النمل ٣٦
ترجمه
النمل ٣٥ | آیه ٣٦ | النمل ٣٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«جَآءَ»: ذکر فعل به صورت مفرد با توجّه به سردسته و گوینده فرستادگان است. «قَالَ»: حضرت سلیمان به عنوان تحدّث به نعمت خدا و برشمردن الطاف او، شاکرانه گفت. «تَفْرَحُونَ»: شادمان میشوید (نگا: آلعمران / . مغرور میگردید (نگا: هود / ، قصص / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۴۴، سوره نمل
- نبوت و علم انبياء عليه السّلام اكتسابى نيست و از ديگران به ارث نمى برند
- مقصود از ((منطق الطير)) در سخن سليمان عليه السّلام ((علمنا منطق الطير...))
- بيان اينكه مراد از منطق طير در قرآن معناى ظاهرى آن نيست
- طوايف مخصوص از جن و انس و طير لشكريان سليمان عليه السّلام بوده اند
- عبور سليمان و لشكر او بر فراز وادى مورچه گان
- عدم منافات علم سليمان عليه السّلام به منطق الطير با فهميدن كلام مورچه
- سليمان عليه السّلام در دعاى خود، الهام شكر نعمت ، انجام عمل صالح و نيز صلاح ذاتى و نفسانى را مى طلبد
- ذكاتى كه در دعاى سليمان عليه السّلام مورد توجه است
- بيان آيات مربوط به داستان سليمان عليه السّلام و هدهد و ملكه سباء و...
- حكايت ملكه سبا و قوم او از زبان هدهد
- معناى ((خب ء)) و مفاد آيه : ((الا يسجدوا لله الذى يخرج الخب ء فى السموات و الارض...))
- و حجتى كه عليه پرستش آفتاب متضمن است
- واكنش سليمان عليه السّلام درباره اخبار هدهد
- توضيح سخن ملكه بعد از ديدن نامه سليمان عليه السّلام : ((قالت يا ايها الملوا انىالقى الى كتاب ...))
- اشكالات توجيه مفسرين كريم بودن نامه سليمان را
- تفسير مضمون نامه سليمان عليه السّلام به ملكه سبا
- مشاوره ملكه با قوم خود درباره جنگ يا تسليم
- راءى ملكه سبا پس از مشورت با قوم خود
- سبائيان براى سليمان هديه مى فرستند و او هديه آنان را رد مى كند
- تهديد سليمان عليه السّلام خطاب به رئيس هيت اعزامى سبا
- درخواست احضار تخت ملكه توسط سليمان عليه السّلام
- آورده شدن تخت بلقيس به وسيله كسى كه ((عنده علم من الكتاب ))
- اختلاف مفسرين در علم الكتاب و اسم اعظم احضار كننده عرش
- معناى ((ارتداد طرف )) و نقل سخن ديگران درباره آن و مخاطب به آن
- احضار تخت بلقيس اظهار معجزه اى با هر از آيات نبوت سليمان عليه السّلام است
- ورود ملكه به دربار سليمان عليه السّلام و ايمان آوردنش به رب العالمين
- گفتارى پيرامون داستان سليمان (عليه السّلام )
- ۲ - آياتى كه آن جناب را مى ستايد
- ۳ - سليمان (عليه السّلام ) در عهد عتيق
- ۴ رواياتى كه در اين داستان وارد شده
- احتجاج حضرت زهرا سلام الله عليها به آيه ((وورث سليمان داود)) عليه ابوبكر درمسئله غصب فدك
- اشاره به وجوهى درباره آوردن تخت بلقيس ((قبل ان يرتد اليك طرفك ))
- آصف بن برخيا وصى سليمان و حجت پس از او بوده است
نکات آیه
۱ - حضور سفیر ملکه سبا همراه با هدایا در نزد سلیمان(ع) (فلمّا جاء سلیمن) از تعبیر «جاء» به صورت مفرد، استفاده مى شود که تنها یکى از نمایندگان بلقیس (با این که آنان متعدد بودند) براى تقدیم هدایا به دربار سلیمان(ع) باریافت. گفتنى است که جمله «ارجع إلیهم» - که خطاب به یک فرد است - مطلب فوق را تأیید مى کند. بنابراین احتمال این که مراد از ضمیر «جاء» مال باشد - چنان که برخى از مفسران گفته اند - تضعیف مى شود.
۲ - امکانات اعطا شده از جانب خداوند، بسى بهتر و ارزشمندتر از امکانات داده شده از سوى بشر (فما ءاتین اللّه خیر ممّا ءاتیکم)
۳ - ناخشنودى سلیمان(ع) از عکس العمل دربار سبا در قبال نامه وى (قال أتمدّونن بمال)
۴ - بى اعتنایى سلیمان(ع) نسبت به هدایاى ملکه سبا و اظهار بى نیازى از آن (قال أتمدّونن بمال)
۵ - هدیه ملکه سبا، هدیه اى چشمگیر و پربها بود. (قال أتمدّونن بمال) از تعبیر «أتمدّونن بمال» استفاده مى شود که هدیه، فى نفسه داراى جاذبه کافى براى هر پادشاه مقتدرى بوده است; اما در چشم سلیمان پیامبر(ع) جایى نداشته است.
۶ - توبیخ دربار سبا توسط سلیمان(ع)، به خاطر تلقى مادى و نادرست آنان از نامه و دعوت وى (قال أتمدّونن بمال) استفهام در «أتمدّونن» براى توبیخ و سرزنش است.
۷ - هدف سلیمان(ع) از نوشتن نامه به دربار سبا، ایفاى رسالت الهى و معنوى خود بود، نه رسیدن به مال و حکومت بزرگ تر. (قال أتمدّونن بمال فما ءاتین اللّه خیر ممّا ءاتیکم)
۸ - ارجمندى عطایاى الهى و بى ارزشى هر عطاى غیر الهى در نظر سلیمان(ع) (أتمدّونن بمال فما ءاتین اللّه خیر ممّا ءاتیکم)
۹ - افتخار سلیمان(ع) به مقام نبوت و رسالت الهى خود و نه مال و قدرت مادى (فما ءاتین اللّه خیر ممّا ءاتیکم) مراد از «ما آتان اللّه» حقیقتى متفاوت با امکانات مادى است; چرا که اولاً دربار سبا نیز از آن امکانات مادى برخوردار بود ثانیاً بجاى «خیر» باید مى فرمود «ما آتانى اللّه أکثر ممّا آتاکم».
۱۰ - سلیمان(ع)، درصدد استفاده از هر فرصت براى بیان عقیده توحیدى خود و تبلیغ آن (فما ءاتین اللّه خیر ممّا ءاتیکم) یادآورى سلیمان(ع) به نماینده سبا نسبت به این حقیقت که آنچه او و آنها در اختیار دارند، همگى عطایایى است که خداوند به آنان بخشیده است، بیانگر مطلب یاد شده است.
۱۱ - تنها پادشاهان و دنیامداران، فریفته مال و مکنت دنیایند، نه مردان الهى و خداجوى. (بل أنتم بهدیّتکم تفرحون)
۱۲ - مقام سلیمان، مبرّا از پذیرش هدیه براى سکوت از حق و چشم پوشى از کفر و شرک (قال أتمدّونن بمال ... بل أنتم بهدیّتکم تفرحون)
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ملاک ارزشها ۸، ۹
- امکانات مادى: بى ارزشى امکانات مادى ۸
- اولیاءالله: ویژگیهاى اولیاءالله ۱۱
- پادشاهان: دنیاطلبى پادشاهان ۱۱; ویژگیهاى پادشاهان ۱۱
- تبلیغ: استفاده از فرصت در تبلیغ ۱۰
- خدا: ارزش عطایاى خدا ۲، ۸
- سلیمان(ع): اهداف سلیمان(ع) ۷; بینش سلیمان(ع) ۸، ۹; بى اعتنایى سلیمان(ع) ۴; تنزیه سلیمان(ع) ۱۲; حق طلبى سلیمان(ع) ۱۲; روش تبلیغ سلیمان(ع) ۱۰; زهد سلیمان(ع) ۹، ۱۲; سرزنشهاى سلیمان(ع) ۶; شرک ستیزى سلیمان(ع) ۱۲; عمل به تکلیف سلیمان(ع) ۷; فلسفه نامه نگارى سلیمان(ع) ۷; قصه سلیمان(ع) ۱، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷; کفرستیزى سلیمان(ع) ۱۲; مقامات سلیمان(ع) ۹; موقعیت شناسى سلیمان(ع) ۱۰; ناخشنودى سلیمان(ع) ۳; نامه سلیمان(ع) ۳، ۶; نبوت سلیمان(ع) ۹; هدیه به سلیمان(ع) ۱، ۴
- قوم سبأ: سرزنش اشراف قوم سبأ ۶
- ملکه سبأ: بى اعتنایى به هدیه ملکه سبأ ۴; عظمت هدیه ملکه سبأ ۵; فرستادگان ملکه سبأ ۱
- هدیه: ارزش هدیه ۲