الحديد ١٨
ترجمه
| الحديد ١٧ | آیه ١٨ | الحديد ١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْمُصَّدِّقِینَ»: متصدّقین. صدقه‌دهندگان. انفاق‌کنندگان. (نگا: یوسف / ، احزاب / ). «یُضَاعَفُ لَهُمْ»: ثواب تصدق و قرض ایشان چندین برابر گردانده می‌شود (نگا: بقره / و نساء / ). استعمال ضمیر (هم) در اینجا و ضمیر (و) در (أَحْسَنُوا) از راه تغلیب است و به مردان و زنان تعلق دارد.
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۲۴ سوره حديد
- عتاب به مؤ منين به جهت قساوتى كه دل هايشان را گرفته و درمقابل ذكر خدا خاشع نمى شود
- مقصود از اينكه فرمود مؤ منان به خدا و رسل نزد پروردگارشان صديقتين و شهدايند
- پنج خصلت زندگى دنيا: لهو، لعب ، زينت ، تفاخر، و تكاثر و سخنى از شيخ بهائى دراين باره
- مثلى براى بيان فريبندگى دنيا
- اختلاف معنا و مفاد آيه : ((سابقوا الى مغفرة من ربكم )) با آيه : ((و سارعوا الى مغفرة...))
- مراد از اينكه عرض بهشت مانند عرض آسمان و زمين است
- مقصود از ايمان در جمله ((...اعدت للذين آمنوا بالله و رسله )) ايمان تواءم باعمل است
- وجوه متعدد در معناى آيه : ((ما اصاب من مصيبة فى الارض و لا فى انفسكم الا فى كتاب...))
- در از دست دادن اندوه مخوريد و در به دست آوردن شادى مكنيد
- (رواياتى در ذيل آيه : ((الم ياءن للذين آمنوا...)) و ((اولئك هم الصديقون والشهداء...)) و درباره حد زهد)
نکات آیه
۱ - خداوند، مردان و زنان مؤمن را به انفاق کردن و پرداخت صدقه فرا مى خواند. (إنّ المصّدّقین و المصّدّقت ... لهم أجر کریم)
۲ - صدقه و انفاق در راه خداوند، باید برنامه همیشگى مؤمنان باشد; نه به صورت مقطعى و موقت. (إنّ المصّدّقین و المصّدّقت) تکیه بر وصف (اسم فاعل)، بیانگر آن است که صدقه دادن در بینش الهى، در صورتى ارزشمند خواهد بود که به صورت خصلتى براى مؤمنان درآید.
۳ - تلاش براى رفع احتیاج نیازمندان، وظیفه اى بر عهده زنان و مردان مؤمن (إنّ المصّدّقین و المصّدّقت)
۴ - صدقه و انفاق در راه خداوند، قرض دادن به او محسوب مى شود. (إنّ المصّدّقین ... و أقرضوا اللّه) جمله «و أقرضوا اللّه»، عطف تفسیرى و بیانگر حقیقت صدقه و انفاق است. آن این که کسانى که با صدقات خود، احتیاج نیازمندان را برطرف مى کنند، در واقع به خدا وام مى دهند.
۵ - وام دادن به خداوند (صدقه و انفاق در راه او)، قرضى نیکو و بس با ارزش است. (و أقرضوا اللّه قرضًا حسنًا) وصف «حسناً»، مى تواند قید توضیحى و یا قید تخصیصى باشد. برداشت یاد شده بر پایه احتمال اول است.
۶ - مرغوب بودن کالاى مورد انفاق و خلوص نیتِ انفاق کننده، دو عنصر لازم در صدقه و انفاق (و أقرضوا اللّه قرضًا حسنًا) در صورتى که وصف «حسناً» قید تخصیصى باشد، ناظر به حسن فاعلى (خلوص نیت) و حسن فعلى (پرداخت کالاى مرغوب) خواهد بود.
۷ - خداوند، در قبال وامى که مؤمنان به او مى دهند (در راه او صدقه مى دهند)، دو پاداش (پاداشى در دنیا و پاداشى در آخرت) عطا مى کند. (و أقرضوا اللّه قرضًا حسنًا یضعف لهم و لهم أجر کریم) برداشت یاد شده بدان احتمال است که جمله «فیضاعف لهم»، ناظر به پاداش دنیوى و جمله «و لهم أجر کریم» ناظر به پاداش اخروى باشد.
۸ - بهره جستن از خصلت نفع طلبى انسان ها، از روش هاى قرآن براى تشویق آنان به کارهاى خیر و انفاق در راه خداوند (و أقرضوا اللّه ... یضعف لهم و لهم أجر کریم)
۹ - خداوند، در دنیا - حداقل - دو برابر مقدار وامى که مؤمنان به او مى دهند (در راه او صدقه مى پردازند)، به آنان بازمى گرداند. (و أقرضوا اللّه قرضًا حسنًا یضعف لهم) «مضاعفة» (مصدر «یضاعف») به دو چندان کردن و بالاتر از آن (چند و چندین برابر نمودن) اطلاق مى شود (مفردات راغب).
۱۰ - صدقه دادن در راه خدا، مایه افزون شدن مال است; نه سبب کم شدن آن. (إنّ المصّدّقین ... یضعف لهم) قید «یضاعف لهم» شاید ناظر به این معنا باشد که صدقه - برخلاف پندار مردم - باعث کم شدن مال آنان نمى شود; بلکه باعث مى گردد که مال آنان رشد کند و فزونى یابد.
۱۱ - خداوند، در برابر قرض الحسنه که مؤمنان به او مى دهند علاوه بر باز پس دادن چند برابر آن در دنیا پاداش نفیس و گران سنگى نیز در آخرت به ایشان عطا خواهد کرد. (إنّ المصّدّقین ... و أقرضوا اللّه ... و لهم أجر کریم) واژه «کریم»، در هر مورد معنایى متناسب با همان جا دارد و در این جا به معناى عظیم، نفیس و گران سنگ است.
روایات و احادیث
۱۲ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال إنّ اللّه عزّوجلّ ...فرض فى أموال الأغنیاء حقوقاً غیر الزکاة فقال عزّوجلّ: «...أقرضوا اللّه قرضاً حسناً» و هذا غیر الزکاة...;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده که خداى عزّوجلّ ...در اموال صاحبان ثروت، حقى غیر زکات واجب نموده... و فرموده است: «...أقرضوا اللّه قرضاً حسناً» و این «قرض حسن» غیر از زکات است...».
موضوعات مرتبط
- انسان: صفات انسان ۸; منفعت طلبى انسان ۸
- انفاق: آداب انفاق ۶; اخلاص در انفاق ۶; ارزش انفاق ۵; اهمیت انفاق۱; اهمیت تداوم انفاق ۲; تشویق به انفاق ۸; حقیقت انفاق ۴; مرغوبیت مورد انفاق ۶
- انگیزش: عوامل انگیزش ۸
- پاداش: پاداش مضاعف ۷، ۹; مراتب پاداش ۱۱
- تربیت: روش تربیت ۸
- ثروتمندان: تکلیف ثروتمندان ۱۲
- خدا: پاداش اخروى قرض به خدا ۷، ۱۱; پاداش دنیوى قرض به خدا ۷، ۹، ۱۱; توصیه هاى خدا ۱; قرض به خدا۴، ۵; مراد از قرض به خدا ۱۲
- صدقه: آثار صدقه ۱۰; آداب صدقه ۶; ارزش صدقه ۵; اهمیت تداوم صدقه۲; اهمیت صدقه ۱; پاداش اخروى صدقه ۷; پاداش دنیوى صدقه ۷، ۹; حقیقت صدقه ۴
- عمل: تشویق به عمل خیر ۸; عمل پسندیده ۵
- فقرا: اهمیت تأمین فقرا ۳; حقوق فقرا ۱۲
- قرض الحسنه :۵
- مال: زمینه ازدیاد مال ۱۰
- مؤمنان: توصیه به مؤمنان ۱; مسؤولیت مؤمنان ۲، ۳
- واجبات: واجبات مالى ۱۲
منابع
- ↑ کافى، ج ۳، ص ۴۹۸، ح ۸; تفسیر برهان، ج ۴، ص ۲۹۱- ، ح ۱.
