير آنها را فرا گرفته بود، عرضكردم: پس آنچه در شبهاى قدر برايش مىآمد چه علمى بود؟ فرمود: فرمان و تسهيلى بود نسبت بآنچه ميدانست (جزئيات و مصاديق بر كليات منطبق ميگشت و دستور اجرايش مىآمد و اين خود تسهيلى بود براى پيغمبر و امام صلّى اللَّه عليه و آله.) مرد سائل گفت: پس براى ايشان در شبهاى قدر چه علمى غير از آنچه ميدانستند پديد مىآمد؟ فرمود: اين مطلب از چيزهائى است كه ايشان مأمور بكتمانش باشند و تفسير آنچه را پرسيدى جز خداى- عز و جل- نداند. مرد سائل گفت: مگر اوصياء ميدانند آنچه را كه پيغمبران نميدانند؟ فرمود: نه؟؟؟، چگونه مىشود كه وصى علمى جز آنچه باو وصيت شده بداند؟!! مرد سائل گفت: ما را ميرسد كه بگوئيم يكى از اوصياء چيزى ميداند كه وصى ديگر آن را نميداند؟ فرمود: نه، هر پيغمبرى كه بميرد علمش در قلب وصيش باشد و فرشتگان و جبرئيل در شب قدر فقط آنچه را كه وصى بايد ميان بندگان حكم كند فرود مىآوردند. مرد سائل گفت: مگر ايشان آن حكم را نميدانند؟ فرمود: چرا ميدانند ولى نميتوانند مطلبى را اجرا كنند تا در شبهاى قدر دستور يابند كه تا سال آينده چگونه رفتار كنند. مرد سائل گفت: من نميتوانم اين موضوع را انكار كنم؟ امام فرمود: هر كه انكار آن كند، از ما نيست. مرد سائل گفت: اى ابا جعفر بفرمائيد كه آيا براى پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله در شبهاى قدر علمى مىآمد كه آن را نميدانست؟ فرمود: اين سؤال براى تو روا نيست، اما نسبت بعلم گذشته و آينده، هر پيغمبر و وصيى كه بميرد وصى پس از وى آن را ميداند و اما اين علمى كه تو ميپرسى خداى- عز و جل- نخواسته كه جز خود اوصياء از آن اطلاع يابند، مرد سائل گفت: پسر پيغمبر! از كجا بدانم كه شب قدر در هر سالى هست؟ فرمود: چون ماه رمضان فرا رسد، در هر شب سوره «دخان» را صد مرتبه بخوان، چون شب بيست و سوم رسد، آنچه را پرسيدى تصديقش را ميبينى.
محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۱, ۷۹۹
راوى گفت كه: مردى به خدمت امام محمد باقر عليه السلام عرض كرد كه: يا ابن رسول اللَّه، بر من غضب مكن. حضرت فرمود كه: «براى چه غضب كنم؟» عرض كرد كه: به جهت آنچه مىخواهم كه تو را از آن سؤال كنم. فرمود كه: «آنچه مىخواهى سؤال كنى، بگو». عرض كرد كه: غضب نمىفرمايى؟ فرمود كه: «سؤال كن كه غضب نمىكنم». آن مرد عرض كرد كه: مرا خبر ده از فرموده خويش در باب شب قدر و فرود آمدن فرشتگان و روح به سوى اوصياى پيغمبر، كه آيا آن امرى را كه پيغمبر خدا صلى الله عليه و آله نمىدانسته، به نزد ايشان مىآورند، يا امرى را كه رسول خدا صلى الله عليه و آله مىدانسته، به نزد ايشان مىآورند و حال آنكه من مىدانم يا تو مىدانى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله از دنيا رفت و چيزى از علم آن حضرت نبود كه على عليه السلام آن را حفظ نكرده باشد و در دل خويش جا نداده باشد. حضرت باقر عليه السلام فرمود كه: «اى مرد، من و تو را چه فايده از اين سؤال و جواب آن حاصل مىشود كه باعث شده كه تو بر من داخل شوى؟» (يعنى: كى تو را به اينجا فرستاده كه از اين مقوله سؤال كنى؟). سائل عرض كرد كه: قضاى خدا مرا بر تو داخل كرده براى طلب كردن دين. حضرت فرمود: «چون چنين است، پس بفهم آنچه را كه به تو مىگويم. به درستى كه چون رسول خدا صلى الله عليه و آله را به آسمان بردند، فرود نيامد تا آنكه خداى جلّ ذكره، علم آنچه را كه بود و آنچه خواهد بود، او را اعلام فرمود، و بسيارى از اين علوم كه به آن حضرت تعليم داده، مجملات بود كه تفسير و بيان آنها در شب قدر مىآمد. و على بن ابىطالب نيز همچنين بود كه مجملات علم را دانسته بود و تفسير آنها در شبهاى قدر مىآمد؛ چنانچه آن علم با رسول خدا صلى الله عليه و آله بود و به همين طريق كه از خدا تعليم گرفته بود، به على عليه السلام تعليم داد». سائل عرض كرد كه: آيا در مجملات تفسيرى نبود؟ حضرت فرمود: «بلى، تفسير بود، وليكن جز اين نيست كه اين تفسير با امرى بود كه از جانب خداى تبارك و تعالى مىآمد در شبهاى قدر به سوى پيغمبر و اوصياى او كه چنين و چنين بكن، ايشان آن امر را دانسته بودند وليكن مأمور شدند كه در آن، به چه كيفيّت عمل كنند». سائل مىگويد كه: عرض كردم كه: اين را از براى من بيان فرما. حضرت فرمود كه: «رسول خدا از دنيا نرفت، مگر در حالتى كه حافظ مجمل علم و تفسير آن بود». عرض كردم كه: پس آنچه در شبهاى قدر به او مىرسيد، علم چه چيز بود؟ حضرت فرمود كه: «امر و آسانى در آنچه دانسته بود» (ملخص بيان تفسير آن حضرت، آنكه حضرت رسول، علم كلّى داشت و در شب قدر تشخيص و تعيين آن مىشد، و وضع مىگرديد كه او را ميّسر مىگرديد كه به مردم بفهماند. و داستان اين، چون داستان متعلّم است كه علم را تعليم مىكند و مىفهمد، وليكن او را ميّسر نيست كه آن را به غير تعليم دهد، امّا چون در ذهن او متعيّن شود به طور جزئيّت و به اطراف آن احاطه نمايد، او را تعليم غير ممكن مىشود). سائل عرض كرد كه: پس آنچه ايشان را در شبهاى قدر حادث مىشود، علمى است غير از آنچه پيش دانستهاند؟ حضرت فرمود كه: «اين از جمله آنهاست كه پيغمبر و ائمه مأمورند به كتمان آن، و بايد كه به كسى نگويند و تفسير آنچه را كه از آن سؤال كردى، غير از خداى عزّوجلّ كسى نمىداند». سائل عرض كرد كه: آيا اوصيا مىدانند آنچه را كه پيغمبران ايشان نمىدانند؟ حضرت فرمود: «نه، زيرا كه چگونه مىشود كه وصيّى غير علم آنچه را كه به سوى او وصيت شده، بداند». سائل عرض كرد كه: آيا ما را مىرسد كه بگوييم كه: يكى از اوصيا مىداند آنچه را كه ديگرى از ايشان نمىداند؟ حضرت فرمود: «نه، هيچ پيغمبرى از دنيا نرفت، مگر آنكه علمى كه داشت، در جوف وصى او (كه مراد از آن نفس ناطقه است) قرار گرفت. و جز اين نيست كه فرشتگان و روح، در شب قدر فرود مىآيند، با آن حكمى كه در ميان بندگان، به آن حكم مىشود». سائل عرض كرد كه: آيا اين حكم را دانسته بودند؟ حضرت فرمود: «بلى، آن را دانسته بودند، وليكن بر امضا و اجراى چيزى از آن استطاعت آن نداشتند تا آنكه در شبهاى قدر، مأمور شوند كه به چه كيفيت كار كنند تا سال آينده». سائل عرض كرد كه: يا ابا جعفر، نمىتوانم كه اين را انكار كنم. حضرت باقر عليه السلام فرمود كه:
«هر كه اين را انكار كند، از ما نيست». سائل عرض كرد كه: يا اباجعفر، مرا خبر ده كه آيا پيغمبر را در شبهاى قدر چيزى مىآمد كه آن را ندانسته باشد؟ حضرت فرمود كه: «حلال نيست تو را كه از اين سؤال كنى، امّا علم آنچه بوده و آنچه خواهد بود. هيچ پيغمبرى و وصيّى نمىميرد، مگر آنكه وصيّيى كه بعد از اوست، آن را مىداند و امّا اين علم كه تو از آن سؤال مىكنى (كه عبارت است از علم به خصوصيات شب قدر، از محتوميّت آنچه محتوم نبوده و بدا) به درستى كه خداى عزّوجلّ ابا و امتناع فرموده از آنكه، غير از پيغمبران و اوصيا را بر آن مطلّع گرداند».
سائل عرض كرد كه: يا ابن رسول اللَّه، چگونه بشناسم كه شب قدر در هر سال مىباشد؟ حضرت فرمود كه: «چون ماه رمضان بيايد، سوره دخان را در هر شب، صد مرتبه بخوان. پس چون شب بيست و سيم بيايد، البته تو نظر خواهى كرد به سوى آنچه موجب تصديق اين باشد، كه از آن سؤال كردى».
